Përderisa e gjithë vëmendja e publikut aktualisht është e përqendruar te marrëveshja evropiane dhe pranimi i mundshëm i Kosovës në Kombet e Bashkuara, praktikisht jemi para hundës me informacione që vijnë nga diplomatët evropianë të cilët thonë se “njohja reciproke” nënkuptohet kur Serbia. është pranuar në Bashkimin Evropian. Pra, edhe nëse tani e shmangim pranimin e Kosovës në OKB, që interpretohet si njohje joformale e Kosovës, pas disa vitesh pritet që Serbia ta bëjë këtë zyrtarisht.
Fjalia që përshkon pothuajse në mënyrë të padukshme tekstin e dokumentit, i cili buron nga kuzhina e diplomatëve evropianë që punojnë në zbatimin e Marrëveshjes Evropiane, është se njohja reciproke e Serbisë dhe Kosovës do të ndodhë me hyrjen e tyre në Bashkimin Evropian.
Në pjesën ku krahasohet propozimi evropian për Kosovën me modelin e dy Gjermanive, thuhet:
“Republika Federale e Gjermanisë nuk e ka njohur kurrë Republikën Demokratike Gjermane dhe anasjelltas. Megjithatë, Traktati Themelor i vitit 1972 bëri të mundur që dy Gjermanitë të pranonin realitetin e ekzistencës së tjetrës. Kjo gjithashtu u mundësoi vendeve perëndimore të zhvillojnë marrëdhënie me RDGJ. Nëse Serbia dhe Kosova vazhdojnë me vendosmërinë e tyre për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian, së shpejti do të ndodhë normalizimi i plotë përmes njohjes reciproke. Tani për tani, bashkëjetesa përmes bashkëpunimit dhe marrëdhënieve paqësore, pavarësisht dallimeve, është e vetmja gjë që bashkësia ndërkombëtare kërkon nga Serbia dhe Kosova”.
Me këtë rast, analisti i politikës së jashtme, Boshko Jakshiq, tha për Nova.rs se për të gjithë është e qartë se kjo është rruga, por që nuk do të ndodhë me vite.
“Realisht, edhe Serbia edhe Kosova janë larg anëtarësimit në BE. Pra, diplomatët evropianë padyshim po japin kohë të mjaftueshme që situata të qetësohet. Tani vetëm po thuhet meqë ra fjala, por nuk është nën presion për momentin. Është, pra, çështje vitesh, çka i bën lëshim edhe Beogradit edhe Prishtinës që ta “gëlltisin” më lehtë këtë marrëveshje. Dhe ajo që kemi pasur rastin të shohim tani është e shkruar diplomatikisht me shumë mjeshtëri. Vlera më e madhe e këtij dokumenti është se tregoi se Perëndimi është shumë i përkushtuar ndaj problemit të Kosovës”, përfundon Jakshiq.
Drejtori i Qendrës për Politikë Bashkëkohore Nemanja Todoroviq Shtiplija thotë se këto synime të Perëndimit janë të qarta.
“Ne e dimë se deri në fund të procesit të integrimit evropian, Serbia duhet të nënshkruajë një marrëveshje ligjërisht të detyrueshme me Prishtinën dhe në fund të rrugës është njohja e pavarësisë së Kosovës. Kjo do të mundësonte vazhdimin e rrugës evropiane të Kosovës, sepse disa vende “jo-njohëse” atëherë ndoshta do ta shihnin Kosovën ndryshe, ndoshta edhe do ta njihnin atë”, thotë Shtiplija për Nova.
Nga ana tjetër, ish-diplomati, nënkryetari i Lëvizjes Evropiane në Serbi dhe anëtari i Lëvizjes SRCE, Dushko Lopandiq, mendon se ky qëndrim devijon nga qëndrimi i dakorduar i shteteve të BE-së për dialogun, i cili shprehet qartë në kornizën negociuese të BE-së. miratuar kur u hapën negociatat e anëtarësimit me Serbinë në vitin 2014.
“Nuk përmendet njohja si parakusht, gjë që është logjike duke marrë parasysh qëndrimet e pesë shteteve anëtare që nuk e njohin. Nuk është e qartë se si pala serbe e ka vënë veten në një pozitë kaq të dobët saqë përfaqësuesit e BE-së citojnë kushte për të cilat nuk ka konsensus në vetë BE-në”, përfundon Lopandiq.
Kujtojmë se në takimin e mbajtur së fundmi mes presidentit serb Aleksandar Vuçiq dhe kryeministrit të Kosovës Aljbin Kurti në Bruksel, të dyja palët e kanë pranuar në parim Marrëveshjen Evropiane për Kosovën.
Vuçiq nuk ka dashur ta nënshkruajë marrëveshjen, para së gjithash për shkak të pikës 4, ku thuhet se Serbia do të pajtohet me anëtarësimin e Kosovës në të gjitha organizatat ndërkombëtare, përfshirë edhe OKB-në. Dhe kjo do të nënkuptonte njohje joformale të Kosovës.
Në përpjekje për të takuar Serbinë, diplomatët evropianë kanë hartuar një dokument, i cili do të jetë bashkëngjitje në Udhërrëfyesin për zbatimin e Marrëveshjes Evropiane dhe ku thuhet se Kosova do të mund të bëhet anëtare e OKB-së vetëm me pëlqimin. të anëtarëve të përhershëm të Këshillit të Sigurimit – Franca, Britania e Madhe, SHBA, Rusia dhe Kina.
