Kryeministri i Kosovës Aljbin Kurti tha për Veçernji List se presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq është i mërzitur nga demokracia dhe se Kosova nuk po armatoset sepse ka frikë nga Serbia, por është në roje për shkak të bazave ushtarake serbe.
Kryeministri i Kosovës deklaron se “në veri të Kosovës kanë ditë të qeta dhe të mira sa herë që nuk ka urdhër nga Beogradi për dhunë”.
“Serbët në Kosovë jetojnë shumë më mirë se serbët në Serbi, por kriminelët në Serbi jetojnë shumë më mirë se në Kosovë”. E shihni që protestat e Vuçiqit në Kosovë janë të dhunshme, dhe protestat kundër Vuçiqit në Beograd, asnjë. Jetën e serbëve në Kosovë ua vështirëson Beogradi, i cili nuk i lejon ata të integrohen. Njerëzit që nuk integrohen nuk jetojnë shumë mirë, dhe ata që integrohen jetojnë më mirë. Por Beogradi nuk dëshiron që ata të jetojnë më mirë, ai dëshiron të ushqejë disi tensionet dhe potencialin për destabilizimin”, thotë Kurti.
Kurti ka folur edhe për armatosjen e KBS-së, situatën në veri të Kosovës dhe dialogun me Serbinë.
Blemë Bannerët, dyfishuam buxhetin ushtarak dhe shtuam numrin e ushtarëve. Në kufi ka baza sulmuese të ushtrisë serbe dhe për këtë jemi shumë të kujdesshëm.
Kurti ka thënë se “do të ketë apo jo luftë varet nga Beogradi”, dhe se në këtë kuptim, situata nuk është shumë më ndryshe nga ajo e tri dekadave më parë.
“Ne jemi këtu për të qenë të kujdesshëm dhe të fortë, por kurrë mos kini frikë.” Shtetet që kanë një kompleks superioriteti kur tkurren ose dobësohen, bëhen të rrezikshme. Sërish në këtë kuptim Serbia është si Rusia, por rreziku i tyre për ne nuk kthehet në frikë ndaj tyre, por në përpjekje shtesë për zhvillim dhe demokraci”, tha Kurti.
Sipas tij, Kosova është “një republikë demokratike e cila sipas të gjitha organizatave ndërkombëtare është e para në mesin e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor sa i përket sundimit të ligjit, lirisë së mediave, të drejtave të njeriut dhe luftës kundër korrupsionit”.
Siç tha ai, për të pasur një zgjidhje me Serbinë duhet të zbatohet marrëveshja nga Brukseli dhe “për pajtim Serbia duhet të distancohet nga Millosheviqi dhe Putini”.
Ai tregon se Kosova ka ushtrinë e saj, dhe se ka kaluar shumë kohë që kur kanë filluar iniciativën për pajisjen e saj me dronët “Bajraktar”.
Ne përfunduam duke i blerë ato.” Ne arritëm një marrëveshje dhe kontratë të suksesshme me Turqinë dhe paguam për ato drone. Kur i morëm, ua thashë lajmin qytetarëve tanë, nuk doja ta bëja derisa të gjithë dronët që blemë të erdhën në Kosovë. Është folur shumë për marrjen e dronëve nga Kosova, por nuk e kam njoftuar derisa ka ardhur në Kosovë droni i fundit për të cilin kemi nënshkruar kontratë”, thotë Kurti.
I pyetur nëse duhet të presim që Kosova të blejë tanke dhe bombardues për “të pavarësuar në mbrojtje”, Kurti thotë se kanë dyfishuar buxhetin vjetor për mbrojtjen e Kosovës dhe kanë rritur numrin e pjesëtarëve të KBS për 80 për qind.
Gjithsej 48 baza të ushtrisë dhe xhandarmërisë nëpër Kosovë
“Nuk është për shkak se ne do të sulmojmë dikë, por për të mbrojtur veten me sukses.” Rreth kufirit tonë me Serbinë ka baza sulmuese të ushtrisë dhe xhandarmërisë serbe, gjithsej 48 dhe duhet të jemi të kujdesshëm dhe të përgjegjshëm. Prandaj na duhet një ushtri e pajisur mirë, e cila do ta mbrojë me sukses Kosovën nga agresioni i mundshëm serb”, thotë Kurti.
