Në datat 11–12 tetor, në selinë e NATO-s në Bruksel u mbajt një takim i ministrave të mbrojtjes të vendeve anëtare të Aleancës . Në këtë ngjarje mjaft rutinë pas samitit në Vilnius, ndodhi një ngjarje e papritur: në mesin e pjesëmarrësve ishte edhe Presidenti i Ukrainës Vladimir Zelensky, i cili u bë i vetmi lider i shtetit në këtë takim.
Ne ju tregojmë pse Presidenti i Ukrainës erdhi në Bruksel, nëse NATO do të tërheqë forcat ushtarake në kufijtë e saj lindorë dhe çfarë planifikon të bëjë në përgjigje të konflikteve në rritje në botë.
Takimi i ministrave të mbrojtjes – pse?
Që nga themelimi i organizatës, vendet e NATO-s janë takuar një herë në vit në nivelin më të lartë – në samite, ku diskutojnë qëllimet strategjike dhe marrin vendime kyçe. Samiti i fundit i tillë u mbajt në korrik 2023 në Vilnius. E ardhmja do të zhvillohet në Uashington në korrik 2024.
Mes samiteve ka takime të rregullta mes ministrave të mbrojtjes të vendeve anëtare të NATO-s. Qëllimi i këtyre ngjarjeve është të sinkronizohen në nivel departamentesh ushtarake dhe të bien dakord për hapa më praktikë për zbatimin e vendimeve të marra në samite. Takimi u mbajt pikërisht në këtë format në datat 11–12 tetor në Bruksel.
Në një samit në Vilnius disa muaj më parë, liderët e NATO-s riafirmuan angazhimin e tyre për t’u përballur me agresionin rus në Ukrainë dhe diskutuan se si të forcohen aftësitë mbrojtëse të aleancës, duke përfshirë rritjen e niveleve të trupave në krahun lindor dhe përditësimin e planeve rajonale të mbrojtjes.
Përveç kësaj, në samit u njoftua një paketë mbështetëse me tre pjesë për Ukrainën. Pjesa e parë përfshinte krijimin e Këshillit Ukrainë-NATO, i cili u bë një platformë e re për bashkëpunim dhe dialog politik midis aleatëve. E dyta kishte të bënte me një program shumëvjeçar për të ndihmuar forcat e armatosura ukrainase të arrinin përputhshmërinë e plotë me standardet e NATO-s. Në vendin e tretë, pjesëmarrësit e Aleancës konfirmuan gatishmërinë e tyre për të pranuar Ukrainën në NATO pas përmbushjes së një sërë kushtesh, duke përfshirë përfundimin e luftës.
Prandaj, axhenda e takimit të ministrave të mbrojtjes në Bruksel është trashëguar kryesisht nga rezultatet e samitit të Vilnius. Krerët e departamenteve ushtarake diskutuan furnizimet e reja me armë në Ukrainë, rritjen e pranisë në vendet e Evropës Lindore, hyrjen e Suedisë në Aleancë dhe reagimin e NATO-s ndaj ngjarjeve të fundit në Kosovë dhe Irak.
Vizita e papritur e Zelensky, Ukraina merr ndihma të reja
Paraqitja e presidentit ukrainas Vladimir Zelensky në takim ishte surpriza kryesore e takimeve dyditore. Presidenti ukrainas është i vetmi udhëheqës i shtetit që mori pjesë personalisht në këtë ngjarje. Pjesa tjetër e vendeve, siç kërkohet nga formati, kufizuan pjesëmarrjen e ministrave të tyre të mbrojtjes.
Sipas vetë Zelensky, qëllimi i vizitës së tij ishte të mobilizonte mbështetjen për Ukrainën në mënyrë që të “mbijetonte dimrin e ardhshëm” . Për ta bërë këtë, ai mori pjesë në takimin e Grupit të Kontaktit për Mbrojtjen e Ukrainës, i njohur edhe si takimi Ramstein.
Foto: Zyra e Presidentit të Ukrainës
Pas dy ditësh diskutimesh në Bruksel, u njoftua një paketë shtesë ndihme për Ukrainën me një vlerë totale prej 200 milionë dollarësh , e cila do të përfshijë pajisje të mbrojtjes ajrore. Më herët, në takimet e këtij formati, u vendos veçanërisht furnizimi i Ukrainës me tanke Leopard dhe HIMARS MLRS .
Gjithashtu, qëllimi i takimit të ministrave të mbrojtjes ishte, ndër të tjera, të demonstrohej se afrimi i Kievit me NATO-n vazhdon. Për këtë qëllim, për shembull, u njoftua se në vitin 2024 do të krijohej një Qendër e përbashkët për Analizë, Stërvitje Ushtarake dhe Edukim, detyrat e së cilës do të përfshinin studimin e përvojës ukrainase në luftën me Rusinë për të përditësuar programet e trajnimit ushtarak. të Ukrainës dhe vendeve anëtare të NATO-s.
