Shembulli i Ukrainës, ku granatimet dhe bombardimet nga ushtria ruse shkatërruan ose dëmtuan më shumë se gjysmën e objekteve të saj energjetike, po e detyron Suedinë, e cila ka qëndruar neutrale për shekuj, të përgatitet për skenarin më të keq. Politikanët evropianë, zyrtarë ushtarakë dhe të inteligjencës kanë deklaruar vazhdimisht në muajt e fundit për mundësinë e një konflikti ushtarak me Rusinë, i cili mund të sulmojë vendet e NATO-s në dekadën e ardhshme. Prandaj, Suedia, e cila iu bashkua aleancës këtë vit, filloi të forcojë në mënyrë aktive sistemin e saj të mbrojtjes dhe energjisë elektrike.
“Infrastruktura kritike, të tilla si rrjetet e energjisë, janë shpesh një objektiv kryesor gjatë luftës”, thotë Vera van Zoest e Universitetit Suedez të Mbrojtjes. Qytetet më të mëdha ndodhen në jug të Suedisë, dhe hidrocentralet dhe termocentralet e erës ndodhen në veri. Linjat e energjisë shtrihen mbi 16,000 km, duke e bërë rrjetin elektrik të Suedisë më të prekshëm ndaj sabotimit se shumë vende të tjera evropiane, shton van Zoest.
Për të parandaluar ndërprerjet në shkallë të gjerë të energjisë elektrike në rast të një sulmi rus në infrastrukturën energjetike, Suedia ka filluar përgatitjen e kapaciteteve rezervë, thotë Bloomberg . Kështu, operatori kombëtar i energjisë Svenska Kraftnat anuloi shitjen e një termocentrali në Malmö, qyteti i tretë më i madh në Suedi. Ai u hodh në moto në vitin 2016 dhe pesë vjet më vonë pronari, Uniper i Gjermanisë, shiti stacionin, i cili mund të funksionojë me gaz dhe naftë, për çmontim dhe largim nga vendi. Tani Svenska Kraftnat e ka detyruar Uniper-in të vendosë stacionin në gjendje gatishmërie dhe ta mbajë atë deri në fund të dekadës.
“Shpresoj që të mos përfundojmë në një situatë ku duhet të përdorim këtë kapacitet,” thotë drejtori i uzinës Mikael Nilsson. “Por të dish që ne jemi këtu dhe do të jemi gati nëse është e nevojshme është qetësuese.”
Ushtria ruse kreu dy sulme në shkallë të gjerë për të shkatërruar infrastrukturën energjetike të Ukrainës. Dimër 2022–2023 Sulmet me dronë dhe raketa synonin kryesisht nënstacionet dhe transformatorët e shpërndarjes së energjisë në të gjithë vendin; qëllimi ishte zhytja e vendit në errësirë dhe të ftohtë. Funksionimi i pajisjeve u rivendos shpejt, dhe furnizimet e gjeneratorëve nga vendet e tjera gjithashtu ndihmuan për të mbijetuar dimrin. Por në pranverën e këtij viti, Rusia filloi t’i nënshtrojë vetë termocentralet ndaj sulmeve masive në disa rajone specifike. Sipas Maxim Timchenko, CEO i kompanisë më të madhe private të energjisë në Ukrainë , DTEK, qëllimi është “të shkatërrohen plotësisht, sepse termocentrali nuk mund të rindërtohet në një kohë të shkurtër”. Granatimet e suksesshme u ndihmuan nga mungesa e municioneve në sistemin e mbrojtjes ajrore të Ukrainës.
Si rezultat i granatimeve të fundit, DTEK humbi 80% të kapacitetit të saj gjenerues, pasi pesë nga gjashtë termocentralet e saj u dëmtuan ndjeshëm. Hidrocentrali më i madh i vendit, DneproGES, ndaloi punën. Dhe Ukrenergo-s iu desh të prezantonte ndërprerjet e vazhdueshme në fillim të prillit. Sipas drejtoreshës së komunikimit të kompanisë, Maria Tsaturyan, trupat ruse po përpiqen të privojnë rajonet e mëdha industriale dhe qytetet nga furnizimi me energji.
Për të parandaluar një situatë të tillë, Svenska Kraftnat po përgatit plane rezervë për Stokholmin, Goteborgun dhe rajone të tjera të rëndësishme. “Ne po forcojmë aftësinë tonë për të vazhduar të operojmë normalisht gjatë kohëve të krizës”, shpjegoi për Bloomberg Eric Nordman, shefi i sigurisë së kompanisë.
Kryeministri suedez Ulf Kristersson tha të martën: “Ne po mësojmë shumë nga ajo që po ndodh në Ukrainë – për arsye shumë të trishtueshme”.
