Zierje strategjike

— Irani nisi për herë të parë një sulm të drejtpërdrejtë ndaj Izraelit nga territori i tij. Edhe pse kishte versione që ai do të sulmonte “me prokurë”, për shembull me ndihmën e Hezbollahut. Pse përfundoi duke kryer sulmin vetë?

— Më 1 prill pati një shkallë të paprecedentë përshkallëzimi. Izraeli ka goditur më parë gjeneralët iranianë në Siri, por, në thelb, ky ishte një goditje në territorin iranian. Në çdo rast, Republika Islamike duhej t’i përgjigjej disi kësaj. Është e qartë se Irani nuk është në gjendje të kryejë një goditje simetrike, të themi, në një mision diplomatik izraelit jashtë vendit. Ai e kupton që reagimi do të jetë shumë i ashpër dhe do t’i duhet të luftojë jo vetëm me Izraelin, por minimalisht me Shtetet e Bashkuara. Prandaj, u zgjodh një opsion i kalibruar, në të cilin një goditje kryhet në territorin izraelit, por me një sasi minimale dëmtimi. Dhe, siç e dimë për momentin, për fat të mirë, askush nuk vdiq në Izrael. Vetë sulmi u krye në atë mënyrë që Izraeli të kishte aftësinë të rrëzonte raketa dhe dron. Ishte shumë e zgjatur në kohë, dhe kjo, natyrisht, u bë me qëllim.

– Pra, kjo është më shumë një përgjigje demonstrative?

— Po, sigurisht, qëllimi kryesor është krijimi i një efekti demonstrues dhe raportimi për njerëzit brenda vendit, ku siç e dini, ka një propagandë shumë të ashpër anti-izraelite, por gjithmonë vetëm me fjalë. Premtimet për ta zhdukur Izraelin nga faqja e dheut nuk janë mbështetur kurrë me asgjë. Udhëheqja iraniane tashmë është tallur me vetë Iranin dhe në rajon. Ky u quajt një koncept kaq i bukur si “durimi strategjik”. Sigurisht, tani autoritetet duhej të bënin një efekt. Dhe ne shohim gëzimin në rrugët e qyteteve iraniane dhe se si bota myslimane e mbështet Iranin – në kontekstin e luftës në Gaza, kjo është veçanërisht e rëndësishme.

– Një video po qarkullon ku njerëzit thërrasin “Vdekje Izraelit!” në parlamentin e Iranit. Gjithashtu, tubime në mbështetje të sulmit ndaj Izraelit u zhvilluan në qytete të ndryshme të Iranit, gjykuar nga pamjet në rrjetet sociale. A po e mbështesin vërtet iranianët sulmin?

— Është e nevojshme të ndahet propaganda zyrtare dhe ndjenjat brenda shoqërisë iraniane. Ka mbështetje për veprime të tilla, por jo në shkallë vendi. Në përgjithësi, niveli i mbështetjes për autoritetet e Republikës Islamike është ulur shumë. Përafërsisht 30, ndoshta 40% e popullsisë simpatizon udhëheqjen e vendit. Këtë e kemi vërejtur qartë në zgjedhjet e fundit parlamentare të 1 marsit, ku pati pjesëmarrjen më të ulët në histori – 40%. Nga këto, rreth gjysma e njerëzve thjesht i prishën fletëvotimet. Por propaganda iraniane mund të krijojë një pamje dramatike: njerëzit jo gjithmonë marrin pjesë me dëshirë në mitingje të mëdha ku shprehet mbështetja për sulme të tilla. Kjo nuk do të thotë se i gjithë vendi mbështet sulmet kundër Izraelit. Si rregull, popullit të Iranit thjesht nuk i intereson ata besojnë se kjo nuk është lufta e tyre.

– Sulmi iranian ishte hakmarrje ndaj një sulmi ndaj konsullatës në Siri, ku u vranë disa zyrtarë të lartë ushtarakë. Pse u krye ky sulm dhe a mund të kishte parashikuar Izraeli që veprimet e tij do të shkaktonin një reagim të tillë?