Më shumë kapacitet ushtarak për Evropën Lindore
Edhe gjatë samitit të verës, Sekretari i Përgjithshëm i organizatës Jens Stoltenberg njoftoi se forcat e pranisë përpara të NATO-s në Evropën Lindore do të rriteshin në 300 mijë trupa. Kjo është planifikuar të bëhet, veçanërisht, përmes një numri më të madh grupesh luftarake: më parë kishte vetëm katër (Estonia, Letonia, Lituania, Polonia), pas samitit të Vilnius u shtuan katër të tjerë (Rumania, Sllovakia, Hungaria dhe Bullgaria) . , dhe kërkimi për njësi shtesë vazhdon
Por, siç i tha një përfaqësues i NATO-s një korrespondenti të Novaya-Europa, gjërat po ecin ngadalë deri tani. “A kemi gjithçka që duam tani? Definitivisht jo”, tha një zëdhënës i aleancës. Kjo çështje është diskutuar ndër të tjera në një konferencë të mbyllur të mbajtur javën e kaluar.
Në mënyrë që situata të ndryshojë më shpejt, është e nevojshme të rriten shpenzimet e mbrojtjes. Për më tepër, gjatë vitit të kaluar, sipas organizatës, shpenzimet totale të mbrojtjes të vendeve anëtare të Aleancës u rritën me 8.3%, domethënë me më shumë se 80 miliardë dollarë, dhe numri i pjesëmarrësve që “kapërcenin” standardin e NATO-s për ushtrinë. shpenzimet prej 2 % të PBB-së, arritën në 11 nga 30.
Një rritje në shpenzimet ushtarake dhe dërgimi i trupave të reja nën komandën e NATO-s kërkohet gjithashtu nga planet e përditësuara të mbrojtjes rajonale të NATO-s në drejtimin lindor. Në fillim të vitit të ardhshëm, vuri në dukje përfaqësuesi i NATO-s, analistët nga strukturat e organizatës duhet të paraqesin kërkesat minimale për aftësitë ushtarake të Aleancës në përputhje me planet e reja të mbrojtjes.
Ushtarët e NATO-s gjatë stërvitjeve në Detin Baltik. Foto: Bernd von Jutrczenka / aleancë foto / Getty Images
Përveç kësaj, NATO në Evropë do të pushojë së qeni vetëm një qendër për koordinimin dhe dërgimin e forcave ekspeditare në rajone të tjera të botës. Tani, vëren zëdhënësi i NATO-s, SHAPE – Komanda Supreme Aleate e NATO-s në Evropë – do të bëhet një “shtab luftarak” i plotë ndërsa konfliktet e armatosura i afrohen Evropës.
Më në fund, secila nga tre fuqitë bërthamore të NATO-s (SHBA, MB, Francë), siç vuri në dukje përfaqësuesi i Aleancës, po modernizon në mënyrë aktive infrastrukturën për armët bërthamore – bazat ajrore, avionët, nëndetëset.
Shkrirja e konflikteve në botë – përgjigja e NATO-s
Deri më tani, roli i NATO-s në shkrirjen e konflikteve në mbarë botën ka qenë i kufizuar në gjeste simbolike dhe deklarata verbale .
Përfaqësuesit e Aleancës pranojnë se gjatë një viti e gjysmë situata është përkeqësuar jo vetëm në Ukrainë, por edhe në rajone të tjera: Irak, Sudan, Etiopi, vendet Sahel, Nagorno-Karabakh dhe, së fundi, Izrael. Në të njëjtën kohë, OKB-ja dhe Këshilli i Sigurimit, të ndarë midis Rusisë dhe Kinës nga njëra anë dhe vendeve perëndimore nga ana tjetër, nuk janë në gjendje t’i zgjidhin këto konflikte.
Por edhe pse e gjithë arkitektura globale e sigurisë duket se po ndryshon me shpejtësi, NATO do të mbetet e fokusuar në luftën në Ukrainë. “Për momentin, është absolutisht e qartë për ne se kërcënimi më i madh, më i dukshëm dhe i rrezikshëm është Rusia,” vuri në dukje një përfaqësues i NATO-s në Bruksel. Për sa i përket konflikteve të tjera rajonale, NATO do të vazhdojë nga fakti nëse Aleanca mund të “përfitojë atje” apo nëse është më mirë të përpiqet t’i zgjidhë ato me ndihmën e Bashkimit Evropian ose me forma të tjera bashkëpunimi.
Por ka të ngjarë që ky pozicion i Aleancës të lidhet tani me kufizimet jo të qëllimeve, por të burimeve, të cilat kryesisht shpenzohen për mbështetjen e Kievit.
Deri në samitin e ardhshëm, i cili do të mbahet në verën e vitit 2024 në Uashington, liderët e vendeve anëtare të NATO-s do të përballen me pyetjen nëse blloku është gati të marrë pjesë në ndërtimin e një strukture të re të sigurisë në botë në vitet e ardhshme. ose do të kufizohet në rolin e, ndonëse më të madhe, por gjithsesi një shoqate rajonale për mbrojtjen e interesave të tyre në Evropë.
