Gjithçka që përfaqëson Perëndimi në Ukrainë nuk respektohet në Ballkanin Perëndimor. Zërat gjithnjë e më të fortë për dhënien e një pjese të territorit të Ukrainës Rusisë në mënyrë që të ndalet lufta pa e poshtëruar Putinin, dhe ndarja e re (me interesa ekonomike) e Ballkanit Perëndimor është mënyra më e mirë për të arritur qëllimet e Putinit: dobësimi i Perëndimit dhe vendosja e një rendi të ri botëror në të cilin Rusia do të ketë një rol të fortë dhe do të jetë një erë e re në kurrizin e së djathtës evropiane dhe autokratëve. Dhe makineria ruse e dezinformimit nuk heq dorë në përgatitjen e terrenit për një “ndarje më të drejtë të botës”.
Në dhjetor 2022, Vox ukrainas, me mbështetjen e Bashkimit Evropian, publikoi nje artikull “Propaganda për ‘vëllanë më të vogël sllav ‘ në Ballkan: si Rusia po promovon një fushatë dezinformimi në Serbi”, në të cilin theksohet se ruse propaganda në hapësirën mediatike të Serbisë është shumë e rrezikshme për shkak se ajo transnacionale, dhe se fushatat e dezinformimit shpesh janë të drejtuara ndaj vendeve të tjera të rajonit – Bosnjë dhe Hercegovinës, Malit të Zi, Kosovës dhe Maqedonisë së Veriut.
Botimi pretendon se propaganda ruse ka gjetur terren të përshtatshëm në Serbi për shkak të lidhjeve të ngushta kulturore dhe gjeopolitike me Rusinë, si dhe për faktin se ato janë të lidhura nga një kishë e përbashkët ortodokse dhe kombësia sllave, dhe se Vladimir Putin po përdor ortodoksët rusë, transmeton Bosna e lire. Kisha të zgjerojë dhe legjitimojë interesat e Rusisë në Ballkan. Leva e dytë e ndikimit rus është energjia, sepse Serbia është plotësisht e varur nga gazi rus dhe Federata Ruse kontrollon edhe sektorin e naftës të sektorit energjetik serb. Pikërisht marrja nga Rusia e industrisë serbe të naftës në fund të vitit 2008, disa analistë e shënojnë si fillimin e aktivitetit të hapur rus në Serbi, e cila u pasua nga hapja e mediave dhe organizatave joqeveritare ruse dhe proruse, përmes të cilave ruse përhapja e ndikimit (nga Serbia në rajon).
Duke heroizuar Putinin
Krahas faktit që Aleksandar Vuçiq kontrollon më shumë se 80 për qind të mediave në Serbi, sipas Vox ukrainas, Rusia ka një ndikim të fortë edhe në masmedia. Si shembull, përmendet agjencia shtetërore e lajmeve Sputnik, e cila financohet nga Federata Ruse, e cila filloi punën në Beograd në vitin 2015 (menjëherë pas shfuqizimit të Zërit të Rusisë, që u redaktua në Moskë).
Në fillim të agresionit rus kundër Ukrainës, Sputnik u vu në shënjestër të sanksioneve perëndimore dhe zyrat e tyre u mbyllën në Evropë , ndërsa puna e tyre në Serbi nuk u kërcënua kurrë. Punonjësit marrin paga nga Moska dhe prodhojnë programe që shkarkohen nga media të tjera (tashmë në fillim të lançimit, agjencia mburrej se ata kishin 200-300 shkarkime në ditë). Kur Televizioni Russia Today u detyrua të mbyllte zyrat e tij në të gjithë Evropën për shkak të sanksioneve evropiane, në nëntor të vitit të kaluar u njoftua se po hapej një portal multimedial online në gjuhën serbe – Russia Today Balkan, dhe se transmetimi i televizionit. programi ishte planifikuar deri në vitin 2024. Kryeredaktori i Russia Today Balkan (vajza e kryeredaktorit të Sputnik) më pas deklaroi:Ndoshta askund në botë nuk na pritej aq shumë sa këtu. Dhe dua t’u drejtohem serbëve të dashur në gjuhën e tyre: Vëllezër, shikoni Rusinë Sot .” Serbia, një vend kandidat për anëtarësim në BE, hapi dyert e saj për mediat ruse pas agresionit rus kundër Ukrainës.
