Portali i njohur për gastronomi, Top Atlas, ka publikuar listën e shqiptare, bazuar në vlerësimet e përdoruesve të kësaj faqeje.
Vendin e parë në listën e tyre e zënë sarmat, transmton Kosovatimes.
Në përshkrimin e pjatës, shkruhet se një nga elementët kryesorë të kuzhinës tradicionale turke, sarma përbëhet nga një mbushje që është e rrethuar mirë me gjethe ose perime me gjethe. Ka versione të shumta të kësaj pjate, por përzierja zakonisht kombinon përbërës të tillë si mishi i grirë, orizi ose bulguri, barishte të ndryshme, erëza, piper i kuq, spec, sumac i bluar ose salcë domatesh, ndërsa mbështjellja tipike zakonisht përfshin hardhi, lakër ose gjethet e lakër turshi, ose një shumëllojshmëri perimesh me gjethe si zarzavate. Me rrënjët e saj në Perandorinë Osmane, sarma konsumohet tradicionalisht edhe në Ballkan, vendet e Evropës Qendrore, Kaukazin e Jugut dhe Lindjen e Mesme. Edhe pse zakonisht shijohet si një drekë ose darkë e mbushur (zakonisht gjatë stinës së dimrit), sarma përgatitet shpesh në raste të veçanta dhe festa.
Fergesa tiranase
Një nga gatimet kombëtare shqiptare, fërgesa tirane është një specialitet me perime dhe djathë të pjekur me origjinë nga kryeqyteti i Tiranës. Tradicionalisht, kjo recetë përdor speca zile, qepë, domate, gjizë të kripur në vend (ose djathë feta si zëvendësues), borzilok, gjalpë, miell dhe vaj ulliri.
Perimet kavërdisen, ndërsa gjalpi dhe mielli bëjnë një roux në një tigan të veçantë dhe djathi vendoset të shkrijë sipër. Të gjithë përbërësit përzihen në enë të vogla balte, kaliten me erëza dhe piqen në furrë. Pasi gjella të jetë ftohur pak, shërbehet me bukë kore anash.
Qofte te ferguara
Këto qofte të skuqura të shijshme përgatiten si në Shqipëri ashtu edhe në Kosovë si pjatë kryesore ose si meze. Origjina e qofte fërguara mund t’i atribuohet ndikimit turk dhe të Lindjes së Mesme në rajon, i dukshëm si në përbërësit ashtu edhe në mënyrën e përgatitjes.
Përzierja për qoftet bëhet duke kombinuar ose mish qengji të grirë ose viç, dhe ndonjëherë edhe mish pule me djathë feta, hudhër, qepë, thërrime buke dhe gjethe nenexhiku. Përzierja kalohet me kripë, piper, shpesh rigon dhe ndonjëherë edhe kanellë.
Gjize
Gjizë është një lloj djathi i thatë me gjizë, i bërë nga kosi dhe acidi citrik. Tekstura dhe shija i ngjan një rikota të thartë, por gjiza mund të pasurohet me hudhër, barishte, kripë apo erëza të tjera. Ka dy mënyra për të bërë gjizë. Njëra është të kombinoni përbërësit, t’i vendosni në një napë dhe ta lini të varet për pesë deri në gjashtë orë.
Metoda tjetër përfshin ngrohjen e kosit të kombinuar dhe lëngut të agrumeve në një tigan dhe zierjen e tij në zjarr të ulët. Proteinat lidhen më shpejt dhe lirojnë një sasi të lëngshme të tepërt, kështu që kosit i duhet më pak kohë që të zihet dhe të bëhet djathë. Gjiza mund të konsumohet ashtu siç është, të përdoret si mbushje për burek, ose si pjesë e një pjate tjetër tipike shqiptare, Fërgesë .
Ballokume Elbasani
Ballokume është një biskotë shqiptare me origjinë nga qyteti i Elbasanit që përgatitej dhe përgatitet tradicionalisht në Ditën e Verës, një festë pagane që festohet çdo vit më 14 mars, fillimisht vetëm në Elbasan, dhe nga viti 2004 në të gjithë Shqipërinë si festë kombëtare.
Përbërësit e nevojshëm janë të thjeshtë: vetëm gjalpë, sheqer, vezë dhe miell misri, por kur bëhet fjalë për pajisje, këshillohet përdorimi i një tas bakri i cili do të ndihmojë në bërjen e brumit të butë dhe të mëndafshtë pasi nxehet nga zierja. E ëmbël dhe e përtypur, kjo biskota tradicionale quhet edhe kulaç me finj pasi mund (me dëshirë) të përmbajë finj , një përzierje e hirit të një sobë druri të zier në ujë.
Flija
Flija është një pjatë tipike e kuzhinës shqiptare, e përgatitur si në Shqipëri ashtu edhe në Kosovë. Edhe pse zakonisht quhet byrek ose tortë, flija mund të përshkruhet më saktë si një pirg petullash me shtresa. Receta përbëhet nga dy përzierje të ndryshme; një për brumin – zakonisht përbëhet nga miell, ujë, kripë dhe vezë, dhe përzierja e dytë, e përdorur si mbushje, e përgatitur duke përzier së bashku vajin, gjalpin dhe kosin ose kajmakin .
Ka shumë versione të recetës, por përbërësit mbeten gjithmonë të thjeshtë, gjë që është në kontrast me një metodë mjaft të mundimshme dhe që kërkon shumë kohë për përgatitjen e pjatës. Brumi derdhet në një model të tillë që shtresat të përbëhen nga boshllëqe në formë trekëndëshi.
Tave Kosi
Tavë kosi, e quajtur pjata jozyrtare kombëtare e Shqipërisë, është një pjatë me tavë e përbërë nga mish qengji dhe oriz që është erëzuar dhe e mbushur me kos , qumësht i thartuar shqiptar i bërë nga qumështi i dhisë ose deles. Pjata daton në shekullin e 15-të dhe e ka origjinën nga qyteti i Elbasanit, por sot shijohet në të gjithë Shqipërinë dhe Kosovën, si dhe në Turqi, ku njihet me emrin Elbasan tava, me salcë beshamel në vend të kosit.
Receta origjinale tashmë është modifikuar, kështu që në vend të qumështit të thartuar, gjella zakonisht lyhet me një salcë të bërë me kos dhe vezë, ndërsa një variant tjetër i zakonshëm, tavë kosi me mish pule , zëvendëson mishin e qengjit me mish pule.
Renditja e ushqimeve të TasteAtlas bazohet në vlerësimet e audiencës së TasteAtlas, me një sërë mekanizmash që njohin përdoruesit e vërtetë dhe që injorojnë vlerësimet e boteve, nacionalistëve ose vendasit patriotikë dhe u japin vlerë shtesë vlerësimeve të përdoruesve që sistemi i njeh si të ditur. Renditja e TasteAtlas nuk duhet parë si përfundimi përfundimtar global për ushqimin. Qëllimi i tyre është të promovojnë ushqime të shkëlqyera vendase, të ngjallin krenarinë për gatimet tradicionale dhe të zgjojnë kureshtjen për pjatat që nuk i keni provuar./Kosovatimes
