Pas sulmit të natës së Hamasit më 7 tetor dhe masakrave në Izrael, fasadat e ndërtesave në të gjithë Kievin u lyen me ngjyrat e flamurit izraelit. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dënoi sulmin nga militantët e Hamasit dhe tha se “e drejta e Izraelit për mbrojtje është e padiskutueshme”. Për më tepër, ai kritikoi Iranin, i cili mund të qëndrojë pas sulmit, duke shkuar edhe më tej në supozimet e tij sesa bëri Sekretari i Shtetit i SHBA Antony Blinken.
Ministria e Jashtme ruse, përkundrazi, reagoi ndaj ngjarjeve me përmbajtje, duke thënë se ky sulm është “një tjetër manifestim jashtëzakonisht i rrezikshëm i një rrethi vicioz dhune” dhe se zgjidhja e problemit është krijimi i një shteti të pavarur palestinez brenda kufijtë e vitit 1967. Dhe tre ditë më vonë, Vladimir Putin fajësoi plotësisht Shtetet e Bashkuara për atë që ndodhi dhe nuk shprehu ngushëllime për të afërmit e viktimave dhe as dënimin e terroristëve. Në Shën Petersburg, policia nuk i lejoi njerëzit të vendosnin lule në ndërtesën e Konsullatës së Përgjithshme të Izraelit.
Miku i Putinit
Megjithatë, Rusia nuk e ka trajtuar gjithmonë Izraelin kaq ftohtë. Megjithatë, Ukraina nuk ishte gjithmonë e disponuar aq ngrohtësisht.
Më parë, Vladimir Putin bëri shumë përpjekje për të përmirësuar marrëdhëniet me Izraelin, duke përfshirë organizimin e takimeve vjetore me liderët e vendit. Presidenti rus madje një herë e paralajmëroi Jaser Arafatin se do ta konsideronte sulmin ndaj Izraelit si sulm ndaj Rusisë, pasi miliona qytetarë rusë jetojnë atje.
Kryetari i Autoritetit Kombëtar Palestinez Yasser Arafat dhe Presidenti rus Vladimir Putin në një takim në Moskë, 24 nëntor 2000. Foto: Laski Diffusion/Getty Images
Nga ana tjetër, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu, gjatë fushatës zgjedhore pas pushtimit rus të Ukrainës, la të kuptohet për një marrëdhënie të ngushtë me Putinin.
Ukraina vazhdimisht e ka kritikuar hapur Izraelin se nuk e ka mbështetur atë në luftë. Në qershor, autoritetet izraelite madje thirrën ambasadorin ukrainas pasi ai akuzoi Jerusalemin për një pozicion “pro-rus”.
Pas sulmit të Hamasit ndaj Izraelit, propagandistët rusë, duke përfshirë kryeredaktoren e RT-së, Margarita Simonyan, në fakt u gëzuan hapur , dhe disa madje u gëzuan, duke besuar se kjo do të largonte vëmendjen perëndimore nga Ukraina. Media shtetërore ruse fajësoi vetë Izraelin për incidentin , i cili dyshohet se poshtëroi popullin palestinez për shumë vite. Media shtetërore në Bjellorusi publikoi dhe më pas fshiu një artikull që bënte thirrje që një bombë termonukleare të hidhej në Izrael. Asnjë nga propagandistët rusë nuk u kujtua se shtetas rusë u vranë gjatë sulmit të Hamasit.
Reduktimi i varësisë
Ky ftohje e marrëdhënieve midis Izraelit dhe Rusisë ndodhi pasi Putini pushtoi Ukrainën shkurtin e kaluar.
Në ditët e para të luftës, Izraeli u përpoq të mbante një pozicion neutral, pavarësisht pakënaqësisë së Kievit dhe vendeve perëndimore. E vërtetë, Izraeli nuk kishte zgjidhje, pasi Moska de facto kontrollonte hapësirën ajrore siriane.
Me Izraelin, Rusia përdori të njëjtat taktika si në Kaukazin e Jugut – për t’u përfshirë në konflikt dhe për ta bërë veten të domosdoshëm për të dyja palët. Duke mbajtur kontrollin mbi Sirinë, Rusia është bërë një element i tillë si për Iranin ashtu edhe për Izraelin. Ndonjëherë Moska hapi hapësirën ajrore siriane dhe bënte të mundshme sulmet izraelite ndaj objektivave në Iran, dhe ndonjëherë e mbyllte atë dhe lejonte ushtrinë iraniane të arrinte në Liban. Si rezultat, Jerusalemi dhe Teherani u bënë të varur nga Moska.