Botimi Vox shtron pyetjen: cilat janë narrativat kryesore që Rusia promovon në Serbi? Analiza e përmbajtjes mediatike çoi në përgjigjet e mëposhtme: “Së pari, masmediat pro-ruse në Serbi promovojnë këndvështrimin rus për politikën ndërkombëtare. Mediat përhapin idenë se politika perëndimore ndaj rajonit të Ballkanit nuk synon promovimin e vlerave demokratike, por bazohet në interesa gjeostrategjike. Narrativa e dytë e madhe është diskreditimi i BE-së dhe NATO-s. Mediat pro-ruse pretendojnë se institucionet euroatlantike kërcënojnë pavarësinë dhe sovranitetin e Serbisë”.
Në mbështetje të këtyre pretendimeve, citohet një studim i organizatës së Beogradit për të drejtat e njeriut Crta, sipas të cilit 40% e serbëve nuk e mbështesin anëtarësimin e Serbisë në BE dhe përkundrazi duan bashkim me Rusinë, dhe kjo falë propagandës së suksesshme të pro-rusit. mediat, 3/4 e serbëve besojnë se Rusia u detyrua të hyjë në luftë me Ukrainën për shkak të synimeve ekspansioniste të NATO-s. Në të njëjtën kohë, mediat pro-ruse bëjnë rregullisht pretendime se investimet ruse i kanë sjellë përfitime ekonomike Serbisë, ndërsa ata heroizojnë Putinin dhe i japin atij një status thuajse hyjnor, dhe sipas përfundimeve të botimit, qëllimi i tyre kryesor është të tregojnë populli serb se ekziston një alternativë ndaj sistemit liberal demokratik perëndimor dhe se ai është – sistemi i Putinit.
Se sa i suksesshëm është ky aktivitet mediatik vërtetohet nga sondazhet, të cilat përmenden në publikim, dhe sipas të cilave Putin është lideri botëror të cilin serbët e admirojnë më shumë, dhe rreth 95 për qind e serbëve e shohin Rusinë si një aleat të vërtetë, ndërsa 11 për qind e tyre anojnë drejt Evropës, e cila është sponsori kryesor financiar i Serbisë. Nga sa më sipër del konkluzioni se BE-ja në Serbi po financon – planet e Putinit.
Miqësia e serbëve dhe Gjermanisë
Manuel Sarazzin , i dërguari special i qeverisë gjermane për Ballkanin Perëndimor, u tha mediave gjermane pak ditë më parë: “ Nuk jam i shqetësuar për miqësinë mes serbëve dhe Gjermanisë në frontin ekonomik. Të gjithë në Serbi e dinë se ku do të jetë më mirë vendi në të ardhmen.Por humori i popullatës dhe politika e jashtme e vendit më shkakton dhimbje koke. Ka kaq shumë propagandë pro-ruse atje që e distancon Serbinë gjithnjë e më shumë nga Evropa”.
Veç se deklarata e tij është krejtësisht kontradiktore – ai nuk shqetësohet për miqësinë gjermano-serbe sepse “të gjithë e dinë” ku do të jetë më mirë Serbia, por ai është i shqetësuar për gjendjen shpirtërore të popullatës dhe politikën e jashtme, dhe mendoj nga “të gjithë” nënkuptonte popullsinë dhe ata që planifikojnë dhe bëjnë politikën ekonomike dhe atë të jashtme (e cila është e vështirë të ndahet sepse është një qeveri nën kontrollin ekskluziv të progresistëve të Vuçiqit) – Analiza ukrainase tregon pikërisht të kundërtën: se është Vuçiqi ai që kontrollon mediat. në Serbi dhe së bashku me rusët formon opinionin publik, por edhe politikat e jashtme, ekonomike dhe të tjera në Serbi.
