Hakerat rusë kanë vetëm një rregull në aktivitetet e tyre – të shkaktojnë sa më shumë dëme në kompjuterët që janë në shënjestër dhe në të njëjtën kohë të promovojnë interesat shtetërore ruse.
Agresioni rus kundër Ukrainës nuk është vetëm një rast unik i një sulmi ndaj një shteti sovran, dhe brutaliteti i ushtrisë ruse kundër popullsisë civile. Që nga shkurti, Kremlini ka zhvilluar një luftë të vërtetë digjitale në internet – “lufta kibernetike” e parë zyrtare deri më sot, shkruan Al Jazera. Edhe pse grupet ruse të hakerëve kanë kryer sulme të koordinuara në rrjetet kompjuterike, sistemet e kompanive dhe magazinat e të dhënave në mbarë botën për më shumë se një dekadë, sulme të tilla kibernetike deri më tani kanë pasur pëlqimin “të heshtur” të udhëheqjes shtetërore ruse. Pas sulmit ndaj Ukrainës, rezultoi se këta hakerë nuk kanë vetëm asistencë financiare dhe teknike nga shërbimet ruse, por edhe shumë oficerë dhe ekspertë të rangut të lartë të punësuar në institucionet shtetërore ruse.
Sulmet kibernetike nga hakerat rusë nuk janë asgjë e re. Në vitin 2008, grupe të ndryshme me bazë në Moskë dhe Shën Petersburg kryen sulme ndaj sistemeve të shumta në të gjithë Evropën. Shumë prej këtyre hakerëve i kanë rrënjët në departamentin e 16-të të KGB-së, i cili në fillim të viteve nëntëdhjetë ishte i përfshirë në krijimin dhe përhapjen e viruseve kompjuterike. Pas ardhjes në pushtet të Vladimir Putin, njësi të ndryshme ushtarake dhe inteligjente nga fusha e “komunikimit dhe informacionit” u grupuan në një sistem të përbashkët të quajtur “Veprim informues” (IpB, Informatsinoye Protibborstvo). Putini, vetë një ish-oficer i KGB-së, e dinte shumë mirë se në dekadat e ardhshme, informacioni dhe media do të ishin një nga levat kryesore, politike dhe ushtarake.
Qëllimi kryesor i IpB nuk është, në fakt, spiunimi kibernetik i vendeve apo kompanive të huaja, por kontrolli i rrjedhës së informacionit në internetin vendas (rus). Vetë dokumenti për formimin e IpB-së thekson se një nga qëllimet kryesore është “kontrolli i narrativës së brendshme në media dhe në internet dhe parandalimi i ndikimit të vendeve të huaja duke përhapur informacion”. Në fakt, ishte një vazhdimësi e strategjisë së njohur të KGB-së në kontrollin e medias, narrativës sociale, si dhe parandalimin e veprimit të opozitës, por tashmë në botën dixhitale. Kështu, shërbimi rus i inteligjencës FSB ka të paktën katër “skuadra hakerësh”, të cilët janë të angazhuar në mbledhjen e informacionit për blogerët vendas, gazetarët në internet dhe madje edhe përdoruesit e Twitter. Sipas ligjit aktual rus për telekomunikacionet, i cili u shtrëngua më tej në fund të vitit të kaluar, “çdo kritikë ndaj udhëheqjes shtetërore ruse në internet.
Se Rusia luan dukshëm “kartën e hakerëve” u bë e qartë në maj 2014, gjatë fushatës presidenciale në Ukrainë. Grupi rus “Fancy Bear”, i përbërë pjesërisht nga anëtarë të FSB, hakoi kompjuterët e kandidatit të atëhershëm Petro Poroshenko, si dhe Julia Tymoshenko. U sulmuan edhe serverët e komisionit shtetëror zgjedhor, kështu që numërimi i votave zgjati me javë të tëra.