— Sulme të tilla kundër gjeneralëve të rangut të lartë iranianë ndodhin rregullisht. Muajt ​​e fundit, tashmë ka pasur disa sulme në territorin sirian, ku gjenden në numër të madh. Izraeli nuk mori përgjegjësinë për ta, por të gjithë e kuptojnë se, përveç Izraelit, nuk ka kush të kryejë sulme të synuara. Nëse flasim për qëllimet që Izraeli i vendosi vetes, atëherë, së pari, mendoj se ishte shumë e rëndësishme që kabineti i kryeministrit Benjamin Netanyahu të paraqiste një rezultat të prekshëm në një luftë në disa fronte, pasi në Rripin e Gazës është nuk është e mundur të arrijë qëllimet e saj: eliminimi i militantëve të lartë të Hamasit dhe lirimi i pengjeve.

Një qëllim tjetër i mundshëm është dëshira e Izraelit për t’i treguar Uashingtonit se është shumë herët që ai të largohet nga Lindja e Mesme. Muajt ​​e fundit, ka pasur diskutime aktive se Shtetet e Bashkuara do të zvogëlojnë praninë e tyre ushtarake. Kjo është shumë e rëndësishme në kontekstin e zgjedhjeve të ardhshme presidenciale. Në Amerikë, siç e dimë, ka pakënaqësi të madhe për praninë e trupave amerikane në Lindjen e Mesme dhe ka shumë thirrje që ata të largohen nga atje. Por ndoshta Izraeli nuk llogariste që Irani të godiste vetë, në vend që të përdorte përfaqësuesit e tij, siç bën zakonisht.

— Shtetet e Bashkuara, së bashku me vendet e tjera, tani po e ndihmonin Izraelin të zmbrapste sulmin. Si duket tani balanca e fuqisë dhe sa e pazakontë është që vende të ndryshme u mblodhën rreth Izraelit dhe filluan të ndihmojnë?

— Këtu do të veçoja mbështetjen direkte dhe indirekte. Ka aleatë të përhershëm dhe të pakushtëzuar të Izraelit në personin e Shteteve të Bashkuara dhe Britanisë së Madhe, të cilët vërtet ndihmuan në rrëzimin e raketave dhe dronëve. Për sa u përket vendeve arabe, ata, natyrisht, nuk buzëqeshin me gjithë këtë histori me konfrontimin iranio-izraelit. Para së gjithash, askush nuk dëshiron një luftë të re të madhe. Nuk do të thosha se dikush ka marrë patjetër anën e Izraelit apo anën e Iranit. Në muajt e fundit, ato vende arabe që kanë vendosur marrëdhënie diplomatike me Izraelin janë në një situatë mjaft të vështirë, sepse zyrtarisht kanë normalizim me Izraelin, por rrugët e tyre – në Jordani, në Egjipt e kështu me radhë – janë kundër Izraelit dhe çdo kontakti diplomatik me atij. Autoritetet nuk mund ta injorojnë këtë.

askush nuk e dëshiron këtë. Në një shkallë ose në një tjetër, çdo vend po përpiqet ta deklarojë këtë. Dhe kur, për shembull, pati një sulm në konsullatën iraniane, Arabia Saudite, për habinë e shumë njerëzve, e dënoi këtë sulm. Deklarata e saj nuk e përmendi askund Izraelin, por e dënoi sulmin. Dhe kjo, përsëri, nuk është për shkak se Arabia Saudite simpatizon Iranin, ajo thjesht nuk dëshiron përshkallëzim. Ky është pozicioni kryesor i vendeve të rajonit.

— A është Izraeli tani i aftë për një sulm hakmarrës dhe si mund të duket? Çfarë mund të çojë kjo në teori?

– Kjo është pyetja më urgjente për sot. Tashmë ka informacione se Izraeli po përgatit një lloj sulmi. Por nuk mendoj se në vetë shtetin hebre ka një kërkesë të madhe për një luftë me Iranin dhe një dëshirë për të hapur tani një front të ri të nxehtë për vete. Plus, mendoj se Shtetet e Bashkuara do të ushtrojnë një presion të madh mbi Izraelin që nëse ai përgjigjet, të jetë jashtëzakonisht i kujdesshëm, gjithashtu i verifikuar dhe me pasoja minimale për Iranin. Unë besoj se një nga opsionet e mundshme është një lloj sabotimi brenda Republikës Islamike, siç ndodhi vitet e fundit kur u kryen bastisje në objektet industriale në Iran.

— A mund të përkeqësohet situata në veri të Izraelit, në kufirin me Libanin, ku tashmë ka granatime mjaft aktive nga Hezbollahu, i mbështetur nga i njëjti Iran, në sfondin e këtij sulmi të ri nga Irani?

