Historia për përgjimin e opozitës ruse në maj të vitit 2021 në Beograd, për të cilën publiku mësoi pas shkrimit të Nova.rs, tërhoqi shumë vëmendjen e publikut ndërkombëtar. Pas reagimeve të shumta nga Bashkimi Evropian dhe deputetët e Parlamentit Evropian, të cilët vitin e kaluar e përfshinë historinë e përgjimeve në raportin e tyre për përparimin e Serbisë, pasoi lajmi i tmerrshëm – Vladimir Kara-Murza, një nga opozitarët rusë që u përgjua, u dënua me 25 vjet burg për tradhti dhe akuza të tjera në lidhje me kritikat ndaj luftës në Ukrainë.
Ish-gazetari dhe politikani ruso-britanik është i fundit nga një numër kundërshtarësh të Putinit që u arrestua ose u detyrua të largohej nga Rusia.
Ai ka mohuar akuzat dhe ka theksuar se është krenar për punën e tij.
“Jo vetëm që nuk pendohem për asgjë, por jam krenar për këtë,” tha ai në gjyqin e Kara-Murza.
Në një intervistë ekskluzive për gazetën e përditshme “Nova”, Vladimir Kara-Murza foli për herë të parë se si ai dhe kolegët e tij ndiqeshin në Beograd dhe më pas në Utext të botuar në Washington Post në (botuar në janar 2022) ai. vuri në dukje se i gjithë ky rast tregon se presidenti rus Vladimir Putin ka “të paktën një regjim klientelist në anën e tij në Evropën Qendrore”.
“Ndërsa vëmendja e botës është e përqendruar në mënyrë të kuptueshme në kërcënimet në rritje të Kremlinit ndaj Ukrainës, një skandal politik më pak i vënë re në Ballkan shërbeu si një kujtesë se Vladimir Putin ka të paktën një regjim klientelist në Evropën Qendrore.
Media e pavarur e Serbisë zbuloi javën e kaluar se agjencitë e sigurisë të vendit kryejnë në mënyrë efektive detyrat për Shërbimin Federal të Sigurisë Ruse dhe ndihmojnë Kremlinin të merret me kundërshtarët e tij politikë.
Majin e kaluar, një grup përfaqësuesish komunalë rusë dhe aktivistë demokratikë ndoqën një seminar edukativ në Beograd. Takimi, i cili u bashkëkryesua nga lideri i shquar i opozitës Andrey Pivovarov dhe unë, kishte për qëllim si vazhdimësi e konferencës sonë të mëparshme në Moskë, ku të gjithë pjesëmarrësit u arrestuan.
Me kufijtë e Bashkimit Evropian ende të mbyllur për qytetarët rusë – dhe vaksina ruse për koronavirusin Sputnik ende nuk njihet për udhëtime ndërkombëtare – Serbia ishte një nga destinacionet e pakta për aktivistët që kërkonin një vend paqësor për t’u mbledhur. Seminari me të vërtetë shkoi pa probleme, por skandali, siç doli, sapo kishte dalë.
Sipas rrëfimit të botuar për herë të parë nga shtypi serb në dhjetor, takimi ynë u përgjua nga Agjencia e Inteligjencës së Sigurimit të Shtetit. Një javë më vonë, Ministri i Brendshëm serb Aleksandar Vulin fluturoi për në Moskë dhe ia dorëzoi transkriptet Nikolai Patrushev, sekretarit të Këshillit të Sigurimit të Rusisë dhe një ndihmës kyç të Putinit. Dy javë më vonë, Pivovarov u arrestua, në stilin bjellorus, në një aeroplan pasagjerësh polak që do të nisej nga aeroporti i Shën Petersburgut. Ai është në paraburgim dhe përballet me një dënim me gjashtë vjet burg për akuzën e “ndihmës së një organizate të padëshiruar”, thuhet në tekst. (Pivovarov u dënua me katër vjet burg në korrik 2022 )
Kara-Murza më tej përshkruan se gjithçka ndryshoi pasi e përditshmja “Nova” publikoi një artikull në faqen e parë ku thuhet se qeveria në Serbi punon në shërbim të regjimit të Putinit.
