Vazhdimisht dëgjojmë se presidenti Aleksandar Vuçiq dëshiron paqe, prej nga vjen slogani “Paqe, stabilitet, Vuçiq”, dhe lind pyetja se pse Serbia, siç tregojnë të dhënat e hulumtimit të emisionit “Dozvolite”, ka kaluar gati tre vjet që nga viti 2014 shpenzon miliarda dollarë për të armatosur ushtrinë.
Kjo shifër nuk përfshin vlerën e avionëve MiG-29, tankeve T-72B1MS dhe mjeteve të blinduara BRDM-2MS, të cilat i janë dhuruar Serbisë nga Rusia.
Fundjavën e kaluar, presidenti Vuçiq, gjatë një vizite në Qendrën Operative Detyre të Agjencisë së Sigurisë Ushtarake në Beograd, njoftoi blerjen e armëve të reja në përgjigje të blerjes së raketave antitank “Javelin” nga Prishtina.
“Ne kemi 186 milionë euro në llogarinë tonë dhe menjëherë do t’i shpenzojmë për blerjen e tetë veturave Nora dhe do t’i blejmë menjëherë”, tha në atë kohë Vuçiq.
Ai po ashtu bëri të ditur se Serbia këtë vit do të shpenzojë afër 740 milionë euro për blerjen e pajisjeve ushtarake.
Prandaj trendi i rritjes së investimeve në armatim dhe pajisje ushtarake duket se po vazhdon edhe në fillim të këtij viti.
Kryetari i Këshillit Atlantik, Vladan Zhivuloviq, beson se ky investim në pajisje dhe armatime ushtarake është më shumë populist sesa praktik.
Ai thotë se problemi është edhe se Serbia merr armë dhe pajisje ushtarake nga vende të ndryshme që shpeshherë kundërshtohen, pra në Lindje dhe në Perëndim.
“Kam dëgjuar vërejtje nga atashetë ushtarakë të huaj se ne marrim shumë armë të ndryshme dhe se kjo krijon një problem, për shembull ne blejmë helikopterë nga Franca dhe raketa nga Kina”, thotë Zhivulovic.
Siç shton ai, armatimi duhet të shërbejë si pengesë, sepse një ushtri e fortë është mjet për të penguar çdo agresion.
Duke komentuar një konflikt hipotetik në Kosovë ose, për shembull, në Bosnje dhe Hercegovinë, për shkak të theksimit gjithnjë e më të madh të Dodik mbi historinë e pavarësisë së Republikës Srpska, ai thotë se në atë rast NATO do të “ndërhynte” lehtësisht me gishtat e saj, edhe pse të lartpërmendurit nuk janë anëtarë të aleancës.
“NATO është prezente në Kosovë dhe pjesërisht e pranishme në Bosnje dhe Hercegovinë përmes forcave të EULEX-it. Sulmi ndaj ushtarëve të tyre do të thotë se ata duhet të mbrohen, kështu që në atë situatë NATO-ja sigurisht që do të aktivizohej deri në një masë”, shpjegon Zhivulovic.
Nikola Lunić, drejtor ekzekutiv i Këshillit për Politika Strategjike, thotë për Danas se armatosja e Serbisë nuk është as sekret dhe as rrezik për vendet e NATO-s, por se Serbia po rezulton të jetë një partner jo i besueshëm, lëvizjet e njëanshme të së cilës mund të çojnë në destabilizimin e rajonit.
“Interesi kombëtar i Serbisë është krijimi i aleancave afatgjata dhe partneriteteve të parashikueshme, gjë që nuk funksionon për momentin”, thotë Luniq.
Siç shton ai, ndarja e parave në vlerë prej gati tre miliardë dollarësh për ushtrinë, për periudhën nga viti 2014 deri në fund të vitit 2023, do të ishte krejt normale nëse Serbia do të ishte në rrezik imediat të luftës.
“Megjithatë, problemi është se Strategjia aktuale e Sigurisë Kombëtare dhe Strategjia e Mbrojtjes nuk i ofrojnë publikut asnjë tregues të kërcënimeve konkrete të sigurisë dhe në këtë mënyrë vë në pikëpyetje politikën e mbrojtjes dhe kostot enorme për prokurimet në fushën e mbrojtjes”, thotë Luniq. .
Ai beson se Serbia mund të armatoset edhe më shumë nëse synon të zbatojë vazhdimisht konceptin e mbrojtjes totale mbi të cilën bazohet neutraliteti i saj ushtarak.
“Por për një vend si Serbia, neutraliteti ushtarak është absolutisht i paqëndrueshëm pa neutralitetin e politikës së jashtme, pa traditë të rrënjosur dhe pa njohje ndërkombëtare të një statusi të tillë”, thotë Luniç.
Ai shton se Serbia është në një lloj harresë mes neutralitetit virtual ushtarak dhe zgjedhjes politike të integrimit evropian.
“Në një gjendje të tillë, çdo armatim jo sistematik, jo transparent dhe anakronik është thjesht bredhje në iluzionet e luftërave të kaluara dhe përgatitjeve për disfata të reja”, beson Lunić.
Ai thotë se teoria e luftës, por edhe përvoja e Serbisë, flet në favor të faktit se investimet në njerëz do të kontribuonin më së shumti në përmirësimin e sigurisë kombëtare.
“Teoria e luftës duhet të ketë parasysh faktorin njerëzor sepse arti i luftës duhet të merret edhe me jetën e përditshme, si dhe me forcën morale të kombit dhe të individit. “Për fat të keq, vendimmarrësit në sistemin e mbrojtjes disponojnë me autoritet privilegjet e pozitave të tyre dhe delegojnë me vetëmohim përgjegjësinë”, thekson Lunić.
Ai është i bindur, siç thotë ai, se në një kohë kaq të paqëndrueshme globalisht, investimet e balancuara me theks te personeli do të jepnin më shumë rezultat.
“Investimi në pjesëtarët e ushtrisë, aftësitë e tyre dhe njohuritë moderne, së bashku me gjetjen e mënyrave të stimulimit financiar dhe kultivimin e patriotizmit të vërtetë, jo publik, është mënyra e vetme për të ndërtuar forcën morale të kombit, institucioneve dhe individëve”, përfundon Lunić.
Përforcojme armatimin për shkak të pajisjeve të vjetruara
Analisti ushtarak Aleksandar Radiq thotë se ushtria serbe ka trashëguar shumë pasuri nga ish-Jugosllavia dhe se është e nevojshme që pajisjet e vjetra të zëvendësohen me të reja.
“Shumica e aseteve që kishte në dispozicion ushtria deri në fillimin e prokurimeve të reja në fakt ishin një trashëgimi e viteve 70-80 dhe nuk kishte zgjidhje tjetër veç blerjes së të rejave”, thotë Radiq.
Ai thekson se një pjesë e mirë e aseteve të Forcave të Armatosura të Serbisë ishin të vjetruara në raport me standardet moderne të luftës dhe kundërshtarët hipotetikë.
“Ka norma të përcaktuara se sa kohë mund të mbahet në përdorim një aset pavarësisht mirëmbajtjes dhe investimit. Disa gjëra duhej të bliheshin dhe modernizimi në fakt filloi në javën e fundit të dhjetorit 2016. Në atë kohë u nënshkruan kontratat e para me rusët për Migo 29 dhe me Airbus për blerjen e helikopterëve”, shpjegon Radiq./Kosovatimes/