Publikimi gjithashtu thekson se Serbia refuzoi të vendoste sanksione ndaj Rusisë për shkak të agresionit të saj të armatosur kundër Ukrainës, dhe se Beogradi dhe Kremlini arritën një marrëveshje për “konsultimet” për çështjet e politikës së jashtme, se Putin dhe Aleksandar Vuçiç nënshkruan një marrëveshje të re për gazin, dhe Linja ajrore shtetërore Air Serbia dyfishoi numrin e fluturimeve ndërmjet kryeqyteteve të dy vendeve. Përveç kësaj, Rusia e ka pozicionuar veten si gardiane e interesave serbe në lidhje me Kosovën dhe pakicën serbe në vendet fqinje, prandaj “Serbia shpreson me zjarr se fitorja e supozuar e Putinit në Ukrainë do t’i mundësojë disi të rimarrë kontrollin mbi pjesë të Kosovës dhe rajone të tjera. të Ballkanit”.
Publikimi trajtoi në mënyrë specifike gënjeshtrat e propaganduesve për luftën në Ukrainë, duke cituar mediat nga Serbia, si dhe profesorin e historisë Volodymyr Cibulnyk, i cili flet për përpjekjet e Putinit për të rishkruar historinë dhe deklaratën e Vuçiqit se ai do të njohë agresionin rus nëse Kievi dënon bombardimet e Serbisë në vitet ’90. Kujtojmë se Ukraina ishte ndër të parat që i qëndroi në krah Serbisë në atë kohë, por edhe se Republika Federale e atëhershme e Jugosllavisë u bombardua për shkak të krimeve të tmerrshme në Kosovë, gjë e cila është injoruar plotësisht nga NATO në narrativën që po imponohet. në Serbi, e cila mbështetet shumë nga Rusia si një agresor që sulmoi Serbinë pa asnjë arsye. Këto teza mbështeten pothuajse nga të gjitha mediat në Serbi dhe shumica e publikut.
Objektivi kryesor – Bosnja dhe Hercegovina
Është fare e qartë se Vox ukrainas është më se kritik ndaj Serbisë dhe se tregon qartë dhe saktë marrëdhëniet e ngushta ndërmjet Kremlinit dhe Beogradit, të cilët aktivitetet e tyre i bazojnë në propagandë dhe dezinformata. Nga ana tjetër, Taz-i gjerman publikoi pak ditë më parë një analizë të ndikimit rus në Ballkan, duke theksuar që në fillim se “nën ndikimin e luftës së Ukrainës, Perëndimi po ndryshon politikën e tij ballkanike”, si dhe se ” lëshimet ndaj Serbisë mund të shkaktojnë konflikte të rrezikshme”.
Më tej ata shprehen: “Strategjia e mëparshme e Perëndimit në Ballkan po përmbyset. Nga njëra anë, SHBA dhe BE mbështesin luftën e ukrainasve për vlerat demokratike dhe perëndimore. Në Ballkan, megjithatë, SHBA-ja dhe më pas BE-ja duan të pranojnë pozicione etno-nacionaliste dhe shpresojnë të kufizojnë ndikimin e Moskës atje. Prandaj, ata madje përpiqen për ‘marrëveshje’ me politikanët që mbrojnë krimet e luftës dhe e identifikojnë veten hapur si simpatizues të Putinit.Në lidhje me luftën në Ukrainë, Uashingtoni shpreson të ftojë në Perëndim presidentin autokratik serb Aleksandar Vuçiç dhe në të njëjtën kohë të takojë krahun e djathtë kroat që simpatizon Putinin.
