Një autokrat i qëndrueshëm, si ai, mund të jetë interesant për Perëndimin, por një autokrat i paqëndrueshëm mund të jetë ose një kompleks i përshtatshëm modelimi për ta ose një njeri që i ka rënë ziles, shpjegoi Protic në serinë e intervistave Quaka 23.
Sipas mendimit të tij, ajo që ishte rekomandimi kryesor i Vuçiqit, pra stabiliteti, që do të thotë pushtet absolut në të cilin ai kontrollon gjithçka, nuk është më kështu.
E kam të vështirë të besoj se ai ka qenë drejtpërdrejt i përfshirë dhe i përfshirë në ngjarjet në Banjskë, tha Protiq në një bisedë me Zoran Sekuliqin dhe theksoi se në të kundërtën “nuk kemi çfarë të flasim”.
Sido që të jetë, reputacioni i tij, nën thonjëza, në botë se ai është burimi i stabilitetit në Ballkan tani së paku vihet në pikëpyetje, përsëriti Protiq, por theksoi se e gjithë situata i shkaktoi Serbisë dëme të mëdha dhe jo vetëm për presidentin aktual.
Siç theksoi ai, ka një shenjë barazie dhe bota e njeh Serbinë përmes një njeriu, kështu që ajo që e prek atë negativisht reflektohet negativisht edhe në Serbi.
Sipas Protiqit, do të ishte e dobishme nëse Serbia në një të ardhme të afërt do të arrinte të dilte nga ai rreth vicioz i autokracisë dhe barrën e përgjegjësisë ta mbajë ai që pyetet për gjithçka në këtë vend.
Duke theksuar se politika e jashtme në Serbi është një instrument i përdorur nga qeveria për të forcuar pozitën dhe popullaritetin e saj në elektorat, veçanërisht me një kontroll të tillë të medias, ai tha se paragjykimet e qytetarëve ndaj situatës globale paraqesin terren pjellor për manipulime. .
Në thelb, gjithçka që ndodhi në dhjetë vitet e fundit në skenën ndërkombëtare, nga pikëpamja e qeverisë dhe njeriut të parë të asaj qeverie në Serbi, ishte kryesisht e motivuar nga mbijetesa dhe forcimi i statusit të tij dominues dhe të padiskutueshëm në krye. të piramidës sunduese, interpretoi Protiq.
Ai mendon se politika e jashtme e Serbisë do të mbetet e paqartë, e paqartë dhe kontradiktore dhe se asgjë nuk do të ndryshojë sepse nuk ka kapacitet intelektual për ta ndryshuar atë.
Siç ka shpjeguar ai, ka forcuar shumë ndikimin e Federatës Ruse në Serbi, të cilin mund ta shohim me sy të lirë, në mënyrë që një ndryshim i tillë qëndrimi të kalojë pa reagim.
Protiq beson se në Serbi ekziston një sindromë që nuk lejon të menduarit e lirë, dhe në këtë mënyrë nuk lejon formimin e një politike që do të ishte e lirë nga paragjykimet.
Sipas tij, kur paragjykimet dhe injoranca bashkohen, nuk mund të presësh ndonjë vendim të zgjuar, vetëm të trokasësh në vend dhe pikërisht këtë po bën kjo qeveri.
Ajo ngjitet pas atij akti balancues, duke mos kuptuar se ai akt balancues prodhon mosbesim nga të dyja palët. Asnjë fuqi e madhe nuk i pëlqen që dikush të jetë me gjysmë zemre në anën e saj dhe të tillët i shikon me dyshim dhe mosbesim, shpjegoi Protiq.
Duke thënë se status quo-ja ka qenë baza e politikës së jashtme të vendit për 30 vjet, ai përkujtoi se Serbia asnjëherë nuk ka propozuar asgjë, asnjë plan për asnjë çështje, në asnjë qeveri, por gjithmonë ka reaguar ndaj asaj që propozon dikush tjetër.
Kjo mund të shpjegohet me këmbënguljen në status quo, por edhe me inferioritetin intelektual të njerëzve që e përfaqësonin Serbinë si të paaftë dhe të pasigurt për të propozuar asgjë, pa u dukur para botës me propozimin e tyre, shpjegoi Protiq.
I pyetur nëse një Jaltë e re, duke pasur parasysh ndryshimet politike tektonike në botë, mund ta ekspozojë Serbinë ndaj rrezikut që dikush tjetër të vendosë për të, ai u përgjigj se pyeste veten “nëse Serbia do të mbijetojë deri në atë moment, deri në një konferencë të tillë, dhe në çfarë gjendje do të jetë”.
Siç vlerësoi ai, edhe ne shpesh gabojmë dhe e ndajmë politikën e jashtme nga situata e brendshme në vend, që janë gjykatat e bashkuara.
Mënyra se si duket Serbia nga brenda dhe sa e keqe është në një varg të tërë parametrash më tregon se situata, pozicioni dhe statusi i saj në marrëdhëniet ndërkombëtare do të bëhet gjithnjë e më keq, gjithnjë e më pak i rëndësishëm dhe më pak i rëndësishëm, parashikoi Protiq.
Duke komentuar faktin se faturat politike për një situatë të tillë ende i takojnë Serbisë dhe jo presidentit të saj, ai tha se nuk është optimist se hetimi dhe ndjekja penale e përgjegjësve për Banjskën do të mjaftonte për të marrë presidentin dhe Serbinë. jashtë një pozicioni të palakmueshëm.
