Shkruan: Florim ZEQA
Pas zhvillimeve të fundit në veri të vendit, gjegjësisht pas agresionin terrorist serb, nuk ka logjikë të vazhdojë më sikurse para aktit tragjik të 24 shtatorit në Banjskë. Kësisoji kemi arritur në pikën kur dialogut ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit i ka humbur kuptimi.
Jo dialog pa rolin prijës të ShBA-ve
Situata e shtensionuar politike fare nuk përkon më situatën eskaluese në terren, e cila pas bastisjeve të Policisë së Kosovës në pjesën veriore, për një çast të vetëm mund të kthehet në konflikt të hapur, për shkak se aty ende po gjendet arsenal i madh luftarak për destabilizimin e rajonit.
Krijohet përshtypja sikur në atë pjesë të vendit tonë më shumë ka arsenal luftarak sesa banorë dhe kjo nuk është krijuar për një ditë të vetme, por me vite të tëra dhe një vijimësi nga dita në ditë.
Edhe përkundër faktit se zyrtarët e BE-së po bëjnë thirrje që palët të kthehen në procesin e dialogut, pa i specifikuar detajet se si do të duket ai. Pas 24 shtatorit, procesi i dialogut nuk guxon të vazhdojë tutje pa e qartësuar agjendën dhe formatin e dialogut.
Paaftësia e BE-së për ta shtyrë përpara procesin e dialogut me eepilog final, e shtron nevojën që dialogu Kosovë-Serbi të vazhdojë në një format krejtësisht të ri, me rolin prijës të SHBA-ve, e cila do t’i vejë në binarë të barabartë të dy palët në dialog, duke i ngarkuar me përgjegjësi të njëjta për zbatimin e marrëveshjeve të nënshkruara në Bruksel dhe Ohër.
Barazia në dialog fillon në momentin e ndëshkimit të Serbisë për sulmin në veri më 24 shtator 2023, si dhe me heqjen e masave ndëshkimore për Kosovën pas trazirave në veri, nga të cilat Kosova u ndëshkua padrejtësisht dhe në mënyrë të njëanshme.
Me format të ri të bisedimeve
Jo serioziteti i negociatorëve evropian në bisedimet e Brukselit në njërën anë dhe favorizimi i Serbisë në anën tjetër, i bën Borrelin dhe Lajçakun të ‘pabesueshëm’ për palën kosovare në bisedime.
Andaj, nuk ka më asnjë arsye për vazhdim të dialogut me logjikën e vjetër, me të njëjtën përmbajte dhe të njëjtin përfaqësim. Kur e them ketë e kam parasysh faktin, se dialogu Kosovë-Serbi duhet të zhvillohet në nivel të barabartë mes dy presidentëve, e jo si deri më tani në nivel të pabarabartë president-kryeministër.
Presidentet e dy shteteve, përveçse liderë shtetërorë janë edhe udhëheqës suprem të forcave të armatosura në shtetet respektive, dhe kjo nuk është gjë krejtësisht e parëndësishme për rrethanat nëpër të cilat po kalojmë.
Shkala e lartë e rrezikut e kërkon nivelin më të lartë të përgjegjësisë në bisedime, e jo të takohen sa për të bërë foto-kortezie, sa për t’u dukur se janë serioz apo të relaksuar me situatë të tensionuar në vend.
Liderët shtetërorë duhet të jenë të gatshëm me marrë vendime të mëdha për të mirën dhe të ardhmen e qytetarëve, ligjërisht të obligueshme për të dyja shtetet, e jo të vazhdohet sikurse deri më tani, me lojëra të kriposura politike të palëve në dialog, pasojat e të cilave po i vuajnë qytetarët e Kosovës.
Qëllimi i presidentit serb, Aleksander Vuqiqi është që me lojëra politike të mbulojë ngjarjen tragjike në Bajnska, me promovimin e zgjedhjeve të reja në veri, i cili është i njëjti që i ka urdhëruar serbët për bojkotim të zgjedhjeve dhe daljen nga institucionet e Kosovës, siç e kishte bërë me policët, gjyqtarët, prokurorët dhe zyrtarët shtetëror të komunitetit serb të pjesës veriore.
