Në vitin 2022, një numër jashtëzakonisht i lartë i njerëzve vdiqën në Gjermani në krahasim me vitet e mëparshme. Sidomos në tetor. Sipas ekspertëve, kjo nuk mund të shpjegohet vetëm me koronavirus.
Sipas të dhënave të Entit Federal të Statistikave (Destatis), më shumë se 90,000 njerëz vdiqën në Gjermani në tetor të këtij viti – që është 19 për qind më shumë se i ashtuquajturi. “mediane” për periudhën 2018-2021. Tetori përfaqëson kulmin e asaj që është vërejtur në muajt e mëparshëm: vdekshmëri e lartë në 2022.
Është një zhvillim që as ekspertët nuk kanë mundur ta shpjegojnë plotësisht deri më tani dhe që i hap dyert edhe spekulimeve. Përfaqësuesi i Alternativës për Gjermaninë (AfD) të krahut të djathtë në Bundestag, Martin Sichert , ngriti një pyetje për lidhjen e mundshme të rritjes së vdekshmërisë me “vaksinimin masiv kundër koronës”. Dhe në kanalet Telegram, vaksinimi tashmë është përcaktuar si Megjithatë, ekspertët theksojnë se është ende herët për pretendime të tilla.
“Në vitet e para të pandemisë, ne mund të ishim relativisht të sigurt se infeksionet e koronavirusit ishin shkaku i vdekshmërisë më të lartë,” thotë Sebastian Klüsener nga Instituti Federal për Kërkimin e Popullsisë (BiB). “Ishte një sinjal i fortë statistikor i dërguar nga valët e koronës, kur bëhet fjalë për vdekshmërinë. Është shumë më e vështirë tani”.
Sëmundjet e frymëmarrjes shkaku kryesor?
Numri i vdekjeve në tetor mund të shpjegohet vetëm pjesërisht nga korona. Sipas të dhënave nga Instituti Robert Koch, 4,334 njerëz vdiqën në Gjermani si pasojë e infeksionit me koronavirus në tetor, që është dukshëm më shumë se në vitet e mëparshme (2021: 2,493; 2020: 1,482). Edhe në muajt e verës të këtij viti, dukshëm më shumë njerëz kanë vdekur nga korona se në vitet e kaluara, shkruan DW.
Megjithatë, vetëm rritja e numrit të vdekjeve nga korona nuk mjafton për të shpjeguar shkallën e lartë të vdekjeve në tetor, thotë Jonas Schöley , shkencëtar i asociuar në grupin e punës “Statusi shëndetësor i popullsisë “ në Institutin Max Planck. Numri i vdekjeve nga korona” thotë, “ shpjegon vetëm gjysmën e asaj që patëm në tetor.” Ka disa arsye të mundshme për gjysmën tjetër.
Shpjegimi më i qartë është se këtë vit po shohim një valë relativisht të hershme të sëmundjeve infektive ”, thotë Schöley. Sepse, ndryshe nga më parë, në tetor tashmë kishte një numër të madh sëmundjesh të frymëmarrjes, si gripi. “Ajo që po shohim janë dy zhvillime sinkrone: nga njëra anë, vdekshmëria nga korona e cila u rrit nga fillimi i vjeshtës deri në tetor dhe nga ana tjetër, infeksionet e rrugëve të frymëmarrjes të cilat gjithashtu u rritën ndjeshëm.
Schöley, megjithatë, thekson gjithashtu se numri i vdekjeve mund të përdoret vetëm për krahasime, jo për të gjetur marrëdhënie shkak-pasojë. Në fund të fundit, vetëm mjekët trajtues mund të përcaktojnë shkakun e vërtetë të vdekjes. “Për mendimin tim, kjo lidhje është e dukshme, sepse këtë e kemi parë edhe para pandemisë. Kur kishim vdekshmëri më të lartë në dimër para koronës, atëherë më së shumti ia atribuonim sëmundjeve infektive.” Megjithatë, është e pazakontë që vala e sëmundjeve infektive erdhi kaq herët.
Vdekshmëria e lartë gjatë verës ngre shumë pikëpyetje
Sebastian Klüsener nga Instituti Federal për Kërkimin e Popullsisë (BiB) thotë në lidhje me këtë: “Më parë, ne kemi regjistruar vdekshmërinë më të lartë në dimër. Valët e gripit shkaktuan lëkundje të mëdha. Ndonjëherë numri i vdekjeve në muajin shkurt ishte shumë i ulët, sepse vala e gripit nuk ishte e fortë dhe herë në shkurt shënonim një numër të lartë vdekjesh, sepse epidemia e gripit ishte e fortë”.
