George Soros
Vendet e ish-perandorisë sovjetike presin me padurim humbjen e ushtrisë ruse në Ukrainë dhe atëherë bota do të jetë në gjendje të adresojë problemin e vërtetë të përbashkët.
Pak më shumë se një muaj më parë, mbajta një fjalim në prag të Konferencës së Sigurisë në Mynih. Që atëherë, shumë gjëra të mrekullueshme kanë ndodhur. Dhe ato ndodhën aq shpejt sa ka kuptim të krahasohen parashikimet e mia nga një muaj më parë me ngjarje reale.
Ndryshimet më të mëdha kanë ndodhur në sistemin global të klimës. Këtu e kam fjalën si për ngjarjet klimatike ashtu edhe për kuptimin e këtyre ngjarjeve nga klimatologët. Mesazhi kryesor që doja të përcillja në Mynih ishte se sistemi global i klimës është shumë i varur nga ajo që ndodh brenda Rrethit Arktik.
Më parë, sistemi klimatik i Rrethit Arktik ishte i ndarë nga ai global. Erërat po frynin në një drejtim të parashikueshëm në drejtim të kundërt të akrepave të orës. Megjithatë, për shkak të ndërhyrjes njerëzore, ndarja midis sistemit klimatik të Arktikut dhe sistemit global praktikisht nuk ekziston.
Ajri i ftohtë filloi të rrjedhë nga Arktiku dhe zëvendësohet nga ajri i ngrohtë që vinte nga jashtë. Dhe kështu gjatë dyzet viteve të fundit, temperaturat në Arktik janë rritur katër herë më shumë se pjesa tjetër e botës dhe ritmi i ngrohjes po përshpejtohet në mënyrë të rrezikshme. Në muajin që kur fola, temperaturat në Arktik janë rritur mbi 20 gradë Celsius mbi normalen, duke vendosur një rekord dhe duke ngritur shqetësime për shkallën e shkrirjes së shtresës së akullit të Grenlandës.
Kuptimi i shkencëtarëve për procesin e ngrohjes është rritur shumë gjatë kësaj kohe. Ata ishin në gjendje të vërtetonin se çlirimi i metanit, një gaz serrë shumë më i fuqishëm dhe më i rrezikshëm se dioksidi i karbonit, është më i madh sesa mund të shpjegohet nga burimet e lidhura me njerëzit. Ky përfundim sugjeron ekzistencën e burimeve të tjera, por ato mund të shkaktohen edhe nga njeriu: për shembull, një rritje në emetimet e metanit nga ngrohja e permafrostit është rezultat i ndërhyrjes njerëzore në natyrë.
Një numër në rritje klimatologësh e konsiderojnë të përshtatshme shpalljen e një emergjence, pasi ngrohja globale do të kalojë 1.5ºC me ritmin aktual. Siç tha Sir David King, këshilltari kryesor shkencor i qeverisë britanike nën Gordon Brown dhe kreu i Grupit Këshillues për Krizat Klimatike, muajin e kaluar, ne duhet të “ulim shpejt emetimet dhe të heqim gazet e tepërta serë, por ajo që është me të vërtetë e rëndësishme dhe urgjente është që ngrini sërish Arktikun.”
Ky është një program mjaft kompleks dhe tashmë jemi prapa afatit.
Një fushë tjetër ku kanë ndodhur ndryshime të rëndësishme është lufta e Rusisë kundër Ukrainës. Deri në tetor, Ukraina po fitonte në fushën e betejës. Më pas Rusia, me ndihmën e Iranit, prezantoi dronët në një shkallë të gjerë. Qëllimi i tyre ishte të minonin moralin e ukrainasve duke i privuar popullatës civile energjinë elektrike, ngrohjen dhe ujin. Kjo e detyroi Ukrainën të merrte një qëndrim mbrojtës.