I pyetur nëse llogarisin në mbështetjen ndërkombëtare, Kurti thotë se gjithmonë llogarisin në ndihmën e bashkësisë ndërkombëtare, por në të njëjtën kohë duhet të kenë edhe pikat e tyre të forta.
Ne përpiqemi për anëtarësim në NATO për të mirën tonë, por edhe për kontributin tonë”, shtoi Kurti.
Duke iu përgjigjur pyetjes pse të gjithë e fajësojnë atë për tensionet e fundit në veri, Kurti thotë se “Brukseli dhe Uashingtoni kanë vënë bast për kalin e gabuar në Serbi”.
“Në fund doli që nuk ishte fare kalë, por dhelpër”. Askush nuk e imagjinonte që pas një viti e pesë muajsh agresioni rus kundër Ukrainës, Serbia nuk do të vendoste sanksione ndaj Moskës, por madje do të lejonte Sputnik të mbante bazën e saj rajonale në Beograd. Në vend të reflektimit dhe introspeksionit të tyre, ata më sulmojnë mua. “Brukseli dhe Uashingtoni e lejuan Vuçiqin që të mos nënshkruajë marrëveshjen nga Brukseli dhe Ohri, pastaj ta shkelë atë marrëveshje dhe këtu jemi në një situatë ku ka një asimetri drastike në qasje”, thotë Kurti.
Falje për Vuçiqin
Siç thotë ai, masat ndëshkuese ndaj tij, e në anën tjetër falja e presidentit Vuçiq, janë padrejtësi dhe shton se këto masa do të jenë afatshkurtëra, të përkohshme dhe të kthyeshme.
“Kemi komunikim dhe koordinim të rregullt me faktorë ndërkombëtarë dhe evropianë e amerikanë, por kemi edhe dallime të vogla, të cilat herë kanë të bëjnë me taktikat, e herë ndoshta me strategjinë. Por sa i përket vlerave, interesave dhe qëllimeve, nuk kemi dallime”, tha Kurti.
I pyetur për zgjedhjet në katër komunat e veriut të Kosovës, Kurti thotë se kur kryetarët e veriut dhanë dorëheqje më 5 nëntor të vitit të kaluar, së bashku me 10 deputetë në Kuvend dhe 547 policë në veri, ata në fakt donin të “shembenin sistemin e Kosovës me vakumin që krijuan”.
“Por ende nuk ndodhi.” Për shkak të atij dështimi, ata u bënë edhe më agresivë. Sipas kushtetutës sonë duhej të kishim zgjedhje të jashtëzakonshme dhe ato ishin caktuar për 18 dhjetor. Por, para kësaj jemi konsultuar me kryetaren Vjosa Osmani, të gjithë liderët e partive dhe i shtymë zgjedhjet për katër muaj. Në mesin e marsit, ambasadorët e Quinta-s thanë se nëse pranojmë aneksin e Ohrit të Marrëveshjes së Brukselit dhe shtyjmë afatin për regjistrimin e partive politike për pesë ditë, deri më 22 mars, do ta sjellin Listën Serbe për të marrë pjesë në zgjedhje. “Edhe pse e kemi shtyrë afatin dhe e kemi pranuar aneksin e Ohrit, unë kam qenë i gatshëm të nënshkruaj sërish, por jo Vuçiq, Lista Serbe nuk është përgjigjur”, thotë Kurti.
Ai shton se “përveç bojkotimit të zgjedhjeve, ata ftuan edhe të tjerët të bojkotojnë dhe Beogradi ushtron presion mbi serbët që donin të votonin ose të konkurronin”.
