Shkruar nga: Tomislav MARKOVIĆ ( Al Jazeera )
Muret në shumë qytete, qyteza dhe fshatra serbe janë kthyer në hapësira ekspozite për promovimin e urrejtjes, dhunës dhe luftënxitjes. Kudo që gjejnë një vend të përshtatshëm, vandalët e djathtë vizatojnë mbishkrime me mesazhin “Kur të kthehet ushtria në Kosovë…”. Vandalizimi i hapësirave urbane nuk bëhet nga artistë të pavarur, të pavarur të një orientimi të çuditshëm, në një sulm të papritur frymëzimi që erdhi pas leximit të librit të Amfilohi Radoviqit “Kosova është koka e Lazarevit”, nga ku vargu në fjalë që kërkon një fillon lufta e re për Kosovën. Është një aksion i mirëorganizuar që realizohet më së shumti nga të rinjtë e mbledhur rreth tifozëve të Delia Sever, me miratimin e shtetit, herë në heshtje, e herë me zë të lartë.
Vetëm në pak ditë të korrikut të këtij viti janë shfaqur mbi 50 grafite me mesazhin “Kur të kthehet ushtria në Kosovë…”, duke zënë një sipërfaqe mesatare prej 40 metrash katrorë. Vala e fundit e luftënxënies ndaj gazetave të improvizuara të murit u krye si reagim ndaj aksionit për heqjen e grafiteve pranë Sllavijës, në murin e Institutit të Kimisë, Teknologjisë dhe Metalurgjisë, për të cilin u diskutua në këtë vend gjysmë viti më parë në tekstin ” Kush mbledh mbeturina dhe zbardh grafite, ai është tradhtar i Serbisë”. Më pas një grup qytetarësh të mbledhur rreth Shoqatës “Krokodil” dhe Nisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut hoqën mbishkrimet e urryera dhe dekoruan parkun e fëmijëve përreth, ndërsa Instituti i Kimisë, Teknologjisë dhe Metalurgjisë nisi krijimin e muraleve me imazhe të shkencëtarëve serbë.
Çfarë do t’u bëjnë kimistët serbëve?
Kur u pikturua murali që festonte traditën shkencore serbe, patriotët e vetëshpallur serbë u ngritën përsëri dhe vandalizuan personazhet që urrejnë nga thellësia e shpirtit të tyre, duke rishkruar atë varg me kamë Amfilochius. Me logjikë, asgjë nuk mund ta mërzitë një patriot serb me fantazmë në kokë si kimistë organikë dhe fizikë. Vandalët kishin në shënjestër një nga kimistët organikë më të rëndësishëm në Serbi, akademikun Milutin Stefanoviq, më pas kimistin, profesorin e universitetit dhe anëtarin e SANA Paula Putanov dhe akademikun Pavle Savić, i cili i dha vulën më të fortë zhvillimit të kimisë fizike në Serbi.
Është krejt e natyrshme që të tillë të dobët dhe llafazan të ngjallin zemërimin e rinisë atdhetare. Në vend që të vdesin për Kosovën, Stefanoviç, Putanov dhe Savić ulen në laboratorë dhe përziejnë lëngje në epruveta dhe replika. Në vend që të vrasin civilët shqiptarë, t’i vendosin në frigorifer dhe t’i transportojnë në varreza masive, kimistët merren me shkencën e dyshimtë antiserbe të importuar nga perëndimi dekadent. Në vend të grabitjes së shtëpive shqiptare, zotërinjtë në fjalë studiojnë reaksionet kimike. Pra, ku do të kishim përfunduar nëse do të kishim investuar në shkencëtarë dhe jo në banda grabitëse, banditë, vrasës, haram dhe grupe konspirative të maskuar si parti politike? Do të rilindnim krejtësisht dhe do të humbnim identitetin tonë kombëtar në një pjatë Petri, kështu që do të dukeshim si Gjermania, Franca apo Zvicra, shumë larg.
Murali me shkencëtarët serbë është kthyer në gjendjen e tij origjinale dhe policia e ruan 24 orë në ditë, për t’i mbrojtur kimistët nga dashamirësit e traditës serbe. Kjo nuk do të kishte ndodhur nëse murali nuk do të ishte në murin e Institutit të lartpërmendur, ndaj shteti detyrohet pa dëshirë të bëjë punën e tij edhe pse nuk e ka fare dëshirën. Për shembull, kryetarit të komunës së Beogradit, Aleksandar Shapiqit, nuk i ka pëlqyer ideja e heqjes së grafiteve ilegale me mesazh lufte dhe nuk i shqetëson as muralet me imazhin e Ratko Mlladiqit, përkundrazi.
