Nëse Rusia mposht Ukrainën, çfarë mendoni se do të ndodhë në vendet e Ballkanit – shtroi pyetjen presidenti amerikan Joe Biden dhe praktikisht zbuloi një arsye tjetër pse Perëndimi nuk heq dorë nga ndihma e Kievit. Analistët vlerësojnë për “Blic” se deklarata e Bidenit duhet marrë seriozisht dhe se Perëndimi nuk dëshiron që Ballkani të mbetet “një enklavë nën ndikimin rus dhe kinez”.
Në konferencën në Shtëpinë e Bardhë, Biden ishte më i hapur se kurrë deri më tani dhe tha se “anulimi i ndihmës financiare për Ukrainën mund të çojë në një krizë në vendet e Ballkanit”.
– Nëse ne largohemi, dhe Rusia i reziston sulmit të tyre dhe mund Ukrainën, çfarë mendoni se do të ndodhë në vendet e Ballkanit ? Çfarë mendoni se do të ndodhë nga Polonia në Hungari? – pyeti Biden dhe paralajmëroi se një situatë e tillë do të “ndryshonte dinamikën”.
Si mund të ndikojë ky “ndryshim në dinamikë” dhe fitorja e Rusisë në luftën në Ukrainë në rajonin tonë – një temë që po bëhet gjithnjë e më e rëndësishme ndërsa lufta në Evropën Lindore zgjat gjithnjë e më shumë?
Gjukiq: Dëshmi se Ballkani Perëndimor është në një situatë komplekse
Srećko Gjukiq, ish-diplomat, thotë për “Blic” se deklarata e Bidenit meriton një analizë të thellë dhe gjithëpërfshirëse.
Sigurisht që nuk mund të jetë i lumtur fakti që Ballkani Perëndimor është në qendër të vëmendjes ndërkombëtare dhe që diskutohet gjerësisht jo vetëm në Amerikë, por në të gjithë botën, për këtë foli edhe Rusia, NATO, Ukraina, Volodymyr Zelensky . Kjo është dëshmi se Ballkani Perëndimor është në një situatë komplekse gjeografike dhe politike – thotë Gjukiq.
Siç thotë ai, paralajmërimi i Biden tani është ndoshta më i qartë se çdo gjë që është thënë deri më tani.
– Megjithatë, nuk është një surprizë. Në vitin 2015, kreu i Departamentit të Shtetit në atë kohë, John Kerry, tha se Ballkani ishte në vijën e zjarrit në marrëdhëniet midis SHBA-së dhe Rusisë . Më vonë, nga perëndimi dolën deklarata se ndikimi malinj i Rusisë ishte i dukshëm në Ballkanin Perëndimor . Ne kemi paralajmërime të ngjashme praktikisht çdo dy ose tre vjet. Natyrisht ka shumë shkëmbinj nënujorë në rajon dhe ne e anashkalojmë këtë dhe besojmë se paqja dhe stabiliteti janë diçka që na është dhënë. Është e sigurt që diçka e madhe po ndodh rreth nesh – vlerëson Gjukiq.
“Biden i dërgoi një mesazh të qartë Ballkanit Perëndimor”
Bashkëbiseduesi ynë beson se deklarata e Bidenit nuk është thënë vetëm kështu.
– Biden tha se në konferencë e dinte se çfarë do të thoshte dhe i dërgoi një mesazh të qartë Ballkanit Perëndimor. Nëse shtrojmë pyetjen se kush është në BE në Ballkanin Perëndimor, do të shohim se nuk është askush. Nëse pyesim veten se kush është në NATO në Ballkanin Perëndimor, është Shqipëria, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut. Është thelbësore që Kosova të jetë në NATO sepse ajo aleancë garanton sigurinë në atë territor. Në fakt kanë mbetur vetëm Bosnja dhe Hercegovina dhe Serbia – analizon Gjukiq.
“Është e qartë se në Ukrainë po zhvillohet qëllimisht një luftë e keqe”
Ish-diplomati nuk pret që lufta në Ukrainë të përfundojë së shpejti.