“Pra, ne i shtymë zgjedhjet për katër muaj, e shtymë ditën e regjistrimit të partive, e pranuam edhe aneksin e Ohrit, por kjo ende nuk e ndryshoi situatën. Duhej të bënim zgjedhje. Nuk ishte pikërisht zgjedhja jonë, por një dispozitë e kushtetutës sonë. Me kaq përfunduam me katër kryetarë komunash shqiptarë, të cilët vërtet kanë legjitimitet të brishtë, sepse përqindja e zgjedhjeve është shumë e ulët, por në krye të komunës mund të futesh vetëm me zgjedhje, jo me sjellje të dhunshme, jo me dhunë ndaj NATO-s, policisë dhe gazetarëve tanë, jo me bomba-plumba-shoku”, thotë Kurti.
Zgjedhjet e parakohshme
Ai po ashtu thotë se është i gatshëm për mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme dhe se ka bërë një lëshim shtesë duke reduktuar për 25 për qind prezencën e policisë brenda dhe rreth objekteve komunale.
“Dhe me këtë, ne do të mbajmë konsultime të rregullta çdo dy javë me KFOR-in dhe EULEX-in për të vlerësuar situatën e sigurisë dhe për të zvogëluar praninë e policisë sonë.” Ne nuk po luftojmë kundër banorëve serbë, por kundër kriminelëve dhe kriminelëve të ndryshëm, por jo vetëm serbëve. Krimi i organizuar është multi-etik. Në dy vitet e fundit kemi eliminuar 16 rrugë ilegale të kontrabandës në veri të Kosovës, pastaj tetë laboratorë për prodhimin e drogës dhe pesë për prodhimin e kriptovalutave”, thekson Kurti.
Ai ka thënë se BE-ja dhe SHBA-ja fillimisht duan të deeskalojnë situatën në veri të Kosovës dhe të normalizojnë marrëdhëniet me Serbinë.
Sa i përket deeskalimit, tërheqja e policisë dhe zgjedhjet e parakohshme, siç thotë ai, është diçka që ata kanë kërkuar dhe “Kosova iu përgjigj pozitivisht dhe pozitivisht asaj kërkese”.
“Por unë nuk mund ta tërheq menjëherë policinë nga ndërtesat komunale, sepse jashtë ka elementë të ndryshëm ekstremë të krimit të organizuar dhe, në të njëjtën kohë, elementë të strukturave ilegale paralele në Serbi”. Për këtë arsye iu përgjigja kërkesës së tyre duke ulur proporcionalisht dhe gradualisht numrin e punonjësve të policisë. Në anën tjetër kam thënë se nuk mund të detyroj askënd të japë dorëheqje apo të largohet nga lokalet zyrtare që janë në fakt pronë e Republikës sonë, por le të bëjmë zgjedhje të parakohshme”, ka shtuar Kurti.
Ai ka shpjeguar se neni 72 i Ligjit për Vetëqeverisje Lokale thotë se është e mundur mbajtja e zgjedhjeve të parakohshme nëse 20 për qind e elektoratit bëjnë peticion dhe më pas votohet.
Nëse më shumë se 50 për qind e votuesve votojnë kundër atij kryetari, siç shton ai, praktikisht i hiqet mandati.
Beogradi kryen një luftë hibride kundër Kosovës
Ai thekson se “Beogradi është jashtëzakonisht i djathtë dhe krijon probleme në BiH, Mal të Zi dhe Kosovë në mënyrë të rradhës – çdo muaj është radha e njërit prej fqinjëve”.
“Ne kemi një dëshirë për drejtësi dhe komuniteti ndërkombëtar ka frikë nga destabilizimi dhe ka një hendek.” Ky hendek kryqëzohet me një hendek tjetër – kur komuniteti ndërkombëtar ka pritshmëri të ulëta nga Vuçiq në të tashmen, por ende ka shpresa të mëdha në afat të mesëm. Prandaj, sa herë që Beogradi bën një gjest pozitiv, ata e zmadhojnë atë sepse kanë pritshmëri jashtëzakonisht të ulëta. Në këtë kuptim, komuniteti ndërkombëtar paradoksalisht ka më shumë optimizëm kur bëhet fjalë për Vuçiqin sesa për veten e tij. Sigurisht që jam optimisti më i madh, por për Kosovën, për BE-në dhe NATO-n, por jo kur është fjala për Vuçiqin”, thotë Kurti.
