Kryeministrja daneze Mette Frederiksen do të takohet të hënën në Uashington me presidentin amerikan Joe Biden, gjë që do të jetë një mundësi për Shtëpinë e Bardhë që ta vlerësojë atë si një kandidate të mundshme për sekretaren e parë të përgjithshme të NATO-s, shkruan Reuters.
Sipas diplomatëve, Frederiksen (45) është një kandidat serioz për postin e zëvendësit të Jens Stoltenberg, i cili largohet nga posti i Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s në shtator.
Ajo u bë e njohur në skenën ndërkombëtare vitin e kaluar si një avokate e zëshme e luftës së Ukrainës kundër Rusisë, duke fituar respekt për përpjekjet e saj për të forcuar unitetin perëndimor në atë kontekst.
“Mund të flisja për Mette Frederiksen për një kohë të gjatë. Ajo është një nga shtetarët më të aftë të Evropës”, tha kryeministri norvegjez Jonas Gahr Store javën e kaluar kur u pyet për të si një kandidate potenciale për sekretare të përgjithshme të NATO-s. “Në Evropë ka respekt të madh për punën që ajo bën si kryeministre dhe për llojin e personit që ajo është në bashkëpunimin ndërkombëtar”, tha ai.
Pengesa kryesore për kandidaturën e saj është se Danimarka ka shpenzuar prej kohësh pak për mbrojtjen dhe është nën presion për të rritur shpenzimet në 2 për qind të PBB-së, një objektiv kyç i NATO-s. Por në dhjetor, qeveria e saj e re centriste vendosi që vendi ta arrinte këtë në vitin 2030, tre vjet më vonë se sa ishte planifikuar. Javën e kaluar, ajo njoftoi gjithashtu investime të mëdha në mbrojtje gjatë dhjetë viteve të ardhshme dhe rritje të ndihmës ushtarake për Ukrainën, e cila do të ndihmojë në përmbushjen e përkohshme të objektivit të NATO-s këtë vit dhe vitin e ardhshëm.
Frederiksen, një politikane karriere dhe presidente e Partisë Social Demokrate, u bë kryeministrja më e re e Danimarkës në vitin 2019. Ajo u rizgjodh vitin e kaluar pasi udhëhoqi me sukses vendin përmes pandemisë Covid-19, por profili i saj jashtë kufijve kombëtarë është i kufizuar. “Mund të thuash se ajo nuk kishte vërtet një profil ndërkombëtar,” tha Jacob Kaarsbo, një analist i sigurisë dhe mbrojtjes në grupin e ekspertëve EUROPA. “Por kjo ndryshoi kur filloi pushtimi rus i Ukrainës.”
Ajo e ka vizituar Ukrainën tre herë që nga fillimi i luftës në shkurt 2022 dhe Danimarka ka ofruar ndihmë të konsiderueshme financiare dhe ushtarake për Kievin, pavarësisht mangësive të mëdha në mbrojtjen e saj. Vendi është një lider në trajnimin e pilotëve ukrainas dhe është i hapur për dërgimin e avionëve F-16 në Ukrainë.
“Ajo ka një pozicion të fortë në Danimarkë, por shkakton edhe përçarje mes qytetarëve. Shumë e shohin atë si shumë dominuese dhe të pangopur për pushtet”, tha për Reuters ish-ministri danez i mbrojtjes dhe drejtësisë Hans Engell.
Në skenën ndërkombëtare, ajo shmangu konfliktet e hapura me Turqinë dhe Hungarinë, duke u dëshmuar se ishte një politikane pragmatike dhe hodhi poshtë propozimin e ish-presidentit amerikan Donald Trump në vitin 2019 për të blerë Grenlandën, një territor sovran danez, si “absurd”.
Edhe pse thotë se nuk është kandidate për Sekretare të Përgjithshme të NATO-s, nuk ka thënë se nuk i intereson. “Nuk po aplikoj për asnjë vend pune. Unë jam ftuar të vizitoj Presidentin Biden, të cilin mezi e pres”.
