Një ndihmës i presidentit të Iranit fajësoi Izraelin dhe Shtetet e Bashkuara për shpërthimet që vranë të paktën 95 njerëz më 3 janar, gjatë përkujtimeve për një ish-komandant iranian të vrarë katër vjet më parë në një sulm ajror amerikan. Departamenti i Shtetit ka thënë se asnjë nga vendet nuk ishte përfshirë në dy shpërthimet.
Incidenti ka intensifikuar frikën e zgjerimit të konfliktit në rajon ndërsa Izraeli vazhdon luftën kundër Hamasit, grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga ShBA-të dhe Bashkimi Evorpian, ndërsa rebelët Huthi me bazë në Jemen-aleatë me Iranin-vazhdojnë sulmet e tyre ndaj anijeve tregtare në Detit të Kuq.
Të paktën 95 persona u vranë dhe më shumë se 200 të tjerë raportohet se u plagosën nga shpërthimet që ndodhën në ngjarjen e organizuar për të shënuar 4-vjetorin e vrasjes së gjeneralit, Qassem Soleimani, që udhëhiqte forcat elite Kuds, të Gardës Revolucionare Islamike.
Ai u vra në një sulm me dron të kryer nga ShBA-ja në Irak në janarin e vitit 2020.
Shpërthimet ndodhën në qytetin Kerman, ku është varrosur Soleimani, që gjendet 820 kilometra në juglindje të kryeqytetit iranian, Teheran.
Shtetet e Bashkuara hodhën poshtë sugjerimet se Izraeli ose Uashingtoni qëndronin pas shpërthimeve.
“Shtetet e Bashkuara nuk u përfshinë në asnjë mënyrë dhe çdo sugjerim për të kundërtën është qesharak,” tha zëdhënësi i Departamentit të Shtetit, Matthew Miller.
“Ne nuk kemi asnjë arsye të besojmë se Izraeli ishte i përfshirë në këtë shpërthim”, shtoi ai.
Por Mohammad Jamshidi, një zëvendës politik i presidentit të Iranit, Ebrahim Raisi, tha më vonë se Shtetet e Bashkuara dhe Izraeli kanë “përgjegjësi” për tragjedinë.
“Uashingtoni thotë se ShBA dhe Izraeli nuk kishin asnjë rol në sulmin terrorist në Kerman, Iran. Vërtetë? Një dhelpër e nuhat strofullin e saj së pari”, tha Jamshidi në platformën X.
“Mos bëni gabim. Përgjegjësia për këtë krim është e ShBA-së dhe e regjimeve sioniste [Izraelit] dhe terrorizmi është vetëm një mjet”, shtoi ai.
Jamshidi nuk dha asnjë argument për këto pretendime.
Raisi kishte thënë në një deklaratë se “Padyshim, autorët…e këtij akti frikacak do të identifikohen dhe për aktin e tyre do të ndëshkohen së shpejti nga forcat e sigurisë dhe rendit”.
Ministri i Jashtëm iranian Hossein Amir-Abdollahian tha në X se Teherani po vepronte përmes Kombeve të Bashkuara, por ai nuk specifikoi më tej.
“Në bazë të informacioneve fillestare të marra nga burime zyrtare, Ministria e Punëve të Jashtme ka nisur veprimet e saj urgjente ligjore dhe ndërkombëtare përmes Kombeve të Bashkuara”, tha Amir-Abdollahian.
Disa raporte, duke përfshirë televizionin shtetëror iranian, thonë më 4 janar se numri i të vdekurve është më shumë se 100, me 211 të tjerë të plagosur.
Agjencia e lajmeve Mizan, e cila është e afërt me sistemin gjyqësor të Iranit, raportoi se shpërthimet e 3 janarit ndodhën në qytetin Kerman pranë varrit të Soleimanit.
Agjencia e lajmeve Fars raportoi fillimisht se një “shpërthim i tmerrshëm” u dëgjua në një nga rrugët që të çojnë në Gulzarin e Martirëve të Kermanit, ndërsa agjencia e lajmeve Mehr raportoi se u dëgjua edhe një “shpërthim i dytë”.
Video nga zona tregoi se shpërthimet ndodhën me një distancë prej rreth 15 minutash.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres gjithashtu dënoi shpërthimet, ndërsa zëvendës i dërguari special për Iranin i ShBA-së tha për Radion Farda të Radios Evropa e Lirë se Shtetet e Bashkuara po ndjekin nga afër zhvillimet.
“Dhe ndërsa informacionet po vijnë ende, ne si kudo, pikëllohemi për çdo humbje të jetës së civilëve. Ne do të vazhdojmë të monitorojmë nga afër situatën”, tha i dërguari, Abram Paley.
Përkujtimet e vdekjes së Soleimanit edhe më parë kanë tërhequr turma të mëdha.
Në funeralin e Soleimanit më 2020 mijëra njerëz morën pjesë dhe shtypën njëri-tjetrin, duke lënë të vdekur 56 persona dhe mbi 200 të plagosur.
Soleimani ishte arkitekt i aktiviteteve ushtarake rajonale të Iranit dhe konsiderohej si ikonë kombëtare në mesin e mbështetësve të teokracisë në Iran.