Ai gjithashtu akuzon Beogradin për “kryerjen e një lufte hibride kundër Kosovës”.
“Ata më thërrasin me emra të ndryshëm sepse secila prej ngjitëseve të tyre fshihet shpejt dhe duhet të zëvendësohet.” Çdo muaj lajmërojnë se muajin tjetër do të fillojë “Stuhia” kundër serbëve në Kosovë, nuk u vjen aspak turp që do të dalin gënjeshtarë sepse e dinë që askush nuk habitet më. Ata shpesh dhe publikisht fantazojnë hakmarrjen e shqiptarëve ndaj serbëve në shekullin XXI dhe e dinë shumë mirë se çfarë kanë bërë në Kosovë gjatë shekullit të 20-të. Ne duam dhe qëndrojmë për drejtësi pa hakmarrje dhe kundër hakmarrjes. Serbët janë qytetarë të Kosovës me të drejta dhe nevoja civile dhe njerëzore, unë jam kryeministër i të gjithë atyre që duan dhe duhet t’i shërbej të gjithëve pa dallim”, ka theksuar Kurti në një intervistë për “Veçernji list”.
Ai kujton se në qeverinë e tij Nenad Rashiq është siç thotë ai “politikan më i njohur serb në Kosovë”.
Ai është i vetmi që qeveria në Serbi e urren më shumë se mua”. Beogradi dëshiron që ata të vendosin se kush është serb dhe kush jo. Për shembull, veturave të serbëve nga Kosova, të cilët i kanë bartur targat e tyre në RKS, në shumë raste janë djegur, por asnjë fjalë nga Beogradi për këtë. Nga këndvështrimi i Beogradit, ka serbë të mirë dhe të këqij. Ata që kanë kartën e anëtarësimit të partisë në pushtet janë të mirë, dhe të gjithë të këqijtë. Nga ana tjetër, ky është një konfrontim në mes të një Republike të re të Kosovës dhe një shteti që nominalisht është Republikë, por që në fakt do të dëshironte të kthehej në mbretëri. Jo vetëm demokracia, por edhe republika e shqetëson presidentin autoritar dhe ai do të donte të bëhej mbret. Nuk është rastësi që rrethi familjar i presidentit është bërë më i rëndësishëm se hierarkia shtetërore dhe partia politike”, thotë Kurti.
Ai përsërit edhe një herë se është kryeministër i të gjithë qytetarëve në Kosovë, përfshirë serbët, dhe shton se beson se politika duhet t’u shërbejë publikisht të gjithë qytetarëve pa diskriminim.
Ideja e ndarjes nuk ka vdekur
I pyetur nëse Beogradi dëshiron ta ndajë Kosovën, Kurti thotë se është e qartë se ideja nuk ka vdekur.
“Pesë vite më parë, projekti i ndarjes së Kosovës ishte brenda dialogut dhe paqësor, por sot është jashtë mendjes dhe i dhunshëm, sepse në dialog nuk mund të gjenin më një bashkëbisedues që do të diskutonte me qetësi ndarjen. Dëmin më të madh në integrimin e serbëve në Kosovë e ka shkaktuar ai projekt i ndarjes. Tashmë dua normalizimin e marrëdhënieve në mënyrë evropiane, me faktin se do të zbatohet marrëveshja me të 11 pikat, që vendosëm në Bruksel më 27 shkurt, dhe mbi të gjitha njohjen reciproke de facto. Edhe ajo marrëveshje u bë pjesë e konkluzioneve të Këshillit të Evropës. Ne kemi nevojë për normalizim dhe evropianizim të marrëdhënieve me Serbinë, e cila si e tillë, për fat të keq, e reziston fuqishëm. Fqinjësia e mirë do të thotë secili në shtëpinë e vet dhe secili bashkë në lagjen evropiane. Por, që nga dhjetori i vitit 2015, nuk ka pasur përparim në lidhje me kapitullin 35 në negociatat e Serbisë me BE-në.
