Një mundësi tjetër është që ai të fluturojë brenda, pasi ka marrë garanci nga Afrika e Jugut se ata do të sfidojnë ICC-në dhe do ta lënë të qetë.
Në vitin 2015, qeveria e Afrikës së Jugut injoroi një urdhër nga gjykatat e saj dhe lejoi liderin sudanez Omar al-Bashir të largohej nga samiti i Bashkimit Afrikan, duke pretenduar më pas se ai gëzonte imunitet si kreu i shtetit.
Grupet e shoqërisë civile ishin të indinjuar. Një gjykatë e Afrikës së Jugut më vonë vendosi se qeveria kishte vepruar “në mënyrë të turpshme”.
Tetë vjet më vonë, situata është ndryshe.
Vizita e Putinit do të jetë nën një qendër më të fortë se pjesëmarrja e shkurtër e Bashirit në samitin e AU.
Këtë javë, Afrika e Jugut tha se “i njeh detyrimet e saj ligjore”, gjë që duket sikur nuk dëshiron të shkaktojë një dramë tjetër të përmasave të Bashirit.
Mesazhi ndoshta do të interpretohet në këtë mënyrë në Kremlin.
Që na çon te rezultati i tretë dhe më i mundshëm: mungesa e Putinit. Është një mënyrë e sigurt për të siguruar që ai të mos arrestohet, ndiqet penalisht apo burgoset për shumë vite. Gjithashtu, në këtë mënyrë, Afrika e Jugut do të çlirohet nga marrja e vendimeve të ndërlikuara për aleatin e saj.
Por ky rezultat nuk është i lirë për Putinin. Nuk do të ishte një pamje e mrekullueshme për një lider që i pëlqen gjithmonë të nxjerrë një atmosferë fuqie.
Arsyeja e vërtetë e mungesës do të ishte e qartë për të gjithë, duke përfshirë miliona rusë – në të vërtetë do të ishte një etiketë “i dyshuar për krime lufte” të suvatuar në ballin politik të Putinit.
Një aktakuzë, natyrisht, nuk çon domosdoshmërisht në një gjykim të hershëm. Por rrethanat po ndryshojnë, siç kanë zbuluar të tjerët, nga lideri serb i Bosnjës Radovan Karaxhiç te diktatori Çadian Hissene Habre.
Bashiri, kur nuk është në spital, është në burg. (Qeveria sudaneze ka premtuar se do ta dorëzojë atë në ICC, megjithëse ka pak shenja për këtë.)
Paralelja më e afërt, si me Putinin ashtu edhe me prokurorët, është Slobodan Millosheviç, lideri serb, i cili u padit nga Gjykata e Hagës në vitin 1999.
Millosheviqi i tha popullit të tij – në një argument që Putini mund ta përsërisë – se aktakuza nuk u ngrit për shkak të krimeve të tij, por sepse ai u mbrojt për dinjitetin e vendit të tij.
Por i akuzuari Millosheviq filloi të perceptohej si një mall i pistë, një pengesë për një jetë më të mirë.
Në tetor të vitit 2000, unë qëndrova mes turmave të mëdha në Beograd që e dëbuan presidentin e plotfuqishëm nga pushteti në dy javë.
Disa muaj më vonë, pashë rreshta kutish në Gjykatën e Ballkanit për Krimet e Luftës me tituj si “Slobodan Milloshević: Deklarata në mbështetje të vrasjeve”.
Në qershor 2001, dy vjet pas aktakuzës fillestare, qeveria serbe e ekstradoi Millosheviçin në Hagë. Ai vdiq pas hekurave, në gjyq për gjenocid.
Asgjë në Rusinë gjigante nuk do të jetë aq e thjeshtë, veçanërisht në një kontekst ku opozita është shtypur kaq efektivisht gjatë shumë viteve.
Por fati i Millosheviçit mund t’i japë Putinit paranojak disa netë pa gjumë ndërkohë.
Në të kaluarën, gjykata është kritikuar për standarde të dyfishta, një fokus të supozuar të tepruar në shtetet afrikane dhe problemet e legjitimitetit.
Hetimet e gjykatës janë sigurisht të njëanshme, jo më pak për shkak të mënyrës së strukturimit të tyre – shtetet afrikane përbëjnë bllokun më të madh të anëtarëve të gjykatave dhe kanë qenë veçanërisht aktive në ngritjen e çështjeve.
Urdhri i gjykatës zakonisht nuk zbatohet nëse shteti nuk e ka ratifikuar statutin e ICC-së (Ukraina pranoi juridiksionin e gjykatës, e cila mundësoi çështjen aktuale).
Pothuajse dy të tretat e shteteve anëtare të OKB-së janë tani anëtarë të ICC, që është një fillim i mirë.
Por lëshimet e dukshme përfshijnë Sirinë, Mianmarin, Etiopinë, Rusinë, Kinën dhe SHBA-në. Megjithatë, po hapen mundësi të reja.
Rëndësia e juridiksionit universal – duke bërë arrestime kudo në botë për krimet më të rënda – vazhdon të rritet.
Njoftimi i javës së kaluar nga ICC është i mirëpritur dhe mund të hapë rrugën për shumë më tepër.
Drejtësia ka një rëndësi të madhe për ukrainasit, siç konfirmojnë sondazhet.
Është gjithashtu e rëndësishme për ata që kanë vuajtur nga krimet e kryera në zonat e konfliktit në mbarë botën.
