Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian për Punët e Jashtme dhe Sigurinë, Josep Borrell, ka shkruar një artikull në lidhje me botimin e librit të tij. Më poshtë është përkthimi i këtij artikulli.
Në vitin 2019, kur mora rolin tim si Përfaqësues i Lartë, thashë se Evropa duhej të mësonte të fliste gjuhën e pushtetit. Unë isha i bindur atëherë se siguria duhet të bëhej një prioritet kryesor për Evropën. Por në atë kohë nuk e kisha ende një ide të saktë se çfarë rreziku do të ekspozohej Evropa në vitet e ardhshme.
Ne jetojmë në një botë gjithnjë e më shumëpolare, ku multilateralizmi është në rënie. Politika e pushtetit po dominon sërish marrëdhëniet ndërkombëtare. Të gjitha format e ndërveprimit ndërshtetëror janë armatosur – qofshin ato tregti, investime, financa, informacione apo migrime. Kjo nënkupton një ndryshim paradigme në mënyrën se si ne mendojmë për integrimin evropian dhe marrëdhëniet tona me pjesën tjetër të botës.
Kërkohet veprim i vendosur në tre fusha të punës.
Së pari: forcimi i sigurisë ekonomike evropiane
Siguria evropiane duhet kuptuar në një kuptim më të gjerë. Gjatë pandemisë Covid, ne zbuluam se Evropa nuk prodhon më maska për fytyrën mjekësore dhe paracetamol. Dhe varësia jonë e madhe nga energjia ruse ka forcuar besimin e Putinit se Evropa nuk do të jetë në gjendje t’i përgjigjet pushtimit të tij në shkallë të plotë të Ukrainës.
Varësia jonë e tepërt nga disa vende për shumë mallra kritike na vë në rrezik. Për një kohë të gjatë ne evropianët kemi jetuar nën iluzionin se tregtia duhet të jetë e mjaftueshme për të sjellë paqen në botë. Ne mësuam në mënyrën e vështirë se bota nuk funksionon kështu.
Është për këtë arsye që ne kemi vendosur të heqim rrezikun nga ekonomia jonë duke kufizuar varësinë e tepërt dhe duke ndërmarrë veprime, veçanërisht për lëndët e para dhe komponentët kritikë për kalimin në një ekonomi të gjelbër dhe dixhitale.
Strategjia jonë e sigurisë ekonomike ka të bëjë me reduktimin e rrezikut, jo me shkëputjen. BE-ja ka qenë gjithmonë e hapur ndaj tregtisë dhe investimeve dhe dëshiron të mbetet e tillë. Me uljen e rrezikut nënkuptojmë, për shembull, forcimin e lidhjeve tregtare dhe investuese me Amerikën Latine ose Afrikën për të diversifikuar zinxhirët tanë të furnizimit.
Në lidhje me Kinën në veçanti, ne duhet të zvogëlojmë varësinë tonë të tepërt tek ajo në fusha specifike, veçanërisht ato që mbështesin tranzicionin e gjelbër dhe dixhital, dhe ne duhet të ribalancojmë marrëdhëniet tona tregtare. Ky ribalancim është urgjent! Vitin e kaluar deficiti ynë tregtar me Kinën ishte 291 miliardë euro, e barabartë me 1.7% të PBB-së së BE-së.
Vetëm muajin e kaluar, qeveria kineze njoftoi planet për investime të mëdha në prodhimin e teknologjisë së lartë. Kjo do të thotë se industria jonë e teknologjisë do të përballet me konkurrencë edhe më intensive në vitet e ardhshme. Është jashtëzakonisht e rëndësishme të mbrojmë industrinë tonë nga konkurrenca e pandershme. Tashmë kemi filluar ta bëjmë këtë për automjetet tona elektrike, panelet diellore dhe industritë e tjera me emetim zero.
Vlerat dhe sistemet tona politike ndryshojnë ndjeshëm nga ato të Kinës, dhe ne kemi pikëpamje të kundërta për universalitetin e të drejtave të njeriut, por le të jemi të qartë: ne nuk duam të kthehemi në konfrontimin e bllokut. Ne jemi bërë shumë të ndërvarur për këtë. Dhe bashkëpunimi me Kinën është i nevojshëm për të zgjidhur problemet kryesore globale të kohës sonë, siç është ndryshimi i klimës.