Kjo mund të ishte arritur nëse, menjëherë pas Banjskës, para se dikush në botë të kishte folur për këtë çështje, të arrestoheshin fajtorët kryesorë, të ngriheshin aktakuza dhe të zëvendësoheshin disa njerëz kyç në qeverinë e ngarkuar me sigurinë. Atëherë edhe presidenti edhe Serbia do të vepronin krejt ndryshe në raport me bashkësinë ndërkombëtare, beson Protiq.
I pyetur për pakon e masave të paralajmëruara ndaj Serbisë nga Brukseli, ai është përgjigjur se nuk pret që ato edhe nëse miratohen të shkojnë më tej se masat që aplikohen për Prishtinën.
Siç vlerësoi ai, ndoshta u shkon për shtat edhe negociatorëve ndërkombëtarë, për të rikthyer njëfarë simetrie mes autoriteteve të Kosovës dhe Beogradit.
Nuk mendoj se është mirë që opinioni serb është në panik për këtë çështje, theksoi Protiq, i bindur se është mbitheksuar për të hutuar edhe më shumë opinionin vendas dhe për ta çuar në rrugën e gabuar.
Ai mendon se Bashkimi Evropian (BE) në raport me Beogradin dhe Prishtinën do të vazhdojë në rrugën që ka marrë, i bindur se ky është drejtimi i duhur që mund të çojë në rezultate, të cilat edhe amerikanët e mbështesin, së paku verbalisht.
Për këtë arsye ai pret që procesi i dialogut të vazhdojë, ndoshta i ngadalësuar dhe me ndërprerje të caktuara, por edhe me presion më të madh ndaj Serbisë, të cilën Prishtina nuk mund ta presë me padurim, sepse e ka përmirësuar politikën e saj të pamundur, infantile dhe të prishur pas Banjskës.
.
Përkundër faktit se në Banjska u vranë më shumë njerëz, ai mendon se gjithçka mund të ishte shumë më drastike dhe më keq se sa ishte dhe se nuk ishte aq e vrullit dhe rëndësisë që të mund të prishte vazhdimin e dialogut në afat të gjatë. ndonëse me pozitë të dëmtuar dhe të dobësuar Serbinë.
Ai po ashtu thekson se këto ngjarje e kanë distancuar Serbinë nga BE-ja, sepse në negociatat për normalizimin e marrëdhënieve me Prishtinën, sjellja e saj ishte e pasinqertë dhe jokonsistente.
Edhe për harabela në degët e Beogradit është e qartë se çështja e hyrjes së Serbisë në BE varet para së gjithash nga zgjidhja e statusit të Kosovës dhe Metohisë, tha Protiq, i cili nuk sheh se do të ketë përparim nga asnjëra anë.
Sipas tij, faktorët ndërkombëtarë nuk po mendojnë për drejtime të tjera më të lira dhe më inventive nga ato që kanë marrë, ndërsa Serbia sigurisht ka bërë disa hapa prapa në lidhje me anëtarësimin, nëse sinqerisht ky është qëllimi i ndokujt në këtë vend. .
I pyetur se cili mund të jetë përparimi që do të çonte në një zgjidhje të përhershme të problemit të Kosovës, ai kujtoi qëndrimin e tij se Serbia mund të propozojë “anëtarësimin për anëtarësim, anëtarësimin e Kosovës në Kombet e Bashkuara (OKB) për anëtarësimin e njëkohshëm dhe të njëkohshëm të Serbisë në BE .
Ky do të ishte një përparim që do t’i sillte të gjithëve atë që është më e rëndësishmja për ta, Kosovën një vend në OKB, dhe Serbinë dhe anëtarësimin në BE dhe një mundësi të madhe për përparim, ndërsa Evropa më në fund do të provonte veten si një autoritet që mund të zgjidhë problemi në oborrin e shtëpisë së tij pa mbështetjen e të tjerëve, shpjegoi Protiq.
I pyetur se pse Vuçiq, pas hezitimeve fillestare, vendosi që zgjedhjet t’i mbahen më 17 dhjetor, Protiq tha se vlerëson se me shtyrjen e zgjedhjeve për vitin e ardhshëm, popullariteti i tij dhe i partisë së tij, si dhe koalicioni që do të udhëheqë, do të të jetë më i vogël se sa është tani.
Siç vlerësoi ai, vendimi për mbajtjen e zgjedhjeve më 17 dhjetor është kontroll i dëmit dhe për këtë Vuçiq është i ngutur dhe po llogarit edhe në faktin se do ta kapë opozitën në befasi dhe do të bëjë më mirë se sa zgjedhjet u mbajtën në vitin 2024.
Dhe të mos harrojmë, theksoi Protiq, pozicioni i tij si president i Serbisë nuk është në tavolinë, kështu që ai mbetet në rolin e pushtetit absolut në Serbi, pavarësisht nga disponimi i elektoratit në zgjedhjet e 17 dhjetorit.
I pyetur për shanset e opozitës, e cila deklarohet pro-evropiane, Protiç vlerësoi se rezultati i saj, nëse bashkohet në një kolonë me një program të thjeshtë që synon ta zbatojë menjëherë pas zgjedhjeve, mund të jetë më i mirë se në zgjedhjet e mëparshme. “por jo shumë më mirë”. .
Në disa zhvillime shumë optimiste, ndoshta ajo mund të fitojë në Beograd, Nish apo Novi Sad. Më shumë se kaq nuk është reale për momentin, pohon Protiq.
Siç tha ai, do të shohim se çfarë do të ndodhë në këtë anë të djathtë, çfarë do të ndodhë atje dhe çfarë koalicionesh do të bëhen pas atyre zgjedhjeve.
Nuk do të habitesha nëse pjesa demokratike e opozitës pas këtyre zgjedhjeve do të mbetej e vetme në anën e opozitës, përfundoi Protiq.