Janusz Bugajski , një ekspert amerikan për Evropën Juglindore dhe Ballkanin Perëndimor, në librin “Përçarja euroaziatike – krahët e cenueshëm të Rusisë” botuar në vitin 2016, shkruan se “sulmi rus në Ukrainë dhe ndarja e territorit ukrainas nuk është një operacion i izoluar, por se është pjesë e një plani strategjik më të gjerë me qëllim rindërtimin e një blloku pushteti me qendër në Moskë dhe konkurrencë me Perëndimin.” Nuk janë të paktë analistë perëndimorë që janë dakord me Bugajskin dhe që, pas pushtimit rus të Krimesë, pyetën Pyetja: kush është i radhës?
Në fillim të këtij viti, Bugajski paralajmëroi se ngjarjet në Ukrainë mund të kenë pasoja të rënda në Ballkan, veçanërisht në Bosnje dhe Hercegovinë . Sipas tij, situata në Ballkan është e zymtë për shkak të konfliktit të pazgjidhur në Bosnje dhe Hercegovinë të shkaktuar nga projekti i Serbisë së Madhe të promovuar nga Vuçiq, i cili ka pasoja edhe në Mal të Zi, dhe të cilin Putini mund ta përdorë për të larguar vëmendjen. SHBA dhe aleatët e saj nga Ukraina – duke krijuar një konflikt të ri në Ballkanin Perëndimor. Sipas tij, Bosnja dhe Hercegovina tani është objektivi kryesor. Duke folur për Bashkimin Evropian në kontekstin e luftës në Ukrainë, Bugajski vlerëson se BE-ja është dëshmuar se është “një konglomerat i vendeve të ndryshme pa kohezion real dhe me një politikë të jashtme të dobët”.
Sipas Bugajskit, Gjermania po ndihmon Putinin sepse Partia Social Demokratike e udhëhequr nga kancelari Olaf Scholz ka frikë nga çdo konflikt me Moskën dhe “më mirë do t’i dorëzonte Rusisë pjesë të Ukrainës për të siguruar paqen me Moskën sesa për të mbrojtur parimet evropiane”. Gjermanët duan biznes si zakonisht. Ky partneritet gjermano-rus është jashtëzakonisht i dëmshëm për unitetin evropian, për sigurinë evropiane dhe në fund të fundit për transatlantizmin. Në Gjermani ka zëra që e kundërshtojnë këtë dhe që fatkeqësisht nuk janë në qeveri. Shpresoja që të Gjelbërit të ishin më vendimtarë në këtë drejtim”.
Një ndryshim paradigme
Nuk ka dyshim se përçarja e Evropës e nxitur kryesisht nga interesat kombëtare – e cila bëhet gjithnjë e më e dukshme sa më gjatë të zgjasë lufta në Ukrainë, si dhe përmes vizitave të liderëve francezë dhe gjermanë në Kinë, të cilët dërgojnë mesazhe se interesat ekonomike janë mbi të gjitha të tjerat – përfitojnë vetëm Rusia dhe Putini. Megjithatë, në Ballkanin Perëndimor, siç shkruan gjermani Taz, ishin SHBA-të, Britania e Madhe dhe BE-ja që së bashku e kthyen përmbys strategjinë e mëparshme, duke mbështetur Vuçiqin, forcat pro-serbe dhe pro-Putin në Mal të Zi dhe duke dobësuar rezistencën ndaj Miloradit. Dodik, i cili haptazi prezantohet si miku i Putinit: Dodik bën çfarë të dojë pavarësisht nga qeveria e shtetit, Gjykata Kushtetuese, institucionet ndërkombëtare dhe popullata shumicë boshnjake…” Ata deklarojnë gjithashtu se Dodik dëshiron të heqë qafe përfaqësuesin e lartë të bashkësia ndërkombëtare – politikani gjerman i CSU Christian Schmidt.
Taz më tej thekson se “ekstremistët antidemokratikë, nacionalistë të kombësisë kroate në Bosnjë dhe Hercegovinë mbështeten edhe kundër vullnetit të shumicës së popullsisë boshnjake. Me mbështetjen e Zagrebit dhe lobimin e gjerë në Bruksel, partia ekstremiste e Hercegovinës HDZ-BiH arriti të marrë pushtetin në Federatë. Escobar dhe diplomatët e BE-së, Borrell dhe Lajçak , kanë ushtruar presion mbi partitë jo-nacionaliste prej muajsh për të rënë dakord për një koalicion me nacionalistët kroatë. Qëllimi ishte që të largohej partia kombëtare myslimane boshnjake SDA”.
