Një muaj më parë, policia e Kosovës pengoi një tentativë rebelimi pranë manastirit ortodoks serb të Banjskës, në pjesën veriore të vendit. Qeveria e SHBA-së tani po qarkullon një raport paraprak hetimor prej 51 faqesh për Republikën e Kosovës, i cili është përmbledhur në blogun e tij paqefare.net nga Daniel Server, profesor në Shkollën e Studimeve të Avancuara Ndërkombëtare në Universitetin Johns Hopkins në Uashington.
1. Sulmi është kryer nga një grup paraushtarak prej rreth 80 personash të rekrutuar, të trajnuar dhe të caktuar posaçërisht për atë qëllim, me armë të rënda të Serbisë;
2. Qëllimi i Beogradit ishte të nxiste reagimin e policisë së Kosovës ndaj pushkatimit nga manastiri i Banjskës, i cili mund të përdoret për të justifikuar ndërhyrjen ushtarake serbe, gjoja për të shpëtuar qytetarët serbë të rrezikuar të Kosovës dhe pelegrinët nga Serbia;
3. Plani përfshinte sfidimin, kërcënimin dhe vrasjen e mundshme të anëtarëve të KFOR-it, si dhe të Policisë së Kosovës, të cilët humbën një polic në një minë tokësore;
4. Zinxhiri komandues përfshin shtetin serb, presidenti dhe strukturat e sigurisë së të cilit janë ligjërisht dhe moralisht fajtorë;
5. Dhjetra banditë që ikën në Serbi tani po mbrohen nga Beogradi nga drejtësia;
6. Ekziston rreziku i përsëritjes, siç dëshmohet nga vazhdimi i qëndrimit sulmues të forcave të sigurisë serbe që rrethojnë Kosovën, si dhe fushata intensive e propagandës pro pushtimit që vazhdon ende në Serbi.
Serveri ka paraqitur disa detaje nga raporti, ku thuhet se Ushtria Serbe ka trajnuar forcat paraushtarake për dy vjet në bazat e Ushtrisë dhe Ministrisë së Brendshme. Në trajnim u përdorën automjete ushtarake Humvee të dhuruara nga SHBA.
Autoritetet e Kosovës kanë hartuar plane të detajuara bazuar në hartat e ofruara nga ushtria për forcat paraushtarake për të hapur rrugët në Kosovë për armë dhe furnizime nga Serbia. Forcat speciale serbe dhe dronët hynë në Kosovë në prag të kryengritjes dhe automjetet mjekësore transportuan armë në vend.
Operacioni u drejtua nga Milan Radoiçiq, në atë kohë nënkryetar i partisë politike të Listës Serbe të sponsorizuar nga Beogradi në Kosovë, një bashkëpunëtor i ngushtë i zyrtarëve të sigurisë serbe dhe një aleat politik i presidentit Vuçiç.
Paraushtarakët përdorën automjete të maskuara me shenja të KFOR-it dhe targa false. Plani përfshinte tërheqjen e policisë së Kosovës duke bllokuar rrugët, duke gjuajtur mbi ta nga manastiri i Banjskës dhe duke provokuar një sulm që do të shërbente si pretekst për ndërhyrjen ushtarake serbe.
Serbia vazhdon të promovojë dhunën kundër Kosovës
Që nga 24 shtatori, Serbia ka vazhduar të kërcënojë Kosovën me dhunë. Ajo festoi formacionet paraushtarake të përfshira në komplot dhe shpalli një ditë zie për tre terroristët e vrarë. Grafitet në të gjithë Serbinë, duke përfshirë stadiumet e futbollit, dhe në katër komuna veriore të Kosovës me shumicë serbe, promovuan idenë se forcat serbe së shpejti do të kthehen në Kosovë.
Forcat e Armatosura të Serbisë janë ende në gjendje gatishmërie.
Presidenti Vuçiq dhe mediat që ai kontrollon përdorin gjuhën e urrejtjes kur flasin për Kosovën, liderët politikë dhe shqiptarët në përgjithësi. Ambiciet për të krijuar një “botë serbe”, një kopje e zbehtë e “botës ruse” të Putinit që përfshin Ukrainën, janë të përhapura.
Serbia ka rritur në mënyrë dramatike stërvitjet e saj ushtarake me Rusinë. Vazhdon frikësimi i serbëve në veri të Kosovës për të mos penguar bashkëpunimin me Prishtinën, si dhe operacionet sekrete kundër institucioneve të Kosovës.
Serveri tregon se e gjithë kjo në Kosovë nuk ka filluar më 24 shtator dhe as nuk ka përfunduar atëherë.
Ai kujton katër sulme të mëparshme në veri të Kosovës që nga dhjetori 2022. Të njëjtat njësi dhe disa nga i njëjti personel ishin të përfshirë, duke përfshirë një sulm ndaj trupave të KFOR-it në maj.
Asnjë nga autorët nuk u ekstradua në Kosovë për aktakuzë.
Ata mbrohen nga shteti serb dhe mbeten në dispozicion për operacione të dhunshme në të ardhmen.
Deri më tani, nuk ka pasur asnjë veprim diplomatik kundër Beogradit as nga SHBA dhe as nga BE, gjë që do ta inkurajojë Vuçiqin të vazhdojë përpjekjet e tij destabilizuese në të ardhmen për të justifikuar ndërhyrjen ushtarake serbe në Kosovë.
Roli i saktë i Rusisë në komplotin e 24 shtatorit është ende i paqartë, por mbështetja ruse për përshkallëzimin e përpjekjeve serbe për të sfiduar vendosmërinë perëndimore në Ballkan është e qartë. Rusët nuk do të mungojnë të vërejnë mungesën e përgjigjes nga Perëndimi. Moska dhe Beogradi do të intensifikojnë përpjekjet e tyre.