Së dyti: zhvendosja e mbrojtjes në qendër të politikës evropiane
Ndërsa siguria është më shumë se mbrojtja, nuk ka dyshim se mbrojtja mbetet dhe do të mbetet në thelb të çdo strategjie sigurie. Në luftën e agresionit të Rusisë kundër Ukrainës, ne kemi parë rivalitet territorial dhe forcë brutale ushtarake në Evropë që do të dukej e pamundur vetëm kohët e fundit.
Përfshirja e Amerikës në çështjet evropiane po bëhet më pak e dukshme, që do të thotë se lufta në Ukrainë po bëhet një kërcënim ekzistencial për BE-në. Nëse Putini arrin të shkatërrojë pavarësinë e Ukrainës, ai nuk do të ndalet me kaq. Nëse ai fiton – megjithë mbështetjen e qartë për Ukrainën nga evropianët dhe publiku amerikan – do të jetë një shenjë e rrezikshme e paaftësisë sonë për të mbrojtur atë në të cilën besojmë.
Ne kemi nevojë për një ndryshim paradigme në mbrojtjen evropiane. Sindikata jonë u ndërtua rreth tregut dhe ekonomisë së brendshme. Dhe kjo funksionoi mirë për të vendosur paqen midis popujve të bashkimit. Por ne nuk mund të vazhdojmë vetëm në këtë rrugë. Ne ia kemi deleguar sigurinë tonë Shteteve të Bashkuara për një kohë të gjatë dhe në 30 vitet e fundit, pas rënies së Murit të Berlinit, kemi lejuar çarmatimin e heshtur.
Ne duhet të marrim përgjegjësi strategjike për fatin tonë dhe të bëhemi të aftë të mbrojmë Evropën vetë duke ndërtuar një shtyllë të fortë evropiane brenda NATO-s. Dhe ne duhet ta bëjmë këtë hap përpara në një periudhë shumë të shkurtër kohore. Jo sepse po shkojmë në luftë. Përkundrazi: ne duam ta parandalojmë këtë duke pasur mjetet për të penguar në mënyrë të besueshme çdo agresor.
Kjo nuk do të thotë krijimi i një ushtrie evropiane. Mbrojtja është dhe në të ardhmen e parashikueshme do të mbetet kompetencë ekskluzive e shteteve tona anëtare.
Para së gjithash, ne po flasim për rritjen e shpenzimeve në nivel kombëtar. Në vitin 2023, ne shpenzuam mesatarisht 1.7% të PBB-së sonë për mbrojtjen, një përqindje e vendosur të rritet në mbi 2%.
Por më e rëndësishmja, ka të bëjë me ndarjen e kostove për të mbushur boshllëqet, për të shmangur dyfishimin dhe për të përmirësuar ndërveprueshmërinë. Vetëm 18% e blerjeve të pajisjeve nga ushtritë tona aktualisht kryhen bashkërisht. Në vitin 2007, ne vendosëm shiritin në 35%.
Ne gjithashtu kemi nevojë urgjente për një hap përpara për industrinë tonë të mbrojtjes. Që nga fillimi i luftës kundër Ukrainës, ushtritë evropiane kanë blerë 78% të pajisjeve të reja jashtë BE-së. Ne kemi bërë përparim të rëndësishëm në muajt e fundit, por vazhdojmë të kemi vështirësi në dërgimin e municioneve të mjaftueshme për të mbështetur Ukrainën. Për më tepër, ne përballemi me sfida të rëndësishme cilësore në teknologjitë e reja ushtarake si dronët ose inteligjenca artificiale.
Një nga mësimet kryesore të luftës kundër Ukrainës është se epërsia teknologjike është thelbësore. Sidomos kur përballeni me një armik, jeta e të cilit është e lirë. Ne kemi nevojë për një industri vendase të mbrojtjes që plotëson nevojat tona.
Për ta arritur këtë, ne duhet të investojmë shuma të mëdha parash. Mënyrat më premtuese për të arritur këtë qëllim janë:
së pari, ndryshimi i politikës së kreditimit të Bankës Evropiane të Investimeve për t’i lejuar asaj të investojë në sektorin e mbrojtjes;
së dyti, emetimi i borxhit të përgjithshëm, siç kemi bërë me sukses për të luftuar pandeminë e Covid.
