Në maj, qytetarët e Serbisë mësuan nga ministri i atëhershëm i Punëve të Jashtme, Nikola Selakoviq, se katër shtete kishin dërguar nota diplomatike duke tërhequr njohjen e pavarësisë së Kosovës.
Këshilli i Sigurisë Kombëtare, i cili më pas u mblodh për shkak të aplikimit të Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës, e la të lirë presidentin serb Aleksandar Vuçiq të gjykojë momentin nëse dhe kur do t’i tregonte publikut të interesuar se cilat janë shtetet.
Në atë kohë ishte e qartë se as Kosova dhe as Serbia nuk e respektonin Marrëveshjen e Uashingtonit, sipas së cilës Beogradi dhe Prishtina duhej të përmbaheshin për një vit nga anëtarësimi në institucionet ndërkombëtare dhe fushata për njohjen e pavarësisë së Kosovës.
Më pas, në gusht, Vuçiq informoi publikun se kishte shtatë dokumente për tërheqjen e njohjes në sirtarin e tij, por nuk i bëri të ditur emrat e tyre. Ndërkohë, u arrit numri dhjetë dhe supozohej se bëhej fjalë kryesisht për vende nga Afrika dhe rajoni i Karaibeve.
Aktivizimi i shënimeve të pranuara ishte paralajmëruar në fillim të muajit nëntor nëse niste procedura për pranimin e Kosovës në Këshillin e Evropës. Më pas mediat e kanë bërë të ditur edhe në dhjetor, pasi kryeministri i Kosovës, Aljbin Kurti, ka paralajmëruar se më 15 dhjetor do të dorëzojë kërkesën për anëtarësim në BE. Kurti e bëri këtë, por Vuçiq nuk i bëri të ditur emrat e vendeve deri në konferencën vjetore për shtyp të mërkurën, kështu që shtrohet pyetja se cilat rrethana e kanë shtyrë presidentin të shpallë pikërisht në këtë moment se cilat vende e kanë “tërhequr” njohjen.
Ajo që ndoshta do të ishte logjike të konkludohej është se të gjitha takimet e mëvonshme të Vuçiqit me diplomatë nga perëndimi do të lidhen me hyrjen e Kosovës në OKB, pa njohje formale, e cila parasheh disa nga variantet e draft propozimit franko-gjerman.
Mund të supozohet se Vuçiq në të ardhmen do t’u raportojë qytetarëve kohë pas kohe për marrëdhëniet ndërmjet forcave të Kosovës dhe Serbisë në mesin e anëtarëve të OKB-së. Tani, sipas Vuçiqit, 106 vende nuk e njohin pavarësinë e Kosovës dhe 84 vende e njohin pa mëdyshje. Për të tre vendet, thotë ai, nuk është e qartë nëse e njohin apo jo pavarësinë.
Nikola Luniq, ish-atasheu ushtarak i Serbisë në Londër, thotë për Danas se përveç zbulimit publik të nëntë vendeve që tërhoqën njohjen e pavarësisë së Kosovës, presidenti Vuçiq shpalli edhe të dhjetën.
Sipas tij, është e qartë se fillimi i negociatave serioze ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës po afrohet sepse po marrim mesazhe të qarta dhe eksplicite nga faktorë ndërkombëtarë me ndikim.
– Duket se si retorika e Putinit ashtu edhe shpjegimi i tij ligjor për aneksimin fiktiv të zonave të pushtuara ukrainase e përshpejtuan atë sepse ai iu referua precedentit të Kosovës. Për të gjitha sa më sipër, zgjidhja e këtij problemi shkon përtej jo vetëm interesave të Beogradit dhe Prishtinës, por edhe të Ballkanit Perëndimor. Në këtë kontekst, si Beogradi ashtu edhe Prishtina punojnë në mënyrë aktive për të forcuar pozicionet e tyre negociuese përmes diplomacisë, lobimit, projektimit të ndikimit dhe krijimit të partneriteteve. Edhe zbulimi i përmendur i vendeve që kanë tërhequr njohjen e pavarësisë së Kosovës mund të jetë tregues se koha e vendimeve të vështira është afër – thekson ai.
Siç shton ai, duhet theksuar se në një ambient të tillë, marrëdhëniet që presidenti Vuçiq ndërtoi me administratën në SHBA duken optimiste.
– Gjatë shekullit të 21-të, ne humbëm shumë mundësi për të krijuar aleanca të besueshme, gjë që është e një rëndësie jetike, por nënkupton edhe përkushtimin tonë ndaj vlerave të përbashkëta. Ato vlera duhet të tregohen sa më shpejt duke harmonizuar politikën e jashtme me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE-së, në mënyrë që të shmanget odiumi ndaj të gjitha nismave të Serbisë në rrethanat aktuale gjeopolitike. Nëse dikush në Serbi mendon se mund të realizojë ëndrrat e tij për të ashtuquajturat territoret historike me flamurin rus në dorë, është në gabim. Dhe populizmi, sidomos i opozitës, i politikanëve që e përdorin problemin e Kosovës për vlerësime personale pa ndonjë propozim të arsyeshëm, është vetëm mblesëri mes votuesve të mashtruar pa asnjë bazë reale – thekson ai.
Siç përfundon ai, është koha për të kuptuar se në këtë rikompozim global të pushtetit, talenti ynë për verbëri në marrëdhëniet ndërkombëtare mund të na çojë lehtësisht në një udhëkryq midis një të ardhmeje të qëndrueshme dhe mbijetesës së pasigurt.
– Qytetërimi nuk ka qenë kurrë në rrezik më të madh se sa është tani. Dhe në vend që të kërkojmë interesat tona, publiku (shpesh me gëzim) rëndohet nga rezultati i luftës në Ukrainë, duke injoruar se shtetësia e Serbisë mund të bëhet lehtësisht dëm kolateral. Në këtë kohë, kombi duhet të flakë celofanin e iluzioneve historike dhe të mos endet nëpër labirinthet në kërkim të drejtësisë ndërkombëtare. Le të përcaktojmë më në fund vlerat dhe interesat tona, të zbulojmë Strategjinë e Politikës së Jashtme dhe t’u tregojmë partnerëve dhe aleatëve tanë qartë se çfarë duam, ku po shkojmë dhe për çfarë shpresojmë – thotë Lunić.
