Në margjinat e Konferencës së Sigurisë në Mynih, u fol shumë për Serbinë dhe fqinjësinë, por pa zhvillime epokale. Problemet janë ende të njëjta, anëtarësimi në BE po aq i largët dhe kritikat ndaj ndikimit rus të njëjta.
Tema e Konferencës së Sigurisë së Mynihut (MSC) këtë vit, siç mund të pritej, është lufta në Ukrainë dhe lufta në Lindjen e Mesme. Këto dy pika të nxehta të krizës përcaktuan shumicën e diskutimeve gjatë konferencës tre-ditore në hotelin luksoz Bayerisches Hof.
Një mundësi për bisedime dypalëshe
Por përveç diskutimeve të hapura për publikun, MSC është i njohur që nga Lufta e Ftohtë për bisedat në prapaskenë të shtetarëve që normalisht rrinin larg njëri-tjetrit në publik, por labirintet e hotelit u ofronin atyre mundësinë për biseda. larg syve të përfaqësuesve të medias.
Këtë vit, presidentët e shteteve dhe qeverive të të gjitha vendeve të krijuara pas shpërbërjes së Jugosllavisë u takuan sërish në hotelin e Mynihut, megjithëse morën pjesë vetëm në një panel zyrtar, pikërisht presidenti maqedonas Stevo Pendarovski, kolegu i tij malazez Jakov Milatoviq dhe kryeministri shqiptar. Ministri Edi Rama.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, u takua me ministrat e Jashtëm britanik dhe kinez, David Cameron dhe Wang Ji, delegacionin e Senatit amerikan si dhe mikpritësin jozyrtar, kryeministrin e Bavarisë Markus Zeder, të cilin e ftoi të vizitojë Beogradin. Siç u tha gazetarëve në Mynih, Vuçiq iu ankua të gjithëve për pozitën e serbëve në Kosovë.
Në metropolin bavarez ishte edhe kryeministri i Kosovës, Aljbin Kurti, i cili, sipas një komunikate nga Prishtina, në një bisedë me përfaqësues të Senatit amerikan, ka akuzuar Beogradin zyrtar për problemet që kanë lindur pas vendimit për ndalimin e dinarit.
Jean Shahin, anëtare e Komisionit të Senatit për Politikë të Jashtme, tha gjatë panelit për Ballkanin se ajo foli edhe me Vuçiqin edhe me Kurtin dhe u tha atyre se “të dyja palët duhet të bëjnë lëshime”.
Kryeministri kroat Andrej Plenkoviç nuk u mor me Serbinë dhe Kosovën, por me temën e tij të preferuar kur është në skenën ndërkombëtare: mbështetjen e Bosnjës dhe Hercegovinës në rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian.
Në një nga panelet, anëtari i Presidencës së BiH, Denis Beqiroviç, i bëri thirrje Brukselit që të hapë negociatat me BiH për anëtarësimin e plotë në BE në mars.
Komisioneri i qeverisë gjermane për Ballkanin Perëndimor, Manual Zaracin, tha për DW në margjinat e konferencës se hapja e negociatave varet nga koalicioni në Sarajevë.
“Koalicioni ka dërguar sinjale të kujdesshme për përparimin kur bëhet fjalë për reformat në mënyrë që të na mundësojë të ndjekim pozitivisht këtë rrugë, por ne duhet të shohim edhe rezultate konkrete në terren,” tha Zaracin.
Ai gjithashtu e lidhi çështjen e anëtarësimit në Bashkimin Evropian me çështjen e stabilitetit dhe sigurisë, veçanërisht në dritën e agresionit rus kundër Ukrainës.
Anëtarësimi në BE si garanci sigurie
E përndryshe, gjatë diskutimeve të ndryshme në MSC, anëtarësimi në NATO dhe Bashkimin Evropian u theksua në disa raste për vendet e Ballkanit Perëndimor si garanci për paqen dhe sigurinë.
Por, presidenti maqedonas Pendarovski edhe një herë u ankua se rruga drejt Bashkimit Evropian nuk është e lehtë, duke vënë në dukje bllokadën absurde bullgare të negociatave për anëtarësim.
Por paneli diskutoi gjithashtu problemet e fqinjëve Mali i Zi dhe Kroacia, të cilët ende nuk i kanë zgjidhur kufijtë e tyre, gjë që mund të jetë një rrethanë rënduese për aspiratat e malazezëve për t’u anëtarësuar në BE.
Pendarovski problemin e bllokimit të negociatave e sheh ekskluzivisht si problem të Bashkimit Evropian.
Zaracin është gjithashtu i vetëdijshëm për këtë. “Nëse Bashkimi Evropian tregon se nuk është në gjendje të zgjidhë problemet në Ballkanin Perëndimor, si do të trajtohemi seriozisht kur janë në pyetje probleme shumë më të mëdha globale?”, pyeti Zaracin.
Ai theksoi se në Mynih ishte edhe Miroslav Lajçak, i dërguari i BE-së për negociatat ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, por tha se “për momentin nuk ka asgjë të re për të thënë” kur bëhet fjalë për përparimin në negociatat ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës.
“Destabilizimi” rus i Ballkanit
Analistët ende e shohin ndikimin e Rusisë në Ballkan si një nga faktorët më të mëdhenj të destabilitetit. “Rusia nuk vepron siç vepron vetëm kundër Ukrainës”. Rusia është një faktor destabilizues kudo në botë. Rusia po përpiqet të destabilizojë edhe Ballkanin… ne nuk kemi nevojë për takime të reja, por duhet të mbështesim menjëherë Ukrainën dhe t’i japim asaj atë që i nevojitet”, tha kryeministrja daneze Mette Frederiksen në një panel.
Frauke Zebas, analiste për Ballkanin Perëndimor e Shoqatës Gjermane për Politikë të Jashtme, tha për DW se narrativa pro-ruse në shumë pjesë të Ballkanit Perëndimor, veçanërisht në ato nën ndikimin e Beogradit, vazhdon të përbëjë një problem të madh sigurie.
“Duke pasur parasysh situatën e re gjeopolitike, afërsia me Rusinë dhe mosrespektimi gjithnjë e më i hapur ndaj vlerave themelore demokratike janë gjithashtu shqetësuese. Komunikimi publik është gjithnjë e më shumë antiperëndimor dhe Rusia portretizohet si aleati më i rëndësishëm. “Perspektiva për t’u bashkuar me BE-në ka humbur besueshmërinë dhe rrjedhimisht efektivitetin gjatë viteve, gjë që kufizon më tej ndikimin e aktorëve perëndimorë,” thotë Zebas.
Edhe pse duket se BE dhe SHBA po bëjnë përpjekje për të parandaluar hapjen e pikave të reja të nxehta në Ballkanin Perëndimor, ekspertë si Zebas nuk shohin rrezik të drejtpërdrejtë të konflikteve të luftës në Ballkan.
“Duke pasur parasysh tensionet në rritje, shpesh bëhet një krahasim me vitet 1990 para fillimit të luftërave.” Megjithatë, situata e sigurisë është ndryshe: tre vende të Ballkanit Perëndimor që nuk janë anëtare të BE-së janë tashmë anëtarë të NATO-s dhe misionet ushtarake ndërkombëtare e bëjnë luftën të pamundur”, thotë Zebas, përcjell DW .