Por tani situata ka ndryshuar.
Tani Rusia është më e varur nga Irani dhe aftësia e saj për të mbajtur kontrollin mbi Sirinë është ulur aq shumë saqë inteligjenca izraelite i ka vlerësuar burimet e Moskës si “të parëndësishme”.
Ndërsa Moska përfshihej gjithnjë e më shumë në bashkëpunimin me Iranin, ajo merrej gjithnjë e më shumë me përfaqësuesit iranianë, duke përfshirë Hamasin . Dhe kur ushtria ruse filloi të përdorë dronët iranianë Shahed në luftën me Ukrainën, inteligjenca izraelite filloi të bashkëpunonte me kolegët ukrainas në fushën e teknologjive kundër dronëve. Gjatë gjithë kësaj kohe, partnerët perëndimorë të Izraelit vazhduan të ushtronin presion ndaj Netanyahut për t’u distancuar nga Putini.
Takimi i Vladimir Putin me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu në Jerusalem, 23 janar 2020
Më afër BRSS
Nga ana tjetër, Moska filloi të largohej nga Jeruzalemi pothuajse menjëherë pas pushtimit të Ukrainës. Pesë muaj pas fillimit të luftës, autoritetet ruse mbyllën degën lokale të agjencisë hebraike Sokhnut dhe qershorin e kaluar ambasadori izraelit u thirr në Ministrinë e Jashtme ruse pasi qeveria izraelite shprehu mosmarrëveshje me propagandën e Kremlinit që krahasonte qeverinë ukrainase me nazistët.
Marrëdhëniet midis Moskës dhe Jerusalemit kanë ndryshuar që nga fillimi i luftës edhe për shkak se Kremlini ka intensifikuar ndjenjën se bota është e ndarë qartë në “Lindje” dhe “Perëndim”. Këto ide janë përcjellë edhe nga Alexander Dugin, i cili tha të hënën se Rusia duhet të mbështesë Iranin, pasi ai është “miku, aleati dhe vëllau” i tij dhe Izraeli është një “vasal i SHBA”. Fakti që Izraeli është një aleat i ngushtë i Shteteve të Bashkuara e bën atë një objektiv të drejtë në sytë e Moskës. Politika ruse ndaj Izraelit ka ndryshuar aq shumë sa tani është shumë afër asaj sovjetike, kur Izraeli shihej si një post i perëndimit dhe antisemitizmi u institucionalizua përmes retorikës anti-sioniste.
Gjatë vitit të kaluar, ka pasur një rritje të komenteve antisemite nga Rusia dhe zyrtarët izraelitë janë acaruar nga kjo.
Për shembull, vitin e kaluar, Ministri i Jashtëm Sergei Lavrov u përpoq të shpjegonte se si Zelensky mund të ishte edhe çifut edhe një neo-nazist, dhe tha se “Hitleri kishte gjithashtu gjak hebre”. Dhe pasi Izraeli shprehu indinjatën për këtë, Lavrov vazhdoi vetëm të këmbëngulë në të tijën, duke akuzuar Jerusalemin për mbështetjen e “regjimit neo-nazist” në Kiev. Vetë Putin deklaroi gjithashtu se Zelensky mbështet neo-nazizmin, pavarësisht nga “gjaku i tij hebre”.
Takimi i Presidentit të Ukrainës Vladimir Zelensky me Benjamin Netanyahu në Nju Jork, 20 shtator 2023. Foto: Zyra e Presidentit të Ukrainës
Aleat i ri
Në përgjigje të deklaratave nga Moska në ditët e fundit, Izraeli nuk ka gjasa të ndërmarrë ndonjë hap vendimtar që mund të irritojë Kremlinin. Kufijtë jugorë të Izraelit janë tani në luftë të shkallës së plotë dhe janë të kërcënuar nga Hezbollahu , Irani dhe përfaqësuesit iranianë në Irak dhe Jemen. Pra, është e dyshimtë që Izraeli tani dëshiron dhe do të kërkojë armiq të rinj.
Por në fund, Jeruzalemi do të duhet të bëjë një zgjedhje dhe çdo ditë, ndërsa marrëdhëniet me Moskën ftohen dhe marrëdhëniet me Kievin ngrohen, kjo zgjedhje bëhet gjithnjë e më e dukshme.Pergaiti: Kosovatimes
