Serbia është një nga aleatët e fundit të Rusisë në kontinentin evropian sepse i shmanget aplikimit të sanksioneve ndaj atij vendi, shkruan gazeta franceze Figaro (Le Figaro) me vlerësimin se ndikimi rus në Serbi shtrihet në të gjithë sektorët e shoqërisë me miratimin e autoritetet serbe.
“Ai ndikim është aq i madh sa filloi të shqetësojë presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili u zu në kurthin e tij”, vlerëson Figaro, duke shtuar se “Serbia sigurisht e ka mbështetur rezolutën e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së më 2 mars, e cila dënon pushtimi rus i Ukrainës, por ka mbetur një nga aleatët e fundit të Moskës në kontinentin evropian, i cili shmang aplikimin e sanksioneve ndaj Rusisë”.
Një regjisor i ri rus që jeton prej 12 vitesh në Beograd tha se “Rusia e pushtoi Serbinë pa gjuajtur asnjë plumb”.
Figaro deklaroi se statusi i Kosovës është një nga levat kryesore të ndikimit të Moskës në Beograd, pasi Moska përdor të drejtën e vetos në Këshillin e Sigurimit të OKB-së për të parandaluar që Kosova të bëhet anëtare.
Por Serbia varet kryesisht nga Rusia në sektorin e energjisë. Drejtpërsëdrejti ose përmes filialeve të tij, Gazprom është aksionari kryesor i ish-gjigantit lokal të naftës Naftna industrija Srbije (NIS). Ajo është gjithashtu pronarja kryesore e dy tubacioneve të gazit që sjellin gazin rus në shtëpitë dhe industrinë serbe.
Përmes rrjetit të kompanive, gjigandi i gazit ka qenë prej vitesh sponsor i klubeve sportive, si Klubi i Futbollit Ylli i Kuq dhe Klubi i Basketbollit Partizan, si dhe financon një sërë festivalesh, institucionesh dhe eventesh kulturore.
Figaro përcolli edhe ndikimin rus në kishë, pasi Gazprom Neft financoi dekorimin e brendshëm të Katedrales së Shën Savës. Këto aktivitete janë pjesë e “një fushate efektive që feston marrëdhëniet ruso-serbe dhe synon simbolet që kanë një ndikim të madh te qytetarët,” shpjegoi Igor Novaković nga Qendra e Beogradit për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë (Fondi ISAC).
Fuqia e butë ruse përdor agjencinë e saj Sputnik për të formuar opinionin serb. Lajmet e Sputnik-ut merren nga të gjitha mediat nën kontrollin e regjimit dhe që nga nëntori, televizioni Russia Today, i ndaluar në Bashkimin Evropian, ka hapur zyrën e tij në Beograd.
“Ato kontribuojnë në krijimin e një atmosfere jokritike ndaj Rusisë, duke festuar mitin e vëllazërisë sllave dhe ortodokse, duke e paraqitur tregun rus si një shans për eksportuesit serbë, pavarësisht treguesve realë ekonomikë, të cilët dëshmojnë se partnerët kryesorë tregtarë të Serbisë janë vendet e BE-së”, tha. Novakoviq.
“Është kryesisht një çështje e diskreditimit të Perëndimit dhe afrimit të Serbisë me Rusinë,” tha Thomas Brey, autor i raportit të Fondacionit gjerman Friedrich Naumann për mediat ruse në Ballkan.
Figaro deklaroi se emërimi i Aleksandër Vulin dhjetorin e kaluar në krye të Shërbimeve të Sigurisë Serbe (BIA) i mërziti BE-në dhe SHBA-në.
“I besuari i Vuçiqit, ish-drejtori i Zyrës për Kosovën, pastaj ministri i Punës, Mbrojtjes dhe Punëve të Brendshme, nuk i fsheh afinitetet e tij ndaj Moskës”, shkruan gazeta franceze, duke cituar deklaratën e Vulin në gusht pas një takimi me shefin e Diplomacia ruse, Sergei Lavrov, se “Serbia është vendi i vetëm që nuk iu nënshtrua histerisë anti-ruse”.
Dhe në dhjetor, në Serbi u postuan reklama për të rekrutuar mercenarë për të luftuar në Ukrainë në anën e forcave ruse, mes thashethemeve për hapjen e një zyre të grupit paraushtarak rus Wagner në Beograd.
Figaro raportoi se grafiti me emblemën e Wagner u shfaq në Beograd, autor i lëvizjes së krahut të djathtë ekstrem, Patrola Popullore, e cila organizoi demonstrata në mbështetje të Rusisë menjëherë pas fillimit të luftës në Ukrainë.
Vuk Vuksanoviq nga Qendra e Beogradit për Politikë të Sigurisë vlerësoi se autoritetet serbe po manipulojnë disa parti të ekstremit të djathtë që mbrojnë Kremlinin. Këto parti shërbejnë si një dordolec që autoritetet duhet të veprojnë si një mburojë kundër një popullsie që është shumë simpatike ndaj Rusisë.
“Është një justifikim për ata (autoritetet në Serbi) që të mos miratojnë sanksione,” shtoi ai.
Figaro përcolli edhe vlerësimin e historianit Milivoj Beshlin, i cili tha se “për Rusinë Ballkani ka qenë gjithmonë një front rezervë, ndaj po punohet për ta mbajtur atë në gjendje jostabiliteti të përhershëm”.
Një e vërtetë e tillë i kthehet presidentit Vuçiq si bumerang. “Nuk jam i lumtur për këtë, por mund të na duhet të miratojmë sanksione kundër Rusisë”, tha ai më 2 shkurt para deputetëve në një seancë për Kosovën.
Për shumicën e serbëve, vendi duhet të mbetet neutral në konflikt (Ukraina dhe Rusia), dhe nëse do të duhej të zgjidhnin mes Perëndimit dhe Rusisë, vetëm një e treta do të zgjidhte kampin perëndimor, shtoi gazeta franceze.
