Diplomatët rusë ishin dikur një pjesë kyçe e strategjisë së politikës së jashtme të Presidentit Putin. Por gjithçka ka ndryshuar, shkruan BBC në rusisht, trnsmeton Kosovatimes.Në vitet para pushtimit rus të Ukrainës, diplomatët humbën autoritetin e tyre dhe roli i tyre u reduktua në jehonë të retorikës agresive të Kremlinit.
BBC në rusisht pyeti ish-diplomatët perëndimorë, si dhe ish të brendshëm të Kremlinit dhe Shtëpisë së Bardhë, se si u prish diplomacia ruse.
Në tetor 2021, nënsekretarja amerikane e shtetit Victoria Nuland shkoi në një takim me Ministrinë e Punëve të Jashtme ruse në Moskë. Burri përballë saj ishte zëvendësministri i Jashtëm rus Sergei Ryabkov, të cilin Nuland e njihte prej dekadash dhe me të cilin shkonte gjithmonë mirë, shkruan BBC.Kolegët amerikanë e panë Ryabkovin si një negociator praktik dhe të qetë – dikë me të cilin mund të bisedonin edhe kur marrëdhëniet mes dy vendeve ishin të tensionuara.
Këtë herë gjërat kanë qenë ndryshe, shkruajnë mediat angleze.
Ryabkov lexoi qëndrimin zyrtar të Moskës nga një copë letër dhe i rezistoi përpjekjeve të Nuland për të hapur një diskutim. Nuland ishte e shokuar, sipas dy personave që i folën për ngjarjen.
Ajo e përshkroi Ryabkovin dhe një nga kolegët e tij si “robotë me letra”, thanë bashkëbiseduesit e BBC-së dhe Departamenti i Shtetit refuzoi të komentonte këtë ngjarje.
Dhe jashtë dhomës së negociatave, diplomatët rusë përdorën gjithnjë e më shumë gjuhë jodiplomatike.
“Ne pështyjmë sanksionet perëndimore”.
“Më lejoni të flas. Përndryshe, do të dëgjoni vërtet se çfarë janë të afta të gjitha raketat ruse ‘Grad’”, pohojnë bashkëbiseduesit e BBC-së se ato kanë qenë komente të njerëzve në poste drejtuese në Ministrinë e Jashtme ruse në vitet e fundit.
Diplomatët rusë ishin dikur një pjesë kyçe e strategjisë së politikës së jashtme të Presidentit Putin. Por gjithçka ka ndryshuar, shkruan BBC në rusisht dhe raporton N1 .
Në vitet para pushtimit rus të Ukrainës, diplomatët humbën autoritetin e tyre dhe roli i tyre u reduktua në jehonë të retorikës agresive të Kremlinit.
BBC në rusisht pyeti ish-diplomatët perëndimorë, si dhe ish të brendshëm të Kremlinit dhe Shtëpisë së Bardhë, se si u prish diplomacia ruse.
Në tetor 2021, nënsekretarja amerikane e shtetit Victoria Nuland shkoi në një takim me Ministrinë e Punëve të Jashtme ruse në Moskë. Burri përballë saj ishte zëvendësministri i Jashtëm rus Sergei Ryabkov, të cilin Nuland e njihte prej dekadash dhe me të cilin shkonte gjithmonë mirë, shkruan BBC.
Kolegët amerikanë e panë Ryabkovin si një negociator praktik dhe të qetë – dikë me të cilin mund të bisedonin edhe kur marrëdhëniet mes dy vendeve ishin të tensionuara.
Këtë herë gjërat kanë qenë ndryshe, shkruajnë mediat angleze.
Ryabkov lexoi qëndrimin zyrtar të Moskës nga një copë letër dhe i rezistoi përpjekjeve të Nuland për të hapur një diskutim. Nuland ishte e shokuar, sipas dy personave që i folën për ngjarjen.
Ajo e përshkroi Ryabkovin dhe një nga kolegët e tij si “robotë me letra”, thanë bashkëbiseduesit e BBC-së dhe Departamenti i Shtetit refuzoi të komentonte këtë ngjarje.
Dhe jashtë dhomës së negociatave, diplomatët rusë përdorën gjithnjë e më shumë gjuhë jodiplomatike.
“Ne pështyjmë sanksionet perëndimore”.
“Më lejoni të flas. Përndryshe, do të dëgjoni vërtet se çfarë janë të afta të gjitha raketat ruse ‘Grad’”, pohojnë bashkëbiseduesit e BBC-së se ato kanë qenë komente të njerëzve në poste drejtuese në Ministrinë e Jashtme ruse në vitet e fundit.
Një luftë e re e ftohtë
Mund të jetë e vështirë të imagjinohet tani, por vetë Putini i tha BBC-së në vitin 2000 se “Rusia është e gatshme të bashkëpunojë me NATO-n… deri në anëtarësimin në aleancë”.