Seria e sulmeve kibernetike në vendet e rajonit në muajt e fundit është shumë e ngjashme në strukturë me “nënshkrimin” e hakerëve rusë. Në qershor pati një sulm të madh kibernetik në sistemet e Institutit Republikan Gjeodezik në Beograd, dhe në gusht në sistemet kompjuterike të Qeverisë së Malit të Zi. Më 22 gusht, Ministria e Administratës Publike të Malit të Zi njoftoi se një sulm i madh kibernetik ndaj sistemeve shtetërore është duke u zhvilluar dhe se ky është “sulmi kibernetik më i sofistikuar në atë vend ndonjëherë”. Pak më vonë u konfirmua informacioni se kishte disa lloje sulmesh kibernetike në të njëjtën kohë, por se sulmi kryesor është kryer nga një virus “ransomware”. Rastësisht ose jo, këto sulme kibernetike ndodhin në një kohë të mosmarrëveshjeve politike, dhe thirrjeve për rrëzimin e qeverisë së kryeministrit Dritan Abazovic dhe zgjedhje të reja. Në fillim të shtatorit, Franca dhe ShBA dërguan ekspertë për të ndihmuar autoritetet në Mal të Zi të përballen me sulme të tilla.
Edhe pse grupi i hakerëve “Cuba Ransom” thuhet se qëndron pas sulmit, pak ekspertë besojnë se ai është fajtori i vërtetë. Gjegjësisht, grupet ruse të hakerëve janë të njohur për përdorimin e dhjetëra emrave të ndryshëm, si dhe “kompjuterët zombie” nga e gjithë bota (kompjuter zombie është ai që është i infektuar me një virus dhe që as pronari nuk e di se është pjesë e sulmet e një rrjeti kibernetik global).
Për t’i bërë gjërat më interesante, në vitin 2018, disa nga hakerët kryesorë rusë (me shumë gjasa vetë Detistov dhe Gavrilov) trajnuan njësi kibernetike të Gardës Revolucionare iraniane, madje u “huazuan” atyre softuer hakerimi të krijuar në Rusi. Ky “bashkëpunim hakerësh” vazhdoi edhe në vitet në vijim dhe në fillim të vitit 2020 u formua “Ushtria Kibernetike Iraniane”, e cila përdor një sërë emrash në internet, si “Defa”, “Chrome Hawk” dhe “Gharargah”. Sistemi i punës i hakerëve iranianë është pothuajse identik me hakerët rusë dhe deri më tani ata kanë marrë përgjegjësinë për sulme të shumta kibernetike ndaj mediave izraelite dhe rrjetit kompjuterik të Ministrisë së Arsimit.
Në korrik ndodhi sulmi më i madh i hakerëve ndaj sistemeve shtetërore në Shqipëri dhe pasi analizoi sulmin, Microsoft njoftoi se “sulmuesit janë nga Irani, me një probabilitet mbi 95 për qind”. Të dhënat nga sulmi ndaj sistemeve në Shqipëri janë publikuar pjesërisht në adresën e internetit “Homeland Justice”, e cila aktualisht ndodhet fizikisht në Rusi. Mes këtyre të dhënave është edhe komunikimi me email i ambasadave shqiptare në Moskë dhe Athinë dhe më pas ka dalë edhe komunikimi me email i ministrit të Mbrojtjes Nik Pelesi dhe ministrit të Brendshëm Bledar Çuçi. Pak ditë pas këtyre zbulimeve, qeveria e Shqipërisë prishi marrëdhëniet diplomatike me Iranin.
Krahas gjithë kësaj duhet përmendur edhe fushatën masive propagandistike në rrjetet sociale, e veçanërisht në faqet mediatike nga rajoni. Mediat nga Serbia, Bosnja dhe Hercegovina dhe Mali i Zi ishin më të prekura nga kjo fushatë. Në më pak se një minutë, komentet në mbështetje të Rusisë dhe Putinit, si dhe ato kundër Ukrainës, shfaqen pothuajse në çdo lajm për konfliktet në Ukrainë. Vetë fakti që thuajse të gjitha komentet janë identike, në të gjitha faqet, dhe se janë të “shkruara” nga llogaritë që janë hapur në mars të këtij viti dhe nuk kanë asnjë postim, tregon se në fakt bëhet fjalë për një lloj sulmi informacioni kibernetik. . Përveç kësaj, mijëra faqe u shfaqën brenda natës në rrjetet sociale në rajon që ofrojnë lidhje me lajmet nga mediat ruse, madje edhe ato lokale, së bashku me video dhe foto të forcave ruse në Ukrainë. /Kosovatimes/