Një tavolinë për një
Dashamirët e traditës serbe (me përjashtim të kimisë, fizikës, matematikës, biologjisë, arkitekturës, letërsisë, pikturës, muzikës, teatrit, librave komik dhe gjërave të ngjashme) u befasuan nga fakti se dikush mund të guxonte të rilyente kryeveprën e tyre artistike. . Në një tërbim hakmarrës, ata iu dorëzuan pikturës së grafiteve të reja, për të treguar se kush është shefi.
Për këtë arsye Shoqata “Krokodil” organizoi një konferencë urgjente për media në Qendrën Mediale të Beogradit. Në ftesën për këtë ngjarje, të iniciuar “për shkak të rritjes së ndjeshme të numrit të grafiteve me mesazhe të gjuhës së urrejtjes në hapësirën publike dhe përmbajtje shoqëruese në rrjetet sociale që ftojnë dhe festojnë dhunën, luftën dhe gjenocidin”, thuhet se një raund i ri. e mbishkrimeve kishte filluar.
“Na shkatërroni një grafiti, ne do të bëjmë edhe njëqind të njëjtat” është mesazhi që nisi valën e vandalizmit në mur, i cili aludon në parimin nazist “Njëqind për një” që komanda naziste përdori kur. gjuajtja e civilëve të Kragujevcit në vitin 1941 (“Për çdo ushtar gjerman të vrarë, 100 civilë serbë do të pushkatohen”), shkruan ata në njoftim.
Ata përmendën edhe faktin interesant se në krijimin e secilit grafit marrin pjesë më shumë se pesëdhjetë persona dhe se materiali për krijimin e secilit grafit kushton mesatarisht shtatëqind euro. Kjo do të thotë se dikush ka investuar të paktën 35,000 euro për të vizatuar mbi 50 grafite. Me kusht që artistët të mos paguajnë për punën e tyre, gjë që është e vështirë të besohet, shifra përfundimtare do të jetë shumë më e lartë.
Nën mbrojtjen e shtetit
Kush e paguan lyerjen e paligjshme të mureve në qytetet tona? Kush qëndron pas gjithë operacionit? Askush nuk i ka trajtuar këto çështje, veçanërisht jo organet kompetente. Asnjë hetim nuk është nisur, asnjë prokuror nuk është interesuar, policia fle mirë, askush nuk është sanksionuar për prishje ndërtesash, përhapje urrejtjeje, nxitje të thertoreve të reja. Do të thuhej se shteti nuk ka asgjë kundër këtyre grafiteve, se janë në përputhje të plotë me politikën zyrtare të Serbisë. Duke qenë se vendi ynë drejtohet nga ish-radikalë, pjesëmarrës në një sipërmarrje të përbashkët kriminale, të pasuruar ndërkohë nga bashkëpunëtorë të rinj – një mendim i tillë duket mjaft i vërtetë.
Këtë e mbështesin faktet e paraqitura nga Sofija Todoroviq nga Nisma Rinore në konferencën për media. Ajo ka thënë se kundër aktivistëve janë bërë 25 kallëzime për shkak se ata kanë deformuar grafitin “Kur të kthehet ushtria në Kosovë” në shkurt. Aksioni u raportua rregullisht, njerëzit u përpoqën të rivendosnin murin në gjendjen e tij origjinale, hoqën mbishkrimet ilegale – dhe përfunduan në gjykatë. Avokati Millosh Jankoviq nga Shoqata “Krokodil” tha se ishte “përdorimi i institucioneve për të përndjekur ata që bëjnë diçka që nuk i përshtatet autoriteteve”. Kush respekton ligjet – shteti e ndjek penalisht, kush i shkel ligjet – gëzon mbrojtjen e autoriteteve shtetërore. Kjo quhet shembje e shtetit ligjor, shpirti i saj u prefte ne paqe nese rron ndonjehere.
Shkrimtari dhe kryetari i Shoqatës “Krokodil”, Vladimir Arsenijeviq, ka deklaruar se “në këtë shoqëri duket se ka mesazhe të shenjta që nuk guxon t’i prekësh”. Milena Beriq nga e njëjta shoqatë ka thënë qartë se “këtu nuk ka patriotizëm dhe traditë, sepse flitet për angazhim të ushtrisë në kohën kur e gjithë shoqëria merret me temën e dhunës”.
Të mjerë, të poshtër, hipokritë
Në konferencë u shfaq edhe e ashtuquajtura pala tjetër, e mishëruar në disa të rinj nga DSS e Re. Dimitrije Mitiq nga kjo parti ka bërë disa pyetje, duke iu referuar – jo vështirë të hamendësohet – preambulës së Kushtetutës sipas së cilës Kosova është pjesë e Serbisë dhe ka konstatuar se ai personalisht nuk sheh ndonjë problem me grafitet dhe se nuk mendon se ata ofendojnë këdo.