Kur bëhet fjalë për reformën zgjedhore në Bosnje dhe Hercegovinë, Taz deklaron se ajo u shty nga HDZ me ndihmën e Schmidt, edhe pse “nuk përputhet me standardet e ligjit zgjedhor evropian”, por tani HDZ ” sërish bashkë me ekstremistët serbë duan të luftojnë kundër ‘muslimanëve’ të Ballkanit në përgjithësi dhe të vlerësuar nga rrymat e djathta në BE, po përpiqen për dominim ‘të krishterë’ në Ballkan, veçanërisht në Bosnje.Politikat e SHBA-së dhe BE-së mbështesin forcat antidemokratike në Ballkan dhe në këtë mënyrë krijojnë një potencial të rrezikshëm për konflikt. Shumë në Sarajevë pyesin se ku po shkon në të vërtetë zëri i politikës gjermane, e cila kohët e fundit u perceptua si pozitive. Nuk dëgjohet për momentin. A duan vërtet Berlini, ministri i jashtëm, të Gjelbrit dhe aktivistët gjermanë të të drejtave të njeriut të pranojnë padiskutim një ndryshim paradigme në Ballkan?”
Perëndimi ka hequr dorë nga demokratizimi i Ballkanit
Sipas kësaj gazete gjermane, e cila u referohet disa analistëve amerikanë, Perëndimi ka hequr dorë nga strategjia e mëparshme e demokratizimit të Ballkanit Perëndimor, e cila është një parakusht kyç për “bashkësinë e vlerave” të Bashkimit Evropian: “Në fund të fundit, demokratizimi i shoqëritë, duke u përballur me historinë dhe duke zbatuar të drejtat e njeriut nuk luajnë më asnjë rol”.
Duke braktisur këto vlera, mbi të cilat është ndërtuar qytetërimi perëndimor, dhe duke i imponuar Ballkanit Perëndimor zgjidhje që mbështesin projektet nacionaliste të Serbisë së Madhe, Kroacisë së Madhe dhe Shqipërisë së Madhe, cenohet seriozisht paqja dhe siguria në Ballkan, sepse këto zgjidhje cenojnë sovranitetin e BeH, Malit të Zi Gore dhe Kosovës. Në të njëjtën kohë, këto janë zgjidhje që i përshtaten Kinës dhe Rusisë, të cilat duket se e marrin shumë më seriozisht rëndësinë strategjike të Ballkanit Perëndimor dhe përputhen në mënyrë të përkryer me qëllimet e Kremlinit, i cili prej vitesh (nëpërmjet Serbisë) po zbaton planet. për të mbajtur Ballkanin Perëndimor në një gjendje “konflikti të ngrirë”.
Gjithçka që përfaqëson Perëndimi në Ukrainë nuk respektohet në Ballkanin Perëndimor. Zërat gjithnjë e më të fortë për dhënien e një pjese të territorit të Ukrainës Rusisë në mënyrë që të ndalet lufta pa e poshtëruar Putinin, dhe ndarja e re (me interesa ekonomike) e Ballkanit Perëndimor është mënyra më e mirë për të arritur qëllimet e Putinit: dobësimi i Perëndimit dhe vendosja e një rendi të ri botëror në të cilin Rusia do të ketë një rol të fortë dhe do të jetë një erë e re në kurrizin e së djathtës evropiane dhe autokratëve.
Dhe makineria ruse e dezinformimit nuk heq dorë në përgatitjen e terrenit për një “ndarje më të drejtë të botës”.
Teksti u hartua si pjesë e projektit SMART Balkan të sponsorizuar nga Ambasada e Norvegjisë në Bosnje dhe Hercegovinë.
