Ish-sekretari amerikan i Shtetit, James Baker, tha sot se për zgjidhjen e problemeve në territorin e ish-Jugosllavisë, evropianëve u duhej lidership, të cilin SHBA-ja e siguroi dhe që ata e pranuan, ndonëse kurrë nuk ishin plotësisht të bashkuar për këtë.
– SHBA-të i dhanë Evropës me kënaqësi lidershipin që kërkonin, e pranuan, por asnjëherë nuk u bashkuan plotësisht për këtë. Të gjithë u tërhoqën nga pozicionet e tyre origjinale. Gjermania mbështeti Kroacinë, britanikët dhe francezët mbështetën Serbinë – tha Baker në një intervistë ekskluzive për Institutin për Politikë dhe Ekonomi të Evropës Juglindore (IPESE), në të cilën ai foli për publikun serb për herë të parë pas 32 vitesh. deklaroi se ai u përpoq të parandalonte një luftë civile në RSFJ të atëhershme.
Baker, i cili edhe sot mund të thuhet se është Sekretari më i rëndësishëm i Shtetit që ka pasur SHBA-ja, deklaroi se udhëtimin e tij në Beograd në vitin 1991, tre dekada më vonë, e kujton si më poshtë.
– Në atë kohë, Amerika sapo kishte përfunduar negociatat për një fund paqësor të Luftës së Ftohtë. Ne kishim një Gjermani të bashkuar, të cilën askush nuk e priste të ndodhte, të bashkuar në paqe dhe liri, dhe si anëtare e NATO-s, dhe i zgjidhëm gjërat me agresionin e paprovokuar të Sadam Huseinit kundër Kuvajtit. Pra, Shtetet e Bashkuara kishin shumë në mendje, dhe evropianët kishin nevojë për udhëheqje, ata kishin nevojë për një udhëheqës në zgjidhjen e problemeve në territorin e ish-Jugosllavisë – thotë Baker, misioni i shquar i të cilit i Luftës së Ftohtë ishte një përpjekje në 1991 për të bindur atë të atëhershëm . udhëheqësit e republikës së Jugosllavisë të heqin dorë nga përçarja e vendit dhe të mos e çojnë vendin në luftë.
Në një intervistë me rastin e librit të Diana Negroponte-s të botuar së fundi “Master Negotiator – Roli i James Baker në fund të Luftës së Ftohtë”, botuar nga IPESE dhe Club PLUS, dhe duke kujtuar se presidenti amerikan George Bush Sr. se ai nuk do të mbështeste shkëputjen dhe se SHBA-të nuk donin lëvizje të njëanshme, Baker thotë se të gjitha ato vende nënshkruan Marrëveshjet e Helsinkit, ku thuhet se ” kufijtë nuk mund të ndryshohen veçse përmes negociatave” . Lidhur me dërgimin e zëvendësit të tij Lawrence Igleberger në Beograd dhe pretendimet në librin e Negroponte se ai ishte pjesë e “mafias jugosllave”, Baker thotë se nuk është i sigurt se çfarë donte të thoshte autori me atë titull.
– Unë ende e kam veshur. Unë e quaj atë “lidhja e lirisë” . Baker, nën udhëheqjen e politikës së jashtme të të cilit përfundoi Lufta e Ftohtë dhe filloi një epokë që besohej se do të sillte paqe dhe prosperitet në të gjithë planetin, flet në një intervistë se pse kjo nuk ndodhi, nëse tani jemi dëshmitarë të fundit të “post”. -Epoka e Luftës së Ftohtë”, çfarë marrëveshjesh u bënë për zgjerimin e NATO-s, por qartë thekson se Serbia në vitet 1990 ishte më e rëndësishmja nga të gjitha republikat e ish-RSFJ-së. Ish-sekretari i shtetit, kur është fjala për ruajtjen e kujdesshme të marrëdhënieve me rusët, sovjetikët në atë kohë dhe rëndësinë e kësaj për përfundimin e Luftës së Ftohtë, gjen një ngjashmëri me ngjarjet e sotme – shtoi ai .
– Është shumë e ngjashme me atë që po ndodh sot. Ne po armatosim Ukrainën dhe po e bëjmë këtë me shumë kujdes dhe me gjykim të mirë. E bëmë në mënyrë të tillë që të mos përfundojmë në një situatë ku duhet të hyjmë në luftë me Bashkimin Sovjetik. Të njëjtat parime që zbatohen sot zbatoheshin atëherë. Ne donim të ruanim atë që në atë kohë ishte një marrëdhënie mjaft e mirë me BRSS. Ne nuk donim të bënim luftë. Kemi pasur shumë luftëra në periudhën e kaluar dhe nuk kemi pasur nevojë për një tjetër – tha Baker.
I pyetur se çfarë thuhej për zgjerimin e NATO-s në atë kohë dhe pretendimet se NATO nuk do të zgjerohej në lindje, ai thotë se nuk është e vërtetë.
– Kjo funksionoi. Dhe më pas Putini u fut në probleme politike në frontin e brendshëm, dhe ai kishte nevojë për një kok turku, dhe ai e gjeti atë në Perëndim, në SHBA dhe NATO. Kjo ka ndodhur. Dhe tani ai po dërgon tanket e tij në territorin e një fqinji paqësor, Ukrainës, dhe kjo nuk është e drejtë. Kjo nuk duhet të ndodhë mes vendeve. Kjo është arsyeja pse SHBA dërgon shumë para për të armatosur Ukrainën – tha Baker.
I pyetur se kur mund të përfundojë ajo luftë, ai përgjigjet se është “çështja miliona dollarëshe”.
– Nëse do ta dija këtë, do të isha një gjeni. Nuk e di se si do të përfundojë, por vendosmëria e popullit ukrainas është e madhe, ata po bëjnë një punë të mirë duke mbrojtur vendin e tyre dhe ne po bëjmë një punë të mirë duke i ndihmuar ata”, tha ai. Lidhur me mendimin e Henry Kissinger se ngjarjet në Lindjen e Mesme tani janë kërcënimi më i madh për rendin botëror, Baker thotë se ai vetë nuk ka dyshim se këto ngjarje janë një kërcënim i madh për rendin botëror – tha Baker .
– Një kërcënim i madh është edhe pushtimi rus, pushtimi rus i Ukrainës. Është një kërcënim i madh për rendin botëror. Ka shumë kërcënime për rendin botëror. Ekziston edhe një qëndrim agresiv i Kinës në Detin e Kinës Jugore. Të gjitha këto janë probleme të mëdha me të cilat përballen politikanët amerikanë. Dëshiroj vetëm t’ju kujtoj se shumë njerëz në të kaluarën e nënvlerësuan aftësinë dhe përkushtimin e SHBA-së për liri dhe demokraci, dhe këtë e bënë në dëm të tyre. Besoj, ndoshta jam subjektiv, pasi jam ish-ministër i financave dhe sekretar shteti, por besoj se Amerika mund ta bëjë dhe do ta bëjë nëse është e nevojshme”, tha Baker
