Kthesa e kryeministrit të Shqipërisë Edi Rama për çështjen e Ballkanit të Hapur çoi në ftohje të marrëdhënieve me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha për Danas Shkëlzen Maliqi , filozof, publicist dhe analist kosovar .
Kujtojmë se së fundmi kryeministri i Shqipërisë Edi Rama deklaroi se kjo nismë “i shërbeu qëllimit” dhe se duhet të përqendrohemi në procesin e Berlinit.
Kjo iniciativë, promotorët kryesorë të së cilës ishin Vuçiq dhe Rama, papritur u pushua, tha psikologu Zharko Koraç për Danas, pa u informuar as Aleksandar Vuçiq .– Edhe pse “kthesa” e Ramës shkaktoi habi në opinion, për shkak të ftohjes së shpejtë dhe të papritur dhe ndoshta kolapsit të projektit shumëvjeçar të vendosjes së marrëdhënieve të ngushta personale dhe ndërshtetërore (afërsi që, meqë ra fjala, shpesh është e ekzagjeruar dhe e quajtur gabimisht “vëllazërore”), ajo që ndodhi, nga këndvështrimi i kryeministrit shqiptar, por edhe objektivisht, ishte një reagim logjik dhe i duhur ndaj krizës aktuale në rajon – mendon bashkëbiseduesi i Danas, Shkëlzen Maliqi. ish-këshilltar politik i Edi Ramës.
Rama në muajt e fundit ishte i vetmi politikan relevant rajonal, shton ai, i cili u përpoq të parandalonte në mënyrë konstruktive ortekun e rrezikshëm të përkeqësimit të marrëdhënieve dhe kërcënimet e luftës që u gjeneruan në veri të Kosovës, dhe me sa duket drejtoheshin nga Prishtina dhe Beogradi, ku. politikat kontradiktore u zhvilluan në dy pista.
– Pista e parë ishte shprehja e një përkushtimi në dukje parimore për përmbylljen e dialogut dhjetëvjeçar në formën e një marrëveshjeje për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, për më tepër, pranimi solemn në parim i Ohrit (gjysmë)historik. U njoftua marrëveshja mbi bazën e platformës unike franko-gjermane, ose rrallëherë të harmonizuar, të BE-së. Nga ana tjetër, gjatë zbatimit të Marrëveshjes së Ohrit, jo vetëm që Prishtina dhe Beogradi punuan në tensionet dhe pengesat e zakonshme për të blerë kohë dhe për të kryer politika të brendshme parazgjedhore, por edhe vetë benzina u derdh në tokë, gjë që solli kriza e sigurisë në prag të një konflikti të hapur të armatosur – shpjegon ai.Shkëlzen Maliqi.
Rama i tha Kurtit se politika e tij kërcënon paqen dhe sigurinë e të gjithë rajonit.
Sipas tij, në fazën e parë të krizës së stërzgjatur, Rama iu drejtua Albin Kurtit në mënyrë kritike, duke e paralajmëruar se duhet të përmbahet nga nxitja e tensioneve dhe zbatimi me kokëfortësi e sundimit të ligjit në veri të Kosovës me masa policore të diapazonit shumë të kufizuar. inkurajoi kundër-reagimet e serbëve rebelë dhe grupeve ekstremiste.
– Ne ishim dëshmitarë të krizave të sigurisë që duhej të shuheshin me ndërhyrje dhe plagosje të ushtarëve të KFOR-it. Rama nuk e kritikoi Kurtin si një vëlla më të madh që mbron interesin më të lartë e të përbashkët të shqiptarëve dhe as nuk doli nga një nevojë paternaliste për të ndërhyrë në çështjet për të cilat qeveria e Kosovës është sovrane. Rama i tha Kurtit se politika e tij kërcënon paqen dhe sigurinë e gjithë rajonit – thekson ai.
Por qëndrimi i Ramës për të vepruar në interesat më të gjera të rajonit, vëren ai, në mënyrë implicite dhe eksplicite preku edhe Aleksandër Vuçiqin, veçanërisht kur njësitë speciale serbe arrestuan tre policë të Kosovës, por edhe në përgjithësi mënyrën se si ai e trajtoi krizën, duke e përdorur atë për më tej. ngritja e tensioneve, ngritja e gatishmërisë luftarake të ushtrisë serbe dhe sfida e hapur dhe prishja e Marrëveshjes së Ohrit, duke ia hedhur fajin Kurtit.
Tre shtylla nuk janë të njëjta me gjashtë
– Rama e kuptoi se Ballkani i Hapur nuk funksionon më, se përveç mangësisë fillestare që nuk hynë në të të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor, – ka pasur një gabim në ndërtim, tre shtylla nuk janë njësoj si gjashtë. Projekti nuk mund të mbahet më as në afërsinë binjake me Vuçiqin, sepse Vuçiqi nuk është në linjë, ndoshta nuk ka qenë kurrë, gjë që justifikonte ekzistencën e Ballkanit të Hapur të cunguar – thotë ai.
Pse Rama besoi për një kohë kaq të gjatë, gati dhjetë vjet, se, pavarësisht kontradiktave, Vuçiç është në thelb i interesuar për interesat e rajonit dhe se ai është ende i orientuar strategjikisht drejt Perëndimit dhe BE-së, duke ruajtur vetëm taktikisht marrëdhënie interesi? me Rusinë dhe Kinën?, shtron pyetjen Shkëlzen Maliqi.
– Mendoj se Rama i qëndroi Vuçiqit sepse objektivisht, strategjikisht dhe taktikisht ai është çelësi dhe shtylla e sigurisë dhe stabilitetit të rajonit në vendosjen e marrëdhënieve normale mes shqiptarëve dhe serbëve si popull, pra duke filluar me Serbinë dhe Shqipërinë si popull. shembull për një lidhje interesi, hap rrugën dhe për katër vendet e tjera, në të cilat serbët dhe shqiptarët kanë një kombinim të interesave lokale dhe rajonale, dhe se ky bashkëpunim ndërkufitar ekonomik, kulturor dhe lloje të tjera të ndërlidhura duhet të zërë rrënjë plotësisht në modeli i integrimit evropian – thotë ai.
Rama nuk është Shqipëri ashtu siç nuk është Vuçiq Serbi
Rama nuk e braktisi Ballkanin e Hapur, shton ai, por e ktheu në pellgun e proceseve të jetës dhe interesit në të cilat ai mund të jetë më funksional sepse do të ketë timonirë evropianë, si dhe përvojë shtatëdhjetëvjeçare të një familjeje të madhe popujsh dhe popujsh dhe shtetet që u bashkuan pavarësisht dallimeve të mëdha në interesa, për hir të paqes dhe prosperitetit për të gjithë.
Rama është vizionar edhe kur gabon, sepse e di se çfarë do dhe ku të çon rruga që ka marrë Shqipëria dhe ku duhet të përpiqet i gjithë rajoni. Natyrisht, Rama nuk është Shqipëri, ashtu siç nuk është Vuçiq Serbi. Kjo vlen edhe për “liderët” e tjerë, Kurti nuk është Kosova, aq më pak Dodik – Bosnje-Hercegovinë etj… Thjesht Edi Rama edhe si vizionar edhe si politikan shumë pragmatik llogarit më mirë dhe më me sukses opsionet e daljes nga krizat dhe mbylljet në narrativa dhe praktika mitike e nacionaliste – përfundon Shkëlzen Maliqi.