Përpjekja për dialog nuk funksionoi. Ndonëse pjesëmarrësit e konferencës iu përgjigjën me mirësjellje të gjitha pyetjeve, Mitiqi po bënte shaka, ndaj i thanë të largohej nga aktiviteti. Teksa po dilte me kolegët e tij tha se “për çdo mural që kalojnë do të gdhijnë dhjetë prej tyre”. Gjatë daljes, Sofija Todoroviq u dha një këshillë të vogël: herën tjetër flitet për shtimin e dhunës dhe vrasjeve në shkollën fillore “Vladislav Ribnikar” – të mos qeshni, siç bënë tani. Arsenijeviqi ishte disi më i përmbledhur: “Mirupafshim, mirupafshim, përshëndetje, përshëndetje – njerëz të varfër”.
Patriotët e rinj serbë DSS më së shumti pëlqejnë të luajnë lojëra budallaqe. Pra, nuk ka asgjë kërcënuese dhe ofenduese në thirrjen për kthimin e ushtrisë në Kosovë. Dhe çfarë do të bëjë ushtria kur të kthehet në Kosovë, në atë ëndërr të ëndërruar nga luftëdashësit? Për të përhapur dashuri, paqe dhe tolerancë? Apo ndoshta ajo do të vazhdojë atë që filloi në vitet nëntëdhjetë, të dëbojë popullatën joserbe, të vrasë civilë, të masakrojë, të grabisë, të keqpërdor dhe të terrorizojë? Do të ishte më e vërtetë nëse mbishkrimet e tyre do të shkruanin “Kur ushtria të kthehet në vendin e krimit”.
Mesazhi i Arsenijeviqit është i saktë, sidomos nëse kujtojmë se nga cila parti janë zotërinjtë në fjalë, të cilët adhurojnë t’i referohen Kushtetutës. Themeluesi dhe presidenti shumëvjeçar i partisë së tyre është Vojislav Koshtunica, ai që refuzoi të dëshmojë për vrasjen e Zoran Gjingjiqit para autoriteteve, si dëshmitar, dhe më pas intelektualë të fortë patriotë shkruan një peticion për ta mbrojtur atë nga gjykata dhe ligji. Koshtunica ishte një nga organizatorët e tubimit të njohur si “Kosova për atlete” kur u dogjën ambasadat dhe McDonald’s, kur u shkatërrua dhe u shkatërrua Beogradi dhe u kryen grabitje masive të këpucëve, rrobave, parfumeve dhe sendeve të tjera patriotike. Dhe policia, e cila ishte nën kontrollin e personelit të DSS, bëri sikur nuk ekzistonte. Dhe pastaj ka pamjen e referimit të ligjeve dhe Kushtetutës. Është një gjë të kesh një mendim tjetër, të jesh konservator, tradicionalist, nacionalist,
Një ndryshim në ligj
Shoqata “Krokodil” dhe bashkëluftëtarët e tyre nuk do të ndalen vetëm në konferenca për shtyp dhe aksione individuale në rrugë. Ata formuan një grup pune të përbërë nga përfaqësues të disa organizatave nga sektori joqeveritar (YUCOM, Qendra e Beogradit për të Drejtat e Njeriut, Partnerët Serbia, Shoqata “Krokodil” dhe Nisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut), në mënyrë që të përpiqen të bëjnë diçka më shumë. konkrete dhe të prekshme, në nivel shtetëror.
Në konferencë ata njoftuan se deri në fund të vitit grupi punues do të përgatisë propozime për ndryshime në ligjin që rregullon fushën e gjuhës së urrejtjes në hapësirat publike dhe vandalizmin e mureve. Propozimet e përgatitura në këtë mënyrë do të shërbejnë si bazë për tekstin e peticionit që qytetarët do të mund ta nënshkruajnë në fund të këtij viti dhe në këtë mënyrë të na ndihmojnë të gjithë së bashku të luftojmë kundër plagës së cilës jemi të ekspozuar nga banditë që në mënyrë të rreme. paraqiten si patriotë. Më pas peticioni dhe propozim-amandamentet e ligjit do t’u dorëzohen zyrtarisht institucioneve kompetente.
Dhe qytetarët mund të dilnin pak nga letargjia dhe frika e tyre, të rebelohen me iniciativën e tyre dhe të fillojnë të heqin mbishkrimet luftarake që prishin ndërtesat e tyre. Paraqitja e ndërtesave në të cilat ata jetojnë është përgjegjësi e tyre, autorët e grafiteve dhe patronët e tyre ideologjikë u kanë caktuar fatin e mishit të topit. Ju nuk mund të prisni përgjithmonë që dikush tjetër të zgjidhë problemet tuaja.