“Situata atje është tashmë jashtëzakonisht e tensionuar, por ende nuk ka arritur në fazën e luftës së drejtpërdrejtë, siç ndodhi në vitin 2006.” Për këtë luftë të re të mundshme është folur pothuajse që nga 7 tetori i vitit të kaluar. Dhe, për mendimin tim, tashmë ka pasur kohë të mjaftueshme për të kuptuar se Hezbollahu nuk dëshiron të përfshihet në një luftë të plotë me Izraelin. Të gjithë e mbajnë mend sa e vështirë ishte lufta e vitit 2006 dhe vetë autoritetet iraniane nuk duan që Hezbollahu të fillojë një luftë me Izraelin, sepse kjo është një pasuri shumë e madhe për republikën islamike në rajon. Besohet se është përmes Hezbollahut që Irani kërkon të frenojë Izraelin nga nisja e sulmeve të drejtpërdrejta në territorin iranian, duke përfshirë objektet e tij bërthamore. Prandaj, mendoj se gjithçka do të vazhdojë në veri të Izraelit në një formë kaq të ngadaltë të granatimeve nga Hezbollah dhe, në përputhje me rrethanat, sulmet hakmarrëse izraelite në territorin libanez.

– Po grupi irakian Kataib Hezbollah, i cili gjithashtu tani mori pjesë në sulmin nga Irani? Dhe a do ta shohim sërish në veprim?

“Ky është një nga milicitë shiite në Irak që janë besnikë ndaj Iranit dhe kryejnë periodikisht sulme, kryesisht ndaj amerikanëve. Por, sipas rrjedhjeve të ndryshme, pasi tre ushtarë amerikanë u vranë në kufirin e Sirisë dhe Jordanisë në fund të janarit, u arrit një marrëveshje midis Teheranit dhe Uashingtonit që këto formacione shiite pro-iraniane të mos kryenin më sulme ndaj Shteteve të Bashkuara. Shtetet, sepse amerikanët e kërcënuan Teheranin me një përgjigje shumë të ashpër nëse kjo ndodh përsëri. Dhe që nga fundi i janarit, ushtria amerikane nuk është sulmuar. Kur ndodhi sulmi në konsullatën iraniane në Damask, lindi pyetja nëse do të kishte një rifillim të sulmeve. Por deri më tani kjo nuk ka ndodhur. Unë mendoj se Irani nuk dëshiron të përshkallëzojë çështjet me Shtetet e Bashkuara. Ai me të vërtetë tani i ka përdorur të gjithë përfaqësuesit e tij – dhe Houthi-t kryen disa sulme, dhe Kataib Hezbollah dhe vetëm Hezbollahu nga Libani, por kjo ishte brenda kornizës së një “sulmi hakmarrës” kundër Izraelit. Nuk mendoj se së shpejti do të ketë ndonjë aktivitet nga milicitë shiite në Irak.

– Si reagon Rusia ndaj sulmit të Iranit ndaj Izraelit? Dhe a mund të ndikojë kjo në marrëdhëniet e saj me vendet?

— Kohët e fundit u shfaq një deklaratë e Ministrisë së Jashtme ruse që shpreh shqetësimin se po ndodh një përshkallëzim. Ministria e Jashtme ruse thekson se Irani ushtroi të drejtën e tij për vetëmbrojtje. Po, Rusia është shumë e varur nga Irani për furnizime me armë. Ajo është e detyruar të pajtohet me Hamasin – kjo, për mendimin tim, është pasojë e rënies në këtë orbitë iraniane vitet e fundit. Por konkretisht në lidhje me sulmin ndaj Izraelit, nuk do të thosha se Rusia doli drejtpërdrejt me Iranin. Unë mendoj se ajo do të ecë me shumë kujdes përballë të gjitha, ndoshta, shenjave indirekte të simpatisë për Iranin. Për shembull, Rusia dënoi sulmin e 1 prillit në konsullatën iraniane, por nuk shkoi më tej. Rusia nuk është në gjendje të braktisë Izraelin, siç ishte, të themi, në vitet 60 të shekullit të kaluar, kur Bashkimi Sovjetik mund të përballonte të braktiste Izraelin dhe të merrte anën e vendeve arabe që bënë luftë kundër tij. Tani situata është krejtësisht ndryshe. Rusia dëshiron të jetë e pranishme në Lindjen e Mesme dhe për të qenë atje, duhet të ketë kontakte me Izraelin. Pra, Moska do të zërë një pozicion të barabartë./Kosovatimes/Novaya Evropa