Diplomacia ruse ka filluar të shfaq shkëndijat e para zhgënjyese ndaj aleatit të deklaruar Serbisë pas shpërfaqjes së lajmit që ushtria ukrainase përdor raketa të prodhuara në Serbi. Kështu, zëdhënësja e Ministrisë së Punëve të Jashtme ruse, Maria Zakharova, shprehu “shqetësimin e saj më të thellë” për, siç tha ajo, “informacionet për shitjen e armëve serbe në Ukrainë” dhe i kërkoi Beogradit “një shpjegim zyrtar për faktin se Armët serbe iu dorëzuan Ukrainës”. Marija Zakharova, sipas Vedomostit të Moskës, ka thënë se “Kremlini po e ndjek këtë histori me shumë kujdes”, por duket se Moska nuk është e sigurt për mohimet e palës serbe. Ministri i Jashtëm serb Ivica Daçiç tha të premten se që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, asnjë armë nuk është eksportuar nga Serbia për asnjërën nga palët në konflikt. “Serbia dhe unë mund të pretendoj se, sepse ministria ime jep leje për eksport, nuk eksporton pajisje ushtarake në asnjë vend që ne besojmë se do të ishte problematik dhe i diskutueshëm në asnjë mënyrë,” u tha Daçiq gazetarëve. Disa media ruse më herët kishin njoftuar se 3500 raketa nga fabrika ushtarake serbe “Krusik” u janë dorëzuar fshehurazi forcave të armatosura të Ukrainës përmes Turqisë dhe Sllovakisë dhe se ato ishin raketa për sistemet raketore “Grad”.Mirëpo, deklarata e politologut rus Danilo Gureev për portalin pro-regjimit News.ru dëshmon se në Moskë janë ende të kujdesshëm , i cili thotë se nuk do të habitej nëse Serbia do t’i shiste armë Ukrainës, sepse presidenti Vuçiq gjithnjë e më shumë po “dorëzohet”. ndaj presionit nga Perëndimi” dhe kujton se Serbia është një “ishull” i rrethuar nga anëtarët e NATO-s. “Nuk ka asnjë provë se Vuçiq po e furnizon Ukrainën me armë, por kjo mundësi nuk përjashtohet”, tha Gureev dhe shtoi se Vuçiq ka kohë që përpiqet të “ulet në dy, madje edhe në tre karrige”, edhe pse, siç ai thotë se populli serb është “në mënyrë të vendosur me Rusinë”. Ndaj qwndrimeve tw shpeshta tw tilla, ku flitet gjithnjë e më shumë nëse Serbia do të vendosë sanksione ndaj Rusisë, tabloidi beogradas Alo, një media nën kontrollin e drejtpërdrejtë të regjimit të Aleksandër Vuçiqit, shkruan për rolin e Rusisë gjatë luftës në Jugosllavi.
Alo shkruan se Moska zyrtare jo vetëm që votoi për vendosjen e sanksioneve (FR Jugosllavi, d.m.th. Serbi dhe Mali i Zi), por edhe e furnizoi Kroacinë me armë që ndryshuan ndjeshëm rezultatin e luftës në shtetin e mëparshëm.
– Pak dihet se që nga viti 1992, Rusia në mënyrë aktive ndihmoi në armatosjen e Zagrebit dhe në atë mënyrë ndikoi dukshëm në balancën e fuqisë ndërmjet Serbisë dhe Kroacisë. Në periudhën nga viti 1992 deri në vitin 1997, pavarësisht embargos, Kroacia mori armë, disa prej të cilave përfshinin edhe S-300 – ëndrra e parealizuar e Sllobodan Millosheviçit në luftën kundër bombave të NATO-s.