Diskutimet mbi këto çështje midis shteteve tona anëtare janë në një fazë të hershme dhe është jetike që të gjithë të përfshihen.
Kërcimi përpara në mbrojtje kërkon gjithashtu një ndryshim në mentalitet. Prodhuesit e armëve më kanë thënë se po e kanë të vështirë të tërheqin talentin më të ndritur të inxhinierisë. Po kështu, investitorët privatë shpesh hezitojnë të investojnë në kompanitë e mbrojtjes. Çdo evropian duhet të kuptojë se mbrojtja efektive është një parakusht për mbijetesën e modelit tonë social, mjedisor dhe demokratik.
Së treti: parandalimi i një konfrontimi “pjesa tjetër e botës kundër Perëndimit”.
Ukraina nuk është lufta e vetme në fqinjësinë e Evropës. Sulmi brutal terrorist i Hamasit ndaj Izraelit dhe përgjigja joproporcionale e Izraelit vazhdojnë dhe rrezikojnë përhapjen e luftës në të gjithë rajonin e Lindjes së Mesme, siç dëshmuam sapo sulmi i Iranit ndaj Izraelit fundjavën e kaluar. Në këtë konflikt, përgjigja jonë ka vënë në pikëpyetje aftësinë e Evropës për të qenë një lojtar efektiv gjeopolitik.
Në Ukrainë, ne dëshmuam se mund të përgjigjenim me vendosmëri, sepse ishim të bashkuar. Por, të përballur me dhjetëra mijëra të vdekur, kryesisht gra dhe fëmijë, dhe 2 milionë të uritur, ne ende nuk kemi qenë në gjendje t’i ndalim luftimet në Rripin e Gazës, t’i japim fund katastrofës humanitare, të lirojmë pengjet dhe të fillojmë të zbatojmë efektivisht dy shtetet. parimi, e vetmja mënyrë për të sjellë paqe të qëndrueshme në rajon.
Ndikimi ynë i kufizuar në këtë konflikt, i cili ndikon drejtpërdrejt në të ardhmen tonë, nuk është për shkak të mungesës së fondeve. Ne jemi partneri kryesor i Izraelit në tregti, investime dhe shkëmbim njerëzish, dhe marrëveshja jonë e asocimit me vendin është më gjithëpërfshirësja nga të gjitha. Ne jemi gjithashtu mbështetësi kryesor financiar ndërkombëtar i popullit palestinez.
Por deri më tani ne kemi vepruar plotësisht joefektiv, sepse si Bashkim i lidhur me unanimitet, jemi ndarë. Pozicioni ynë i përgjithshëm ndonjëherë ka mbetur prapa atij të Shteteve të Bashkuara, për shembull për sanksionet kundër kolonëve të dhunshëm në Bregun Perëndimor. Për më tepër, ne kemi dërguar sinjale kontradiktore, për shembull në lidhje me mbështetjen tonë për UNRWA.
Ndarja jonë na ka kushtuar shtrenjtë, jo vetëm në botën arabe, por edhe në shumë vende të Afrikës, Amerikës Latine dhe Azisë. Dallimi në përgjigjen tonë ndaj luftërave në Ukrainë dhe Palestinë është shfrytëzuar gjerësisht nga propaganda ruse. Dhe kjo mbrojtje ka qenë shumë e suksesshme, siç e kemi parë në veçanti në Sahel, sepse ka kaluar në krye të ankesave ekzistuese, si shpërndarja e pabarabartë e vaksinave gjatë Covid, politikat tepër kufizuese të migracionit, mungesa e fondeve për të adresuar ndryshimet klimatike. . apo organizatat ndërkombëtare që pasqyrojnë botën e vitit 1945, jo sot.
Ne duhet të veprojmë me vendosmëri në muajt e ardhshëm për të parandaluar konsolidimin e një aleance të “pjesës tjetër të botës kundër Perëndimit”, përfshirë si rezultat i konfliktit në Lindjen e Mesme.
Për t’iu kundërvënë efektivisht këtij kërcënimi, ne duhet të qëndrojmë besnikë ndaj parimeve tona. Kudo. Jo vetëm me fjalë, por edhe me ndihmën e mjeteve tona kur shkelen këto parime.
Vendosmëria që treguam në Ukrainë duhet të na udhëheqë në çdo pjesë tjetër të botës.