“Nuk mund ta imagjinoj vendin tim të izoluar nga Evropa”, shtoi ai.
Më pas, në fillim të presidencës së tij, Putin donte të ndërtonte lidhje me Perëndimin, tha një ish-zyrtar i lartë i Kremlinit për BBC.
Diplomatët rusë kanë qenë një pjesë kyçe e ekipit të Putinit, duke ndihmuar në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve territoriale me Kinën dhe Norvegjinë, duke negociuar bashkëpunim më të thellë me vendet evropiane dhe duke siguruar një tranzicion paqësor pas revolucionit në Gjeorgji.
Por ndërsa Putin u bë më i fuqishëm dhe me përvojë, ai u bë gjithnjë e më i bindur se i ka të gjitha përgjigjet dhe se diplomatët janë të panevojshëm, tha për BB Aleksandar Gabuyev, drejtor i Qendrës Euroaziatike Carnegie Russia, i cili jeton në mërgim në Berlin.
Sinjali i parë se po fillonte një “luftë e re e ftohtë” erdhi në vitin 2007 me fjalimin e Putinit në Konferencën e Sigurisë në Mynih.
Në një fjalim 30-minutësh, ai akuzoi vendet perëndimore se po përpiqeshin të ndërtonin një botë unipolare.
Diplomatët rusë ndoqën shembullin e tij.
Një vit më vonë, kur Rusia pushtoi Gjeorgjinë, ministri i Jashtëm i Moskës, Sergei Lavrov thuhet se e qortoi homologun e tij britanik David Miliband, duke e pyetur atë: “Kush je ti që më jep leksione?”
Zyrtarët perëndimorë ende mendonin se ia vlente të përpiqeshin të bashkëpunonin me Rusinë, shkruan BBC.
Në vitin 2009, Lavrov dhe më pas Sekretarja e Shtetit e SHBA-së, Hillary Clinton, goditën një “buton rivendosjeje” gjigante të kuqe mbi marrëdhëniet dhe të dy vendet dukej se po ndërtonin bashkëpunim – veçanërisht për çështjet e sigurisë.
Por shpejt u bë e qartë për zyrtarët amerikanë se homologët e tyre rusë thjesht po i bënin jehonë pikëpamjeve gjithnjë e më shumë antiperëndimore të Putinit, thotë Ben Rhodes, zëvendës këshilltar i sigurisë kombëtare i ish-presidentit amerikan, Barack Obama.
Rhodes kujton presidentin Obama duke ngrënë mëngjes me Putinin në vitin 2009, i shoqëruar nga një orkestër popullore.
Ai thotë se Putini ishte më i interesuar të paraqiste pikëpamjen e tij botërore sesa të diskutonte bashkëpunimin dhe se udhëheqësi rus fajësoi paraardhësin e Obamës, Xhorxh W. Bush, për tradhtinë e Rusisë.
Ndërsa Pranvera Arabe, përfshirja e SHBA-së në Libi dhe protestat ruse në rrugë u shpalosën në 2011 dhe 2012, Putin vendosi se diplomacia nuk po e çonte askund, thotë Rhodes.
“Për disa çështje – veçanërisht në Ukrainë – nuk ndjeva se diplomatët kishin fare ndikim,” thotë z. Rhodes.
Për shembull, kur Lavrov, ministër i Jashtëm, u emërua gati 20 vjet më parë, ai kishte “një perspektivë ndërkombëtare dhe pozicionin e tij”, tha një ish-zyrtar i lartë i Kremlinit për BBC.
Kremlini u konsultua me të edhe kur e dinte se ai mund të kishte një qëndrim ndryshe nga Putini, thotë Gabuyev.
Por kur trupat u dërguan në Ukrainë në vitin 2022, Lavrov e zbuloi vetëm disa orë para fillimit të luftës, sipas një raporti të Financial Times.
Andrei Kelin, ambasadori i Moskës në Britaninë e Madhe, kundërshton idenë se diplomatët rusë kanë humbur ndikimin.
Gjatë karrierës së tij diplomatike, ai ka punuar në marrëdhëniet me vendet perëndimore.
Në një intervistë për BBC, ai refuzoi të thoshte se Moska apo diplomatë individualë mbajnë ndonjë përgjegjësi për rënien e marrëdhënieve me Perëndimin.
“Nuk jemi ne ata që shkatërrojmë. Kemi probleme me regjimin në Kiev. “Nuk mund të bëjmë asgjë për këtë,” tha ai.
Ai thotë se lufta në Ukrainë është “vazhdim i diplomacisë me mjete të tjera”.
Diplomacia si spektakël
Ndërsa zyrtarët e politikës së jashtme u bënë më pak me ndikim, ata e kthyen vëmendjen e tyre përsëri te Rusia. Marija Zaharova, e cila u bë zëdhënëse e ministrisë në vitin 2015, është një simbol i këtij kapitulli të ri.
