Një numër vendesh në Evropën Lindore dhe Veriore, duke përfshirë Finlandën, e cila kohët e fundit u bashkua me NATO-n, kanë rritur ndjeshëm blerjet e luftëtarëve amerikanë të gjeneratës së pestë F-35 në sfondin e luftës së Rusisë në Ukrainë.
Të mërkurën, më 27 shtator, kryeministri çek Petr Fiala njoftoi vendimin për blerjen e 24 avionëve të tillë nga Shtetet e Bashkuara. Për këto qëllime është planifikuar të shpenzohen rreth 150 miliardë korona (6.5 miliardë dollarë). F-35-ët e parë do të jenë gati në vitin 2029. Në atë kohë, pilotët çekë do të fillojnë trajnimin mbi to në SHBA. Luftëtarët do të dorëzohen në Republikën Çeke në grupe nga 2031 deri në 2035.
Fiala sqaroi se vendimi i blerjes u mor ” në bazë të rekomandimit të ushtrisë”. “Qeveria e konsideron një nga detyrimet e saj kryesore garantimin e sigurisë së qytetarëve tanë dhe vendit tonë në tërësi. Dhe mënyra më e mirë për ta bërë këtë është duke modernizuar ushtrinë tonë dhe duke i ofruar asaj atë që i nevojitet realisht”, tha kryeministri.
Më 26 shtator, Rumania njoftoi synimin e saj për të blerë 48 avionë luftarakë F-35 nga Shtetet e Bashkuara. Ministria e Mbrojtjes e Republikës i dërgoi një kërkesë parlamentit për miratimin e marrëveshjes. Grupi i parë – 32 avionë luftarakë – do t’i kushtojë buxhetit të vendit 6.14 miliardë euro dhe 16 të tjerë do të blihen më vonë. Kjo është blerja më e madhe e armëve në historinë rumune. Ministri i Mbrojtjes Kombëtare Angel Tylvar sqaroi se avionët F-35 do të mbërrijnë në vend në vitin 2032.
Më parë, Polonia nënshkroi një kontratë me Shtetet e Bashkuara për furnizimin e 32 avionëve luftarakë F-35 për 4.6 miliardë dollarë . Në prill të këtij viti, Ministri i Mbrojtjes i Republikës Mariusz Blaszczak njoftoi se avioni i parë do të ishte gati në vitin 2024. Përveç kësaj, më 25 shtator, vendi nënshkroi një marrëveshje me prodhuesin e F-35, Lockheed Martin, për furnizimin e helikopterëve Apache. Polonia së shpejti do të ketë 96 Apache. Kjo do të jetë flota më e madhe e këtyre helikopterëve jashtë Shteteve të Bashkuara”, tha Blaszczak.
Në vitin 2022, Finlanda lidhi një marrëveshje për të blerë 64 avionë luftarakë F-35. Shuma totale e kontratës është rreth 10 miliardë euro. Avioni do të fillojë të mbërrijë në vend në vitin 2026.
Përveç kësaj, këtë verë Danimarka njoftoi synimin e saj për të zëvendësuar F-16 me F-35 më herët se sa ishte planifikuar fillimisht. Më parë, vendi porositi 27 luftëtarë të gjeneratës së pestë nga Shtetet e Bashkuara. Katër F-35-ët e parë mbërritën në aeroportin Skrydstrup më 14 shtator. Dorëzimi i plotë do të përfundojë deri në vitin 2027.
Norvegjia gjithashtu ka zëvendësuar F-16-të e saj me F-35. Kontrata për blerjen e 52 luftëtarëve me një vlerë totale prej 10 miliardë dollarësh është lidhur në vitin 2018. Sipas marrëveshjes, Norvegjia do të merrte çdo vit gjashtë F-35 të rinj nga Shtetet e Bashkuara. Baza kryesore e këtyre luftëtarëve është në aeroportin Ørland në Trøndelag. Flota F-35 duhet të arrijë kapacitetin e plotë operacional në vitin 2025.
Të gjitha vendet e listuara janë anëtarë të NATO-s. Kështu, në të ardhmen, 247 avionë luftarakë F-35 do të vendosen pranë kufijve rusë.
