Qytetet Nurdagi dhe Erzin ndodhen në juglindje të Turqisë në një distancë prej rreth 80 kilometrash nga njëri-tjetri. Që të dy ishin afër epiqendrës së tërmetit që ndodhi më 6 shkurt në Turqi dhe Siri (dhe u bë më i madhi për Turqinë që nga viti 1939). Si pasojë, Nurdagi u shkatërrua plotësisht dhe do të rindërtohet, ndersa në Erzin nuk u lëndua dhe nuk u shkatërrua asnjë ndërtesë. Ne tregojmë se çfarë bëri të mundur “mrekullinë në Erzin”.
Autoritetet turke i kanë falur popullatës ndërtimin e miliona objekteve pa leje. Ekspertët kanë paralajmëruar prej kohësh se një amnisti kërcënon katastrofë
Para se të analizojmë se çfarë e shpëtoi qytetin e Erzinit nga elementët, ia vlen të bëjmë një hap prapa dhe të kuptojmë se si është strukturuar politika turke e ndërtimit në dekadat e fundit. Një nga arsyet e pasojave kaq të mëdha të tërmetit, i cili, sipas të dhënave të fundit, ka lene te vdekur tashmë më shumë se 35 mijë njerëz (dhe duke marrë parasysh Sirinë – më shumë se 41 mijë ), shumë e quajnë cilësinë e dobët të shtëpive. dhe ndërtesa të tjera të ngritura në vend gjatë sundimit të Partisë Rexhep Tajip Erdogan (përse cilësia e ndërtimit bëhet një faktor kyç që përcakton numrin e viktimave të tërmeteve, folëm në detaje në këtë material ) .
Një bum i vërtetë ndërtimi në republikë erdhi pikërisht me ardhjen në pushtet në fillim të viteve 2000 të partise per Drejtesi dhe zhvillim , të kryesuar nga Erdogan. Kështu, sipas Institutit Turk të Statistikave, rreth 51% e ndërtesave në dhjetë rajonet më të prekura janë ndërtuar pas vitit 2001. Vlen të përmendet se gjatë udheheqjes së Erdoganit, lartësia maksimale e lejueshme e ndërtesave në Turqi u rrit nga 20 në 37 kate.
Në të njëjtën kohë, gjatë periudhës së qeverisjes së partisë në republikë, tetë herë është shpallur amnisti për punë ndërtimore të paregjistruara. “Ju falët [ndërtimet e paligjshme] për hir të votave dhe parave, por tërmeti nuk fali,” tha Erdogan Suzer, një kolumnist për gazetën Sözcü kritike ndaj qeverisë .
Amnistia më e fundit dhe më e madhe e ndërtesave në histori u shpall në maj 2018, përpara zgjedhjeve parlamentare dhe presidenciale. Sipas vendimit të autoriteteve, të gjitha objektet pa leje të ngritura përpara datës 31 dhjetor 2017 përfshirëse, mund të amnistohen në bazë të kërkesave të pronarëve të tyre dhe për pagesën e tarifës përkatëse . Në total, rreth 10 milionë aplikime u dorëzuan gjatë amnistisë, rreth 1.8 milionë prej tyre u miratuan (në veçanti, pak më shumë se 294,000 ndërtesa u amnistuan në provincat më të prekura nga tërmeti i fundit).
Thesari i shtetit më pas mori më shumë se 25.5 miliardë lira turke (rreth 1.3 miliardë dollarë me kursin aktual), por shumë ekspertë tashmë po jepnin alarmin: për shembull, në vitin 2019, Cemal Gokce, kryetar i Dhomës Kombëtare të Inxhinierëve të Ndërtimit, një Shoqata e industrisë jofitimprurëse e specialistëve të specializuar, paralajmëroi drejtpërdrejt zyrtarët përgjegjës për amnistinë se për shkak të vendimit të tyre, qytetet turke “mund [në rast tërmeti] të kthehen në varreza”.
“Mrekullia në Erzin” është rezultat i një politike të ashpër urbanistike: ndërtesa të paligjshme dhe shumëkatëshe nuk u ngritën në qytet.
Parashikimet e tmerrshme të Cemal Gokçes u realizuan më 6 shkurt. Disa qytete turke u fshinë praktikisht, por jo të gjitha. Heroi i vërtetë në Turqi në ditët e para pas tërmetit ishte kryetari i bashkisë së qytetit të Erzinit, Okkesh Elmasoglu, i cili shpejt njoftoi në Facebook se askush nuk vdiq në vendbanim gjatë fatkeqësisë natyrore. Për më tepër, në Erzin, me një popullsi prej rreth 41 mijë banorësh, nuk u shkatërrua asnjë ndërtesë dhe vetëm disa shtëpi u dëmtuan pjesërisht.
Ky shembull është edhe më tregues i një krahasimi me qytetin e Nurdagy, që ndodhet 80 kilometra larg Erzinit , me të njëjtën popullsi. Elementi shkatërroi plotësisht stokun e banesave atje. “Jemi në pikëllim të madh. Do të prishim të gjithë stokun e banesave, të gjitha 100%. Ne hoqëm 150 trupa nga nën rrënojat e njërës prej shtëpive. Ne do të rindërtojmë gjithçka”, tha Osman Bilgin, guvernator i provincës Shirnak.