“Para saj, diplomatët silleshin si diplomatë, duke folur me terma të rafinuar”, thotë ish-zyrtari i Ministrisë së Jashtme Boris Bondarev, i cili dha dorëheqjen në shenjë proteste për luftën.
Por me ardhjen e Zakharovës, njoftimet e ministrisë së jashtme u bënë spektakël.
Sipas BBC, Zaharova shpesh u bërtiste gazetarëve që i bënin pyetje të vështira dhe kritikave nga vendet e tjera u përgjigjeshin me ofendime.
Të njëjtën rrugë ndoqën edhe kolegët e saj diplomatikë.
Bondarev, i cili dikur ka punuar për misionin e Moskës në OKB në Gjenevë, kujton një takim ku Rusia bllokoi të gjitha nismat e propozuara, duke nxitur kolegët zviceranë të ankohen.
“Ne u thamë atyre: “Pra, cili është problemi? Ne jemi një fuqi e madhe, dhe ju jeni vetëm Zvicra!’ Kjo është diplomacia [ruse] për ju”, thotë ai.
Kjo qasje kishte për qëllim t’u bënte përshtypje rusëve në vend, thotë Gabuev, një analist i politikës së jashtme.
Por një audiencë edhe më e rëndësishme e synuar për diplomatët janë shefat e tyre, thotë Bondarev.
Telegramet zyrtare të dërguara në Moskë pas takimeve jashtë fokusohen në atë se sa me pasion diplomatët mbronin interesat e vendit, shpjegon ai.
Një mesazh tipik, sipas tij, do të ishte diçka e tillë: “Kemi punuar shumë për ta! Ne mbrojtëm heroikisht interesat ruse dhe perëndimorët nuk mundën të bënin asgjë dhe u tërhoqën!”.
Nëse të gjithë shkruajnë për “vënien e perëndimorëve në vendin e tyre” dhe ju shkruani se “arritët një konsensus”, do të përçmoheni, thotë ai.
Bondarev kujton një darkë në Gjenevë në janar 2022, kur Ryabkov, nga Ministria e Jashtme, u takua me zyrtarë amerikanë.
Zëvendës Sekretarja e Parë e Shtetit e SHBA, Wendy Sherman shpresonte të parandalonte një pushtim të Ukrainës përmes negociatave të orës 11.
“Ishte e tmerrshme. Amerikanët thanë: ‘Le të negociojmë. Dhe në vend të kësaj Ryabkov fillon të bërtasë: “Ne kemi nevojë për Ukrainën! Ne nuk do të shkojmë askund pa Ukrainën! Merrni të gjitha gjërat tuaja dhe kthehuni në kufijtë e NATO-s të vitit 1997!”, thotë Bondarev.
Ai pretendon se Sherman-it i “ka rënë” nofulla nga këto fjalë.
“Ryabkov ka qenë gjithmonë shumë i sjellshëm dhe është shumë bukur të flasësh me të. Dhe tani ai godet grushtin në tavolinë dhe flet marrëzi”, pohon Bondarev.
Duhet theksuar se vitet e fundit toni diplomatik ka ndryshuar edhe në vende të tjera, ndonëse në një masë më të vogël.
SHBA nuk mund të këputë gishtat dhe t’i japë fund kësaj lufte
Pas një viti e gjysmë lufte, a ka ndonjë shpresë se diplomacia mund të ndihmojë në përfundimin e luftimeve?
Shumica e njerëzve me të cilët foli BBC menduan se kjo ishte e pamundur.
Zakonisht, 95 për qind e punës së një diplomati përbëhet nga “takime joformale dhe pirja e kafesë”, shpjegon Bondarev. Kontaktet e tilla kanë rënë kryesisht, thotë ai – nuk ka mbetur asgjë për të folur.
Ambasadores Kelin iu ndalua hyrja në Parlamentin Britanik. Në një moment, thotë ai, ambasadës ruse në Londër thuajse i mbetën pa gaz dhe energji elektrike dhe kompanitë e sigurimeve refuzuan të sigurojnë makinat e tyre.
Herët a vonë, një dialog do të duhet të ndodhë, thotë analisti i RAND, Samuel Charap.
Alternativa e vetme ndaj negociatave është “fitorja absolute” dhe nuk ka gjasa që as Kievi apo Moska ta arrijnë këtë në fushën e betejës, pretendon ai.
Por ai nuk pret që negociatat të ndodhin së shpejti.
“Putini ka ndryshuar në mënyrë dramatike gjatë qëndrimit të tij në pushtet. Dhe sinqerisht, nuk e di nëse do të jetë i gatshëm të angazhohet”, thotë ai.
Autoritetet ukrainase ankohen se Rusia po ofron përsëri ultimatume në vend të kompromiseve, të tilla si kërkesa që Ukraina të pranojë aneksimin e territoreve të pushtuara.
Kievi nuk ka ndërmend të negociojë me kushte të tilla dhe aleatët e tij perëndimorë e mbështesin publikisht këtë vendim.