– Është bindja ime e thellë se ka një propagandë të madhe ruse dhe se fuqia ruse është e mbivlerësuar, ndërsa ndihma ushtarake, ekonomike dhe financiare perëndimore është shumë e nënvlerësuar. Askush nuk duhet të mbivlerësojë fuqinë ruse dhe as të nënvlerësojë fuqinë evropiane. Ju duhet ta shikoni të vërtetën në sy. Nëse Rusia me 140 milionë banorë dhe një GDP prej 1500 miliardë dollarësh është në gjendje ta mposht BE-në me 500 milionë banorë dhe GDP prej 17 mijë miliardë dollarësh, atëherë le të fitojë – thotë Gjukiq.
Siç thotë ai, një luftë rrënimi po bëhet qartë me qëllim .
– Epo, kush mund të qëndrojë më gjatë në aspektin njerëzor, material, të armatosur, financiarisht. Ne kemi pasur një luftë të ftohtë për 45 vjet, dhe kjo luftë e nxehtë ka zgjatur dy vjet, kështu që do të shohim se sa do të zgjasë dhe kush do të durojë në fund – përfundon Gjukiq.
Milivojeviq: Biden shprehu qëndrimin e tij ndaj Serbisë
Dhe Zoran Milivojeviq , diplomat, beson se presidenti amerikan nuk deklaron asgjë rastësisht.
Interesat dhe synimet gjeostrategjike amerikane rrotullohen në Ballkan, sepse Ballkani ndodhet në qendër të komunitetit transatlantik dhe është i rrethuar nga aleanca e NATO-s, por edhe nën ndikimin e Rusisë dhe Kinës. Prandaj Perëndimi dëshiron që historia ballkanike të marrë fund sa më shpejt gjatë kësaj administrate dhe para përfundimit të luftës në Ukrainë. Kjo nuk është asgjë e re, kështu është sjellë Perëndimi gjatë gjithë vitit të kaluar – analizon Milivojeviq.
Bashkëbiseduesi ynë shton se me sa duket gjërat në frontin ukrainas nuk po shkojnë ashtu siç pritej në Perëndim.
– Nëse Rusia fiton, do të thotë se Ballkani do të mbetet një enklavë e rrethuar nga aleanca e NATO-s dhe nën ndikimin e Rusisë dhe Kinës . E kam fjalën në radhë të parë për Serbinë, e cila ka 50 për qind ndikim në rajon, d.m.th. në Bosnjë dhe Hercegovinë, Mal të Zi, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut. Prandaj në thelb mund të thuhet se Biden e ka shprehur qëndrimin e tij ndaj Serbisë – vlerëson Milivojeviq.
“Një tregues i qartë se Serbia është nën presion të madh nga Perëndimi”
Siç thotë ai, Amerika dhe Perëndimi mbeten në pozicionin që kishin vitin e kaluar.
– Ata duan që çështja e Kosovës të zgjidhet sa më shpejt dhe historia e Ballkanit të mbyllet me hyrjen praktikisht të gjithë rajonit në komunitetin transatlantik. Ky është një tregues i qartë se pse Serbia është nën presion të madh nga Perëndimi, veçanërisht pasi përfundimi i luftës në Ukrainë po afrohet dhe Ukraina po vuan pasoja të mëdha financiare dhe ekonomike – thotë Milivojeviq.
“Bota është e ndarë për luftën në Ukrainë”
Një diplomat me përvojë vëren se bota tani është e ndarë për luftën në Ukrainë.
– Kjo u pa më së miri në Davos , gjë që u dëshmua nga fjalimet e kryeministrit kinez Li Jiang dhe Jake Sullivan, këshilltarit amerikan për sigurinë kombëtare, i cili tha se SHBA nuk dëshiron një konflikt në garën me Kinën . Situata ka ndryshuar ndjeshëm brenda një viti. Perëndimi ka probleme serioze me ekonominë, ne shohim se çfarë po ndodh në Gjermani, dhe në Amerikë ishte kaos në Kongres. Gjithashtu, Zelensky dhe lufta në Ukrainë ishin një temë në margjinat në Davos. Ukraina është në telashe të mëdha për sa i përket financimit dhe armatimit. Gjithashtu, fakt është se sipas raportit të FMN-së, Rusia është ekonomia e parë në Evropë, jo Gjermania – përfundon Milivojeviq.