Ushtria e rregullt ruse është në një situatë të dëshpëruar. Ajo është e menaxhuar keq, e pajisur keq dhe e demoralizuar rëndë. Vladimir Putin e kuptoi këtë dhe shkoi në një aventurë të dëshpëruar. Ai iu drejtua Yevgeny Prigozhin dhe ushtrisë së tij të mercenarëve.
Putini lejoi Prigozhin të rekrutonte të burgosur nga burgjet ruse. Me ndihmën e ish-të burgosurve dhe me koston e humbjeve të mëdha të jetës së tyre dhe të jetëve të mercenarëve të tjerë, PMC e Wagner filloi të pushtonte territoret rreth qytetit të Bakhmutit, ndërsa ushtria e rregullt mbeti në ndalesë ose humbi terren diku tjetër.
Aventura e Putinit funksionoi – deri në një pikë të caktuar. Ushtria e rregullt, duke u ndjerë e kërcënuar, filloi një luftë burokratike kundër Prigozhin, të cilën e fitoi. Ata siguruan që Prigozhin të ndalohej të rekrutonte më shumë të burgosur dhe furnizuan luftëtarët e Wagner me llojet e gabuara të municioneve.
Javët e fundit, Prigozhin ka dalë publikisht me ankesat e tij, duke e vënë Putinin në një pozitë të vështirë. Putin u përpoq të ndihmonte Prigozhin, por struktura mbështeti ushtrinë e rregullt. Së bashku ata e bindën Putinin se Prigozhin ishte një kërcënim për sundimin e tij të vazhdueshëm.
Ukraina po përfiton nga kjo përleshje ruse. Presidenti Volodymyr Zelensky është konsultuar me krerët e tij të ushtrisë dhe ata njëzëri kanë rekomanduar që ushtria e Prigozhin të kalojë në mulli të mishit proverbial, ndërkohë që është në një disavantazh të tillë.
Kështu, forcat ukrainase do të jenë në gjendje të nisin një kundërofensivë kur të marrin armë moderne, veçanërisht tanke Leopard 2, siç u ishte premtuar. Kjo duhet të ndodhë rreth majit, por ndoshta më herët.
Kështu, shumica e parashikimeve të rëndësishme që bëra një muaj më parë në Mynih për luftën, duke përfshirë se një ofensivë e fuqishme pranverore e Ukrainës do ta kthente në mënyrë vendimtare valën, ka të ngjarë të realizohen.
Natyrisht, jam i vetëdijshëm se në një sërë botimesh autoritare janë botuar artikuj që paraqesin një pamje shumë më të errët të rrjedhës së luftës. Si ta kombinoj vizionin e tyre me pikëpamjen optimiste që kam? Vetëm duke pranuar se fushata e dezinformimit rus ishte e suksesshme.
Putin ka nevojë dëshpërimisht për një armëpushim, por refuzon ta pranojë atë. Në të njëjtën varkë ndodhet edhe presidenti kinez Xi Jinping. Por presidenti i SHBA Joe Biden nuk ka gjasa të hidhet në këtë mundësi të supozuar për të negociuar një armëpushim, sepse ai premtoi se SHBA nuk do të negocionte pas shpinës së Zelensky.
Vendet e ish-perandorisë sovjetike, duke kërkuar të mbrojnë pavarësinë e tyre, mezi presin që ushtria ruse të shtypet në Ukrainë. Në këtë pikë, ëndrra e Putinit për një perandori ruse të rigjallëruar do të shpërbëhet dhe do të pushojë së përbëri një kërcënim për Evropën.
Humbja e imperializmit rus do të ketë pasoja të mëdha për pjesën tjetër të botës. Kjo do të sjellë lehtësim të madh për shoqëritë e hapura demokratike dhe do të krijojë probleme të mëdha për shoqëritë e mbyllura autoritare. Por më e rëndësishmja, do t’i lejojë botës të përqëndrohet në problemin kryesor – ndryshimin e klimës.
Project Syndicate.