Opozita prodemokratike serbe, e cila pritet të arrijë një rezultat të mirë në zgjedhjet parlamentare dhe lokale të prillit, dënoi presidentin Aleksandar Vuçiç për “shndërrimin e Serbisë në një post të huaj”.
Bashkimi Evropian, të cilit Serbia duhet t’i bashkohet deri në vitin 2025, bëri thirrje për një hetim, ndërsa deputetët e BE-së dënuan Beogradin për “bashkëpunim me një regjim autokratik”.
“Serbia duhet të zgjedhë nëse dëshiron të transformohet vërtet dhe të bashkohet me BE-në apo të bashkohet më tej me autokratë nga Moska dhe Pekini,” shkroi në Twitter Viola von Kramon, një anëtare gjermane e Parlamentit Evropian dhe një kolege partiake e ministrit të ri të jashtëm gjerman.
Për autoritetet në Beograd, ky lajm nuk mund të kishte ardhur në një moment më të keq. Vetëm muajin e kaluar, qeveria serbe hapi një raund të ri negociatash për pranimin në BE, duke shënuar atë që zyrtarët në Bruksel e quajtën “një hap shumë të rëndësishëm përpara”. Ai gjithashtu vjen në një kohë të interesit të ripërtërirë të SHBA-së në Ballkan – dhe ripërtëritjes së rëndësisë së Serbisë. Gjatë një seance dëgjimore në Senat muajin e kaluar, diplomati dhe ambasadori amerikan në Beograd, Christopher Hill e quajti Serbinë “një partner të rëndësishëm sigurie për Shtetet e Bashkuara”, duke premtuar se do ta ndihmonte vendin “të ndërtojë elasticitet ndaj ndikimit të jashtëm keqdashës, duke përfshirë Rusinë dhe Kinën”. Duket se ndikimi po përhapet edhe në majat e pushtetit serb. Situata mund të duket me dhimbje e njohur – veçanërisht për dikë si Hill, i cili është marrë me Ballkanin që nga vitet 1990. Për vite me radhë, diktatori i atëhershëm jugosllav Slobodan Millosheviç kryesoi bastionin e fundit të madh të autoritarizmit në Evropën Qendrore, duke e bërë regjimin e tij të famshëm për vrasjet e kundërshtarëve, censurën shtetërore, zgjedhjet e manipuluara dhe nacionalizmin e dhunshëm shtetëror. “Edhe Vuçiq edhe Vulin duhet ta mbajnë mend mirë këtë, pasi ishin ministër i informacionit i Millosheviçit dhe nënkryetar i partisë së udhëhequr nga gruaja e Millosheviçit”, ka thënë Kara-Murza në tekstin e tij.
Ai kujton se në tetor 2000, ai regjim ra pasi qindra mijëra serbë u mblodhën në rrugët e Beogradit në atë që u bë e njohur, siç tha ai, si “Revolucioni i Buldozerit”.
Kjo është e para në një seri kryengritjesh pro-demokracisë në shtetet postkomuniste që kanë ndodhur gjatë sundimit të Putinit, duke e lënë atë me një frikë të përhapur nga protestat në rrugë.” Qeveria e re e Serbisë ia dorëzoi ish-diktatorit Tribunalit Penal Ndërkombëtar për ish-Jugosllavinë në Hagë, ku ai kaloi pjesën tjetër të jetës në paraburgim. Në një takim të fundit në Moskë, Vulin dhe Patrushev thuhet se ranë dakord të krijojnë një “grup pune për të luftuar revolucionet me ngjyra” (një term që i referohet kryengritjeve pro-demokracisë në shtetet autoritare), duke përfshirë rritjen e monitorimit të përbashkët të organizatave të shoqërisë civile, aktivistëve të opozitës , dhe mediat e pavarura.. Megjithatë, problemi si për shefat e sigurimit ashtu edhe për zotërinjtë e tyre politikë është se kur mjaft njerëz në shoqëri janë gati t’i kundërvihen autoritarizmit, të gjitha përgjimet, grupet e punës dhe përpjekjet monitoruese bëhen të pamjaftueshme. Historia e fundit e ka bërë të qartë këtë. Vetëm pyesni serbët”, ka shkruar Kara-Murza