Ai beson se situata aktuale është krijuar për shkak se lehtësuesit ndërkombëtarë janë pajtuar se nuk është obligative për Vuçiqin të nënshkruajë marrëveshjen bazë dhe se mund të flasë për prioritetin dhe kufijtë me të cilët do të marrë pjesë në zgjidhjen e asaj marrëveshjeje.
Kjo është detyrë e BE-së, e cila tha se për ne, kjo është marrëveshje dhe se marrëveshja ndërmjet Kosovës dhe Serbisë ka karakter detyrues në kuptim të Konventës së Vjenës. Nga këndvështrimi i Brukselit, ne kemi një marrëveshje dhe ata do të ishin ata që duhet të garantonin se marrëveshja nuk do të shkelet dhe se do të zbatohet”, tha ai.
Kurti shton se kërkon zbatimin e të gjitha pikave pa kushte, plotësisht dhe sa më shpejt.
Gatishmëria për të organizuar më mirë komunitetin serb
Kur është fjala për ZSO-në, siç thotë Kurti, neni 7 flet për vetëqeverisjen e komunitetit serb, i cili lidhet me nenin 10, i cili thotë se të gjitha marrëveshjet e mëparshme që janë të vlefshme dhe detyruese duhet të zbatohen plotësisht.
“Kemi 39 marrëveshje të tilla, dy prej tyre i referohen Bashkimit me shumicën serbe nga viti 2013 dhe 2015. Unë thashë se siç e shoh, jam i gatshëm që komuniteti serb në Kosovë të organizohet më mirë për të marrë sa më shumë shërbime publike cilësore dhe për të respektuar të gjitha të drejtat e tyre, të cilat janë mjaft të gjera sipas planit të Ahtisarit, por e gjithë kjo duhet të jetë brenda Kushtetutës së Kosovës, brenda vendimeve të Gjykatës Kushtetuese dhe në përputhje me Federica Mogherini, letrën e ish-kryeministrit që i është dërguar Kosovës. niveli i tretë i qeverisjes”, thekson Kurti.
Por, shton ai, në të njëjtën kohë ka edhe qëndrimin e qeverisë amerikane, i cili është publikuar në të cilin shkruhet se ZSO “duhet të jetë bashkërendues i kompetencave ekzistuese që kanë komunat”.
“Për ne, etno-nacionalizmi territorial është absolutisht i papranueshëm”. Ky lloj nacionalizmi kërkon shovinizëm dhe aparteid, ai është në kundërshtim jo vetëm me shoqërinë civile, por edhe me nacionalizmin nacionalçlirimtar. Ne ofruam një draft vizion për komunitetin serb në Kosovë që ishte i frymëzuar nga modeli kroat i vetëqeverisjes përmes këshillit kombëtar serb. Vuçiq nuk donte të dëgjonte e as të lexonte. Ai dëshiron komuna të bashkuara me shumicë serbe kundër shtetit tonë, siç u bë në Bosnje dhe Hercegovinë në vitin 1991”, tha Kurti.
“Në Kosovë ka diskriminim pozitiv, por Beogradi dëshiron Republikën Srpska brenda Kosovës. Sigurisht, kjo nuk është e mundur. Në të njëjtën kohë, Beogradi nuk dëshiron të hapë çështjen e reciprocitetit, sepse në Serbi ka shumë më shumë pakica kombëtare sesa në Kosovë. “Nëse doni diçka për serbët në vendet tjera, duhet të mendoni për pakicat në vendin tuaj”, tha Kurti.
Vuçiq dëshiron revizionizëm historik
Kurti i pyetur se çfarë dëshiron presidenti i Serbisë, Kurti thotë se “Vuçiq dëshiron revizionizëm historik dhe në këtë kuptim deklaron se ka mohuar masakrën e forcave serbe në Reçak, duke e quajtur një ngjarje të sajuar”.
