Sulmi ndriçoi qiellin në Rumani, i cili është vetëm 200 metra larg në anën tjetër të lumit. Sulmi ndodhi në një nga rrugët kryesore lumore të Evropës. Kështu, konflikti në Ukrainë i është afruar më shumë territorit të Rumanisë që kur Rusia nisi një pushtim të fqinjit të saj në shkurt të vitit 2022, shkruan redaksia e Radios Evropa e Lirë (RSE) në anglisht .
Në të njëjtën kohë, bombardimet ruse të portit të Odesës dhe objekteve të eksportit të grurit vazhduan, të cilat nuk kanë ndalur në javët që kur presidenti rus Vladimir Putin braktisi marrëveshjen e ndërmjetësuar nga Kombet e Bashkuara (OKB) të vendit të tij për eksportin e grurit në det më 17 korrik. Kievi ka akuzuar Moskën se synon furnizimet me grurë dhe infrastrukturën vendimtare për marrëveshjen.
Kjo është një shenjë shqetësuese se Rusia mund të zgjerojë zonat e saj të sulmit, analistët thonë se Kremlini jo vetëm që po përpiqet të pengojë eksportet e grurit të Ukrainës në tregun global, por edhe të minojë mbështetjen që Kievi merr nga Bashkimi Evropian (BE). Kjo vlen veçanërisht për vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore, pasi ajo dëshiron të prishë më tej tregjet bujqësore lokale të atyre vendeve.
Për më tepër, kaosi i mundshëm në portet rumune jo vetëm që do të ndikojë në eksportet e drithërave nga Ukraina, por gjithashtu do të komplikojë transportin e karburantit dhe ndihmën ushtarake duke shkuar në drejtim të kundërt. Pra, “gjithçka që i lejon Ukrainës t’i rezistojë” agresionit rus, sipas Kozmin Pop, një studiues në Institutin Nikolai Iorga në Bukuresht.
Synimi i Danubit jo vetëm që do të pengojë eksportet me rimorkiatorë, por mund të ushtrojë presion shtesë mbi hekurudhat përmes Rumanisë dhe Moldavisë, tha Popa në komentet që bëri për shërbimin rumun të RSE.
“Këto sulme ruse janë gjithashtu një sulm indirekt ndaj vendeve në kufi me Ukrainën. Pra, nga ky këndvështrim, gjërat do të përkeqësohen, në mungesë të një reagimi të qartë dhe të prerë nga Perëndimi, i cili do t’i tregonte Putinit se ka kufij që ai nuk mund t’i kalojë”, tha Popa.
“Rusët sulmojnë me objektiva direkt dhe indirekt. Ata synojnë të prishin rrugët e lumenjve dhe hekurudhat në Rumani për të mbytur dhe shkatërruar portet rumune në grykëderdhjen e Danubit”, tha Popa.
Hundreds of #grain trucks are stuck near Reni, one of the Ukrainian terminals that were attacked last night.#wheat #corn #oatt pic.twitter.com/PU8DdFk1sc
— Andrey Sizov (@sizov_andre) July 24, 2023
Gati 30 anije u ankoruan në terminalin kryesor të portit Ismail të Ukrainës më 24 korrik, raportoi Reuters. Disa orë pas sulmit, një varg i gjatë kamionësh mund të shihej duke pritur jashtë portit të Rennes, siç tregoi një video e postuar në Twitter.
Në Reni raportohet se tre magazina u shkatërruan gjatë një sulmi të 24 korrikut që u krye nga rreth 15 dronë. Shtatë punonjës porti u plagosën dhe zyrtarët ukrainas kanë dhënë pak detaje rreth sulmit. Mes frikës për ndërprerje në eksportet dhe transportin e drithërave, rezervat globale të grurit dhe misrit u rritën më 24 korrik, raportoi Reuters.
Në orët pas sulmit, Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara (OKB) Antonio Guterres i bëri thirrje Rusisë që të kthehet në marrëveshjen e eksportit të grurit të Detit të Zi, duke paralajmëruar për një efekt katastrofik që mund të godasë “vendet e cenueshme që luftojnë për të ushqyer popullsinë e tyre”.
Presidenti rumun Klaus Iohannis, një nga disa zyrtarë të lartë rumunë që dënuan sulmin, e quajti atë një “përshkallëzim” dhe një “rrezik serioz për sigurinë e Detit të Zi”, siç shkroi ai në një postim në Twitter.
Që kur Rusia nisi pushtimin e saj të Ukrainës vitin e kaluar, Kievi ka zgjeruar eksportet e drithërave nga toka nëpërmjet BE-së me rreth një milion ton në muaj. Një pjesë e madhe e kësaj sasie eksportohet nga portet rumune nëpërmjet rrugëve lumore përtej Danubit.
Trenat, kamionët dhe rimorkiatorët përdoren për të transportuar produkte bujqësore nga Ukraina përmes porteve të vogla në Danub si Reni dhe Ismail në jugperëndim të Ukrainës në Rumani.
Rumania, e cila kufizohet me Ukrainën përtej Detit të Zi, veçanërisht portin e saj të Konstancës, ka luajtur një rol të rëndësishëm në përpjekjet e Ukrainës për të anashkaluar bllokadën detare ruse. Që nga fillimi i luftës, më shumë se një e treta e eksporteve totale të grurit të Ukrainës prej pak më pak se 49 milionë tonë kub kaloi përmes Konstanzit.
Portet rumune trajtuan 8.6 milionë tonë drithë ukrainas gjatë vitit 2022 dhe 6.3 milionë tonë kub gjatë pesë muajve të parë të vitit 2023, të cilat kaluan përmes portit të Konstancës, raporton Reuters. Porti trajtoi një total prej 12.2 milion ton kub grurë gjatë pesë muajve të parë, një rritje prej 21 përqind nga viti i kaluar.
Sulmi i Rusisë ndaj Renës mund të ketë pasoja të tjera, vëren Christian Vlas, një analist rumuno-moldave.
“Tani rreziku është që Ukraina do të duhet të mbështetet edhe më shumë në eksportet me kamionë dhe hekurudha, gjë që është tashmë një problem i vazhdueshëm në raport me vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore, veçanërisht Poloninë dhe Rumaninë, shtete anëtare të BE-së që ende mund të konsiderohen. aleatët më të mëdhenj të Ukrainës”, tha Vlas për Radion Evropa e Lirë.
Më 2 maj, BE lejoi pesë vende – Bullgarinë, Hungarinë, Poloninë, Rumaninë dhe Sllovakinë – të ndalonin shitjen lokale të grurit, misrit, farave të rapit dhe lulediellit ukrainas, duke lejuar tranzitin përmes territorit të tyre në vende të tjera dhe në vende të tjera të BE-së.
Vitin e kaluar, Komisioni Evropian njoftoi se po krijonte “linja solidariteti” për të siguruar që Ukraina mund të eksportojë grurë, duke premtuar miliona euro në investime në infrastrukturë. Më 15 korrik, Komisioni Evropian e zgjati marrëveshjen deri më 15 shtator.
“Rusia po përdor ndërprerjet në transportin e drithit nëpër Detin e Zi për të komplikuar dhe prishur marrëdhëniet e të paktën pesë vendeve anëtare të BE-së me Ukrainën”, tha Dionis Cenusa, një ekspert në Qendrën për Studime të Evropës Lindore në Vilnius. “Këto shtete të BE-së, të udhëhequra nga Polonia, duan të zgjerojnë kufizimet në disa kategori në lidhje me drithërat ukrainas edhe pas 15 shtatorit”, tha ai për Radion Evropa e Lirë.