Pas një niveli të lartë vdekjesh, zakonisht do të kishte një rënie në muajt në vijim, thotë Klüsener. Shkaqet e vdekjes, të tilla si epidemitë e gripit, bëjnë që njerëzit me shëndet të dobët të vdesin më shpesh. Pas kësaj, numri i vdekjeve si rregull zvogëlohet, sepse ka më pak njerëz me shëndet të dëmtuar se më parë.
Megjithatë, periodiciteti i vdekshmërisë ka ndryshuar. ” Ajo që po shohim gjithnjë e më shumë tani është se po shohim gjithashtu një shkallë të lartë vdekshmërie në muajt e tjerë, ” thotë Klüsener. Për shembull, më shumë njerëz vdiqën në muajt e verës sesa në vitet e mëparshme. Është gjithnjë e më e vështirë të vlerësohet shkalla e vdekshmërisë, sepse modelet sezonale kanë ndryshuar.
“Vera është më pak e qartë për mua sesa tetori”
“Vera është më pak e qartë për mua sesa ajo që ndodhi në tetor,” thotë Schöley. Disa prej tyre mund të shpjegohen me valët e të nxehtit. ” Lidhja midis nxehtësisë ekstreme dhe vdekshmërisë së tepërt është mjaft e qartë.” Një pjesë mund të shpjegohet me numrin e vdekjeve nga koronavirusi. Por e gjithë kjo së bashku – nuk është e mjaftueshme. “Nuk është e pamundur të supozohet se mund të shohim pak më qartë efektet indirekte të pandemisë .” Schöley po i referohet mundësisë së rëndimit të sistemit shëndetësor si pasojë e periudhës stresuese të pandemisë. Por, e gjithë kjo është thjesht spekulime.
Schöley, megjithatë, beson se lidhja midis vaksinimit kundër koronës dhe vdekshmërisë më të lartë është pothuajse e pamundur. “Si shkencëtar, dua t’i mbaj të hapura të gjitha opsionet, por thjesht nuk e shoh lidhjen.” Në fund të fundit, ka më shumë qartësi në provat e vaksinave sesa në provat e popullsisë. “Për shkak të hulumtimit shumë të mirë për efektivitetin dhe rreziqet e vaksinimit, ne nuk jemi të varur nga kërkimi i shkaqeve në të dhënat e popullsisë. Nëse vaksinat do të ishin shkaku i rritjes së numrit të vdekjeve, kjo do të ishte vërtetuar shumë kohë më parë në kërkimet mjekësore dhe epidemiologjike”.
Informacione më të besueshme për sfondin e numrit të vdekjeve, sipas ekspertëve, mund të merren vetëm kur të dihen shkaqet e vdekjes. Megjithatë, këto të dhëna janë në dispozicion me një vonesë prej disa muajsh. Sipas ekspertëve, vetëm atëherë mund të shpjegohet se si mund të ketë ndodhur një rritje e shkallës së vdekjeve në një muaj të caktuar. “Për një diskutim profesional, pa teori konspirative, do të ishte shumë e dobishme nëse këto të dhëna do të ishin të disponueshme më herët. Atëherë ne mund të ofrojmë shpejt shpjegime të bazuara në lidhje me shkallën aktuale të vdekshmërisë”, thotë Klüsener.
Si i merrni numrat?
Zyra Federale e Statistikave Destatis ka paraqitur vetëm të dhëna për numrin e vdekjeve në një javë ose muaj që nga pandemia e koronës. Destatis mbështetet në të dhënat mbi numrin e vdekjeve të disponueshme nga zyrat e gjendjes civile, thotë Felix zur Nieden, një ekspert për numrat e vdekjeve dhe demografinë në Destatis.
Hapi tjetër në prodhimin e statistikave të vdekshmërisë është krahasimi i numrit absolut të vdekjeve në një muaj me mesataren për të njëjtin muaj gjatë katër viteve të fundit. Nëse vlera është mbi mesataren, flasim për rritje të vdekshmërisë.
Sipas zur Nieden, periudha e katër viteve të mëparshme u zgjodh për të marrë parasysh ngjarje të ndryshme sezonale të përsëritura, si gripi apo valët e të nxehtit. Megjithatë, sa më e gjatë të jetë periudha e krahasimit, aq më i madh është ndikimi i faktorëve të tjerë në numrin e vdekjeve, si plakja ose jetëgjatësia. “Katër vjet është një kompromis, për të balancuar më mirë faktorët e ndryshëm ,” thotë zur Nieden.