“Por, para së gjithash, duhet të them se nuk bëhet fjalë për qëllimet e presidentit të Serbisë, por për karakterin e vendit të tyre si i tillë. Ata duan homogjenizimin e serbëve për hegjemoninë e Serbisë. Ata as nuk mund ta imagjinojnë, e lëre më ta përcaktojnë Serbinë pa hegjemoninë. Ata i përkasin asaj rryme që disa e quajnë demokraci liberale, e cila as nuk beson në të drejtat e njeriut dhe as nuk toleron pluralizmin politik. Në këtë kuptim, politikën kryesore në Serbi e udhëheq Kisha Ortodokse Serbe. Prandaj Vuçiq dhe Dodik duken si këshilltarë të patriarkut. “Ka tre dekada që flasin për fundamentalizmin islamik në Ballkan për të përhapur më lehtë fondamentalizmin e tyre ortodoks”, thotë ai.
Ai thotë se duan “një shtet, një kishë, një lider dhe një parti politike”.
“Ata imagjinojnë se vetëm homogjenizimi i kombit mundëson hegjemoninë territoriale të shtetit, për dallim nga popujt që u shtypën dhe u shfrytëzuan nga Serbia për më shumë se një shekull dhe ku ajo bëri disa herë gjenocid sepse donte tokën e tyre pa ta. Faktori i tretë është komuniteti ndërkombëtar, i cili për mendimin tim ose nuk e kupton ose mbyll sytë para faktit që ne ballkanasit e dimë, që është se presidenti Vuçiq preferon dhe i frikësohet më shumë Kremlinit sesa Brukselit apo Uashingtonit. Zoran Gjinxhiq, i cili luftoi kundër krimit të organizuar në Serbi dhe ishte shumë më thellë dhe më i orientuar drejt perëndimit, ndoshta do ta njihte pavarësinë e Kosovës. Ai u vra. Tani Vuçiq as nuk lufton kundër krimit të organizuar dhe as nuk dëshiron ta njohë pavarësinë e Kosovës. Kam lënë burgjet serbe më shumë se dy dekada më parë, por Vuçiq nuk doli nga koha kur unë isha në burg. “Besoj se burgu nuk është vetëm ai me hekura”, thotë Kurti.
Ai po ashtu thotë se Vuçiq nuk dëshiron ta nënshkruajë marrëveshjen, sepse e di se “marrëveshja që ka pranuar paraqet njohje de fakto të Kosovës”.
Ai gjithashtu shton se Serbia nuk po bashkëpunon për çështjen e personave të pagjetur.
Ishte Vuçiq ai që nuk donte të shihej herën e fundit në Bruksel
I pyetur se kur do të takohet herën tjetër me Vuçiqin, Kurti thotë se Vuçiq është ai që nuk ka dashur ta shohë herën e fundit kur kanë qenë në Bruksel.
Ai kujton se kanë pasur dy takime dypalëshe, veçanërisht ai, veçanërisht Vuçiqin me Boreljan dhe Lajçakun.
Vuçiq nuk është konstruktiv dhe as i interesuar për bisedime që do të çonin në zbatimin e marrëveshjes”, shton Kurti.
I pyetur për gjykimin e ish-udhëheqësve të UÇK-së në Hagë, Kurti thotë se “lufta e UÇK-së ishte e drejtë, e pastër, çlirimtare dhe antikoloniale”.
“Unë besoj në pafajësinë e atyre që janë atje.” Ne e mbështesim normalisht mbrojtjen e tyre dhe deri më tani si shtet kemi paguar mbi 16 milionë euro për mbrojtjen e tyre. Bashkësia ndërkombëtare duhet ta kuptojë se nuk e kanë mbaruar punën e tyre në drejtësi në territorin e ish-Jugosllavisë sepse në vitet nëntëdhjetë ishin vrarë nga forcat serbe 150.000 joserbë. Nëse një njeri ka vrarë qoftë edhe 10 prej tyre, ju keni 15,000 vrasës serialë në Serbi që ecin lirshëm. Nga ai numër, asnjë për qind e tyre nuk kanë përfunduar prapa hekurave dhe këtu kemi një asimetri të theksuar që bie ndesh me pajtimin e popujve tanë në Ballkan”, thotë Kurti.
