Ndërsa të gjithë sytë janë te Ukraina, një tjetër konflikt po shpërthen në Evropë, sipas një analize për The Wall Street Journal nga Ivana Stradner dhe Mark Montgomery nga Fondacioni për Mbrojtjen e Demokracive në Uashington.
“Tre dekada pas shpërbërjes së përgjakshme të Jugosllavisë, përleshjet e fundit midis Serbisë dhe Kosovës kanë rindezur konflikte të gjata etnike. Ndërsa Serbia po i shtyn ngjarjet në terren, Moska po ndez flakët.Vladimir Putin ishte i sinqertë në dëshirën e tij për të dobësuar NATO-n dhe për ta kthyer Rusinë në kufijtë e saj historikë. Por me forcat ruse që pësojnë humbje në Ukrainë, Moska ka shumë për të fituar duke nxitur telashe diku tjetër në kontinent.
Një krizë e vërtetë rajonale do t’i jepte Kremlinit një mundësi për të fituar ndikim lokal përmes tregtisë së armëve dhe ndërmjetësimit, duke larguar vëmendjen nga Ukraina dhe duke i dhënë Rusisë ndikim mbi udhëheqësit perëndimorë. Ballkani Perëndimor është një rajon i përsosur.
Kosova dhe Bosnja dhe Hercegovina nuk janë anëtarë të NATO-s. Ashtu siç Moska kërkon të dominojë atë që e quan ‘botën ruse’, Serbia prej kohësh kërkon bashkimin e ‘botës serbe’.
Në vitin 1998, ky koncept e shtyu Serbinë të pushtonte Kosovën – një konflikt që përfundoi vetëm me ndërhyrjen ushtarake të NATO-s në mars 1999 për t’i dhënë fund abuzimeve serbe të të drejtave të njeriut kundër popullsisë shqiptare etnike.
Edhe pse mijëra ushtarë të NATO-s janë ende në Kosovë si paqeruajtës, tensionet janë të larta. Në vitin 2008, Kosova shpalli në mënyrë të njëanshme pavarësinë nga Serbia dhe mori njohje nga shumë vende perëndimore, përfshirë SHBA-në, por Serbia ende nuk e njeh atë.
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq po e shtrëngon qeverisjen e tij në vend dhe gjatë vitit të fundit me mbështetjen ruse ka ushtruar presion mbi Kosovën. Në maj të vitit të kaluar, Serbia i vuri trupat e saj në gatishmëri luftarake pas përleshjeve midis rebelëve etnikë serbë dhe paqeruajtësve ndërkombëtarë, në të cilat u plagosën 90 ushtarë të NATO-s.
Ishte një lëvizje e Kremlinit për të përdorur tensionet etnike si pretekst për veprime ushtarake.
Në shtator, Vuçiq huazoi një faqe tjetër nga libri i Putinit. Tridhjetë serbë etnikë të armatosur rëndë, për të cilët Kosova pretendon se ishin pajisur nga Serbia dhe të lidhur me Vuçiqin, sulmuan një patrullë policie në Kosovë, duke vrarë katër persona.
Presidenti serb mohoi të ketë armatosur sulmuesit. Serbia e përdori atë incident si pretekst për grumbullimin masiv të armëve të rënda dhe trupave në kufirin me Kosovën në fund të shtatorit.
Shtëpia e Bardhë njoftoi se ata ishin ‘shumë të shqetësuar se Serbia mund të përgatitej për të nisur një pushtim ushtarak’, tha një zyrtar amerikan për Time më vonë. Një konflikt i tillë mund të përhapet lehtësisht në Maqedoninë e Veriut fqinje, një anëtare e NATO-s.
Shqetësimi për krizën e shkaktuar e shtyu Uashingtonin të lëshonte informacione të deklasifikuara për forcimin e ushtrisë serbe dhe sulmin ndaj policisë së Kosovës. Disa ditë më vonë Serbia u tërhoq nga kufiri, por është e qartë se Beogradi dhe Moska po përgatisin një tjetër fushatë dhune dhe provokimesh për vitin 2024.
Rusia po kryen operacione ndikimi me mesazhe pro luftës në Serbi dhe dërgon armë. Kina gjithashtu furnizon me armë.
Serbia është zotuar të rrisë shpenzimet ushtarake këtë vit dhe vazhdon të presë të ashtuquajturën qendër humanitare të drejtuar nga Rusia pranë bazës kryesore të NATO-s në Kosovë, për të cilën zyrtarët perëndimorë thonë se shërben si një qendër spiune ruse. Serbia dhe Rusia e mohojnë atë.
Serbët duket se janë të etur për një justifikim për të vepruar – në shkurt, Serbia njoftoi se ndalimi i Kosovës për dinarin serb si monedhë ishte ‘spastrim etnik’.
Dhe kjo nuk është e vetmja fuçi baruti në rajon.
Bosnja dhe Hercegovina është gjithashtu në prag të kolapsit. Në fund të vitit të kaluar, udhëheqësi serb i Bosnjës Milorad Dodik, një tjetër aleat rus, kërcënoi se entiteti i tij RS do të shkëputej nga Bosnja dhe Hercegovina.
Në muajt e ardhshëm, kjo mund të rindez dhunën etnike që vrau më shumë se 100,000 njerëz gjatë luftës së Bosnjës 1992-95. vjet.
Në një raport të 5 shkurtit, Zyra e Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare të SHBA tha se pret një rrezik në rritje të dhunës ndëretnike në Ballkanin Perëndimor në vitin 2024.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg paralajmëroi në fund të vitit të kaluar se Rusia po planifikonte të destabilizonte Ballkanin, gjë që shkaktoi shqetësim tek ministri i Jashtëm britanik, David Cameron.
Fuqitë perëndimore duhet të parandalojnë paqëndrueshmërinë e mëtejshme në Ballkan. NATO duhet të ridrejtojë burimet ushtarake dhe diplomatike dhe të rrisë angazhimet ushtarake në Kosovë.
Koalicioni i anëtarëve të gatshëm të NATO-s tani duhet të angazhohet publikisht për të ofruar ndihmë ushtarake nëse Serbia ose Rusia ndërmarrin hapa agresivë në Ballkan.
Ndërkohë, SHBA duhet të vazhdojë të vendosë sanksione ndaj zyrtarëve që minojnë sigurinë në Ballkanin Perëndimor dhe BE-ja duhet t’i bashkohet atyre.
Uashingtoni dhe aleatët e tij duhet gjithashtu të vazhdojnë të përdorin inteligjencën e deklasifikuar për të mbështetur diplomacinë e tyre.
Dhe NATO duhet të vendosë ekipe kundër-hibride të luftës për të kundërshtuar fushatat propagandistike ruse dhe serbe me siguri kibernetike të zgjeruar.
Ndërsa NATO feston 75 vjetorin e saj dhe Putin pëson gjithnjë e më shumë humbje në Ukrainë, Moska po përpiqet të hapë një front të ri në Ballkan. Moska nuk ka nevojë të dërgojë ushtrinë e saj në rajon.
Rusia duhet të mbështetet vetëm te Serbia për të nxitur dhunën dhe paqëndrueshmërinë, duke vënë bast se NATO do të lëkundet”, shkruan Stradner dhe Montgomery në një analizë për Wall Street Journal . /Kosovatimes/
