Në qarqet perëndimore, po dëgjohet gjithnjë e më shumë se Ukraina nuk mund të rimarrë ushtarakisht Donbasin dhe Krimenë.
Që nga viti 2008, NATO ka premtuar se Ukraina një ditë do të bëhet anëtare e kësaj aleance ushtarake. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka mbrojtur vazhdimisht, pa sukses, premtimin se Kievi do të jetë në gjendje të bashkohet me NATO-n kur të përfundojë lufta.
Tani ish-sekretari i përgjithshëm i aleancës, Anders Fogh Rasmussen, i cili ka qenë një këshilltar me pagesë i politikanëve ukrainas për gati një dekadë, ka dalë publikisht me një propozim që ka tundur kokën shumë njerëz.
Rasmussen është i bindur se kjo do ta pengonte Putinin nga përpjekjet për të kapur territore të tjera ukrainase. Sepse, për të gjithë anëtarët e NATO-s, neni 5 flet për mbrojtjen kolektive – nëse një sulmohet, ata mbrojnë veten të gjithë së bashku.
Sipas Rasmussen, Ukraina do të ishte kështu anëtare e NATO-s, por brenda kufijve të atyre territoreve që tani janë nën kontrollin e Kievit.
Megjithatë, edhe për ata liderë që mbrojnë fuqishëm anëtarësimin e shpejtë të Ukrainës në NATO, ky propozim është i papranueshëm. Ministri i Jashtëm lituanez Gabrielius Landsbergis nuk dëshiron që të merret në konsideratë as opsioni i armëpushimit, duke e quajtur idenë “të turpshme”.
“Çdo lloj negocimi është një prelud i Ditës së Fitores në Moskë,” tha Landsbergis në një takim të ministrave të jashtëm të Bashkimit Evropian të hënën. “Dhënia e territorit është në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare”. Integriteti territorial duhet të jetë i shenjtë”.
Kundër “kompromisit me të keqen”
Duke folur për DW, këtë opsion e kundërshton edhe parlamentari ukrainas Ondrij Osadchuk. “Çdo armëpushim, çdo ngrirje e konfliktit, çdo kompromis me të keqen do t’i japë Rusisë vetëm kohë për të rimbushur bateritë e saj,” tha ai.
Osadchuk pyeti veten nëse NATO do të konsideronte anëtarësimin e një vendi që nuk ka kontroll të plotë mbi territorin e tij.
Ai gjithashtu beson se Rusia do ta refuzonte një propozim të tillë dhe do t’i përmbahej oreksit të saj më të madh. “Ata ende besojnë se munden, si një lloj gjarpri i madh, të gëlltisin ngadalë të gjithë Ukrainën,” thekson Osadchuk.
“Vetëm mungesa e vullnetit të Perëndimit për të luftuar – jo për Ukrainën, por për veten e tij – u jep të gjithë atyre “ekspertëve” bazën për ide të tilla të pabesueshme, që nuk kanë të bëjnë fare me realitetin”, është i zemëruar ky deputet.
Një tullumbace provë?
Kjo nuk është hera e parë që shfaqet një ide e tillë. Në një konferencë në Norvegji në gusht, Stijn Jensen, shefi i shtabit të Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg, sugjeroi se një rezultat i mundshëm mund të ishte që Ukraina të heqë dorë nga një pjesë e territorit të saj në këmbim të anëtarësimit në NATO.
Kur këto komente, fillimisht në gjuhën norvegjeze, arritën në shtypin ndërkombëtar, pati një protestë të menjëhershme nga Kievi dhe një numër aleatësh ukrainas.
Brenda 24 orëve, Stoltenberg duhej të konfirmonte se NATO-ja mbështet Ukrainën për të rifituar integritetin e saj territorial. Shefi i tij i shtabit, Jensen, iu desh të kërkonte falje që kishte folur gabim.
Ai e quan “të çuditshme” që thuhet me fjalë se Krimea i përket Ukrainës dhe se Kievi duhet të rimarrë të gjithë territorin e tij, por që më pas nuk u dërgohen ukrainasve armë me rreze më të largët.
“Ata kanë nevojë për një arsenal të tërë armësh për të pasur një shans real për të ndryshuar situatën në terren dhe atëherë ne mund të shohim se ku të çon diplomacia”, tha Hunter Christie për DW.
Fillimisht tanket, pastaj bisedimet?
Bruno Lette i fondit gjerman Marshall është po aq i hutuar dhe pyet nëse ish-njeri i parë i NATO-s Rasmussen beson se garancitë e sigurisë do të funksiononin për Ukrainën.
“Si do ta pengoni Rusinë të sulmojë Ukrainën, kur Ukraina është brenda NATO-s?” A do të thotë kjo se NATO do të dërgojë trupa tokësore në atë vend? A do të thotë kjo se ne duhet të mendojmë për një brigadë shumëkombëshe për Ukrainën, të ngjashme me atë të krijuar tani në Balltik?
Lete mendon se rruga drejt paqes të çon përmes supremacisë ushtarake të Kievit. “Vetëm atëherë Ukraina do të jetë në gjendje të negociojë një marrëveshje që nuk do ta dëmtojë atë”, tha ky ekspert.
Hunter Christie thekson se NATO është zotuar të ndihmojë në vendosjen e integritetit të plotë territorial të Ukrainës. “Strategjikisht, ushtarakisht, ligjërisht dhe për shkak të reputacionit dhe prestigjit ndërkombëtar të aleancës, duhet të shkojmë deri në fund”, theksoi ai.
Por me shenjat në rritje se mbështetja për luftën e Ukrainës po zbehet, presidentit Zelensky mund të duhet të konsiderojë heqjen dorë nga pjesë të vendit të tij dhe ta quajë atë një “marrëveshje paqeje”.