Në vend të aeroportit të Batajnicës, armët e fuqishme mbërritën në Zagreb, megjithëse ato kurrë nuk u pwrdorwn operativisht për luftim. Drejtori ekzekutiv i Këshillit për Politika Strategjike, Nikolla Luniq, thotë se i gjithë operacioni është kryer nga viti 1992 deri në vitin 1997, përkundër embargos së OKB-së.
“Ajo u krye në një mënyrë mjaft naive, por efektive, sepse avioni rus AN-124 Ruslan dhe Ilyushin IL-76 po raportonin një dështim teknik për shkak të të cilit kontrolli i trafikut ajror do t’i lejonte ata të ulnin në aeroportet në Pula ose Krk. Pas zbarkimit dhe shkarkimit të ngarkesës, edhe dështimi teknik do të ‘zhdukej’ në mënyrë magjike”, pohon Luniq.
Ndonëse e gjithë procedura u krye në fshehtësi për shkak të shkeljes së embargos, një pjesë e të dhënave të realizuara nëpërmjet kompanisë “Winsley Finance Limited” dhe pronarit të saj, tregtarit kroat të armëve Zvonko Zubak, u zbuluan kryesisht për shkak të gjykatës . procedurë në të cilën kërkohet pagesa për sistemin e dorëzuar të mbrojtjes ajrore S-300.
“Kështu zbuluam se, përveç pjesëve të atij sistemi, Rusia i dorëzoi Kroacisë edhe 18 helikopterë transporti Mi-17, 12 helikopterë luftarakë Mi-24 me emrin e njohur “karroca e djallit”, 40 luftëtarë/përgjues MiG-21. avionë, si dhe një gamë të tërë armësh dhe pajisjesh ushtarake të sofistikuara (NVO) si sistemet antitank Fagot, raketat antitank Sturm, raketat kundërajrore R-60 dhe raketat e padrejtuara S-5. Sasia e armëve për të cilën po flasim flet nga fakti se në atë periudhë janë kryer mbi 160 fluturime me mundësi transporti rreth 100 tonë për fluturim”, thotë ai.
Ai thekson se e gjithë procedura është bërë përmes pagesave me para në dorë. Kur bëhet fjalë për sistemin e famshëm S-300, ai shton se ai kurrë nuk është vënë në përdorim operacional.
“Kroacia definitivisht nuk ka pasur përfitim operacional, por ka pasur përfitim politik të jashtëm, propagandues dhe gjeostrategjik. Blerja e atij sistemi jo vetëm që ndikoi në përdorimin e forcës ajrore të JNA-së, por duke shitur ose dorëzuar raketa dhe lëshues në një vend të tretë, ai gjithashtu ka kapitalizuar ndikimin e tij në strukturat e NATO-s. “Edhe pse historia e bukur për dorëzimin e sistemit S-300 në Serbi u bw e njohur pwr opinionin publik nw Serbi, Moska as që e konsideroi këtë mundësi, sepse politikisht ishte më afër BE-së dhe NATO-s sesa Beogradit”, thotë Luniç.
I pyetur se si e komenton këtë mbështetje pothuajse të pambuluar për Zagrebin, Luniq shpjegon se Rusia kurrë nuk ka investuar shumë në Serbi.
“Nëse duam të analizojmë qëndrimin zyrtar të Moskës në atë kohë, le të kujtojmë qëndrimin e ambasadorit të tyre të parë në Zagreb, i cili shpesh theksoi se “asnjëherë, edhe në spekulimet më fantastike, Moska nuk ka lejuar mundësinë që ndonjë pjesë e të ashtuquajturat Krajina nuk do të jetë pjesë integrale e Kroacisë. Ose fjalët e ambasadorit rus në Zagreb, Anvir Azimov , i cili deklaroi se rusët u dhanë kroatëve sistemin e mbrojtjes ajrore S-300 PMU për të ‘frenuar serbët. Rusia nuk duhet fajësuar për gjëra të tilla, por duhet mësuar se interesi i Serbisë është mbi gjithçka”, përfundon ai./Kosovatimes/