Kryebashkiaku Elmasoglu nuk e konsideron mrekulli një ndryshim të tillë në pasojat e një fatkeqësie natyrore. Mungesen e shkaterimeve dhe viktimave ai e shpjegon ne menyre racionale me faktin se duke qene kryetar bashkie nuk ka lejuar asnjehere te ngrihet nje ndertese pa leje ne qytet dhe ka kerkuar qe ndertuesit te respektojne te gjitha standardet e nevojshme. “Madje kam vulosur edhe shtëpitë e të afërmve të mi. Sepse derisa të bëhemi një shoqëri që ndjek rregullat, do të përballemi me vuajtje të ngjashme. Përgjegjësitë mbahen jo vetëm nga pushteti vendor, por edhe nga qytetarët,” argumentoi Elmasoglu në një intervistë një javë pas tërmetit.
Politikani në komentet për gazetarët theksoi se nuk e konsideronte veten hero. Duke besuar se vëmendja e tepërt ndaj personit të tij e largon shoqërinë nga tejkalimi i pasojave të tërmetit, ai së fundmi vendosi të refuzojë plotësisht të intervistohet. “Më besoni, shumë polemika janë ngritur tani rreth kësaj teme, ajo është kthyer në një drejtim krejtësisht tjetër”, iu përgjigj Elmasoglu kërkesës së Meduzës.
Faqja e administratës së Erzinit paraqet një biografi mjaft modeste të kryebashkiakut aktual. Aty thuhet se ai ka lindur në vitin 1979, me profesion jurist, ka punuar për shumë vite në profesionin e avokatit. Elmasoglu është i martuar dhe ka dy vajza.
Në mars 2019, Elmasoğlu kandidoi në zgjedhjet komunale për Partinë Popullore Republikane në opozitë dhe u zgjodh kryetar bashkie me 60.4% të votave. Para kësaj, ai drejtoi për shumë vite këshillin e qytetit të Erzinit, kur kryetar ishte paraardhësi i tij, Kasim Shimshek (ai ishte në detyrë në vitet 2009-2019).
Shimshek, pavarësisht se i përkiste AKP-së në pushtet, sipas fjalëve të tij, gjithashtu shtypi ashpër ndërtesat ilegale dhe mosrespektimin e standardeve të ndërtimit. “Sot është dita e shërimit të plagëve, të gjithë kemi shumë dhimbje. Por mund të them, duke kapërcyer dhimbjen në zemër, se si komunë nuk kemi lejuar asnjë shkelje. Në këtë kuptim, ndërgjegjja ime është e pastër. Unë kam qeverisur një qytet për dhjetë vjet që ka ndërtesa të ndërtuara 50 vjet më parë”, tha ish-kryebashkiaku i Erzinit në një intervistë më 12 shkurt.
Siç thonë banorët e qytetit, një nga veçoritë e Erzinit është mungesa e ndërtesave shumëkatëshe: ndërtesat më të mëdha nuk i kalojnë gjashtë deri në tetë kate, dhe lartësia e ndërtesave të banimit nuk është më shumë se katër kate.
Erzini nuk ishte i pari në Turqi që i mbijetoi një tërmeti pa viktima. Në vitin 1999, një kryetar bashkie po aq i pakompromis ndihmoi qytetin e Tavshanjil të mbijetonte
Duke kapërcyer pasojat e një fatkeqësie natyrore, humbjet nga e cila ende nuk janë llogaritur plotësisht, në Turqi ata kujtojnë një tërmet të ngjashëm me magnitudë 7.6 që ndodhi më 17 gusht 1999 pranë qytetit të Izmit, rreth 100 kilometra nga Stambolli. Më pas vdiqën rreth 20 mijë njerëz.
Janë tërhequr paralele veçanërisht me të sotmen, sepse edhe atëherë ka qenë i vetmi qytet në të cilin nuk është prekur asnjë ndërtesë nga elementët dhe asnjë person nuk është lënduar. Qyteti i Tavshanjil me një popullsi prej 4.5 mijë banorësh, i vendosur në brigjet e gjirit të Izmit përballë epiqendrës së tërmetit, mbijetoi gjithashtu për faktin se kryetari i tij Salih Gyun shtypi ashpër ndërtimin e paligjshëm të shtëpive dhe ndërtesave të tjera.
“Duke pasur parasysh rrezikun sizmik në rajonin tonë, ne u konsultuam me shkencëtarët. Sipas tyre, lartësia maksimale e lejuar e objekteve në zonë është tre kate. Ne i përmbaheshim rreptësisht kësaj recete”, kujtoi atëherë kryebashkiaku, i cili fitoi famë të madhe në Turqi .
Gjatë mandatit të tij si kryetar bashkie, Gün tha se shumë njerëz me ndikim i ofruan atij ryshfet të mëdha për dhënien e licencave për ndërtimin e ndërtesave të larta. “Nëse do të pranoja, mund të jetoja në një vilë dhe të kisha më shumë se një jaht personal. Por atëherë do të kishte qindra të vdekur në qytetin tonë”, tha ai, duke theksuar se baza e politikës së tij ishte formula “njerëzit janë më të rëndësishëm”.
