Një nga të parët që ngriti spektrin e një katastrofe ushtarake në rajon ishte një anëtar pak i njohur i Kuvendit Popullor të Serbisë nga Partia Progresive Serbe në pushtet, Vladimir Gjukanoviç. Menjëherë pas fillimit të luftës në Ukrainë, ai shkroi në Twitter : “ Më duket se Serbia do të detyrohet të fillojë denazifikimin e Ballkanit ” . Kohët e fundit po flitet gjithnjë e më shumë për mundësinë e një lufte të re në Evropën Juglindore. Cilat janë arsyet?
Kopjimi i një termi që përdorej nga Rusia si një prej preteksteve për një pushtim ushtarak të një vendi fqinj, dukej i pakuptimtë në shikim të parë. Megjithatë, ajo pasqyronte idenë kryesore të mbështetësve të krijimit të një “bote serbe”, të frymëzuar nga ideologët e “botës ruse” – për të mbledhur të gjithë serbët në një shtet nën kujdesin e Beogradit. Sot, kërcënimi i luftës manifestohet në një mënyrë paksa të ndryshme, por lind nga e njëjta ide.
Republika e humbur
Milorad Dodik , presidenti i Republika Srpska, një entitet që është pjesë e Bosnje dhe Hercegovinës (BiH), kohët e fundit tha troç : “Miqtë e mi janë Orban, Vuçiç dhe Putin, dhe kryeqyteti ynë është Beogradi. Në fund ne do të largohemi nga Bosnja dhe Hercegovina “Ne nuk duam të jemi në të, është një problem për mbijetesën tonë.” “Ne” jemi rreth një milion serbë që jetojnë në BiH.
Retorika separatiste e gjatë dhe e theksuar sfiduese e Dodik, e cila u përfshi në listën e sanksioneve të SHBA-së në vitin 2022 për shkak të “aktiviteteve të korrupsionit dhe kërcënimeve të vazhdueshme ndaj stabilitetit dhe integritetit territorial të Bosnjë-Hercegovinës”, dukej se kishte humbur efektin e saj tronditës. Tani jemi të detyruar ta dëgjojmë sërish. Duke pasur parasysh votën e pritur para fundit të majit për rezolutën e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, sipas së cilës duhet të vendoset Dita e Përkujtimit për Viktimat e Gjenocidit të Srebrenicës (në vitin 1995, trupat serbe të Bosnjës vranë më shumë se 8 mijë burra myslimanë boshnjakë dhe djem mbi dhjetë vjeç atje), Dodik përshkroi “vijën e tij të kuqe”: “Rezoluta e Srebrenicës, nëse miratohet, përfundimisht do ta ndajë Bosnjën dhe Hercegovinën.”
Në mes të prillit, mijëra mbështetës të Dodik organizuan një protestë kundër rezolutës në Banja Luka, kryeqyteti i Republika Srpska. Disa prej tyre tundnin postera të Putinit. Posterat përfshinin gjithashtu imazhe të gjeneralit serb Ratko Mlladić , i cili ishte përgjegjës për gjenocidin dhe i dënuar me burgim të përjetshëm si kriminel lufte në Hagë.
“Nëse Dodik shpall shkëputjen, lufta do të fillojë këtu brenda një ore,” tha zëvendëspresidenti i Republika Srpska Kamil Durakovic, një kundërshtar i politikës së ndarjes.
Serbia është jashtëzakonisht e kujdesshme ndaj miratimit të një rezolute të OKB-së që i njeh ngjarjet e korrikut 1995 në Srebrenicë si gjenocid. Ajo, në veçanti, dënon mohimin e gjenocidit dhe glorifikimin e kriminelëve të luftës, që ndodh gjatë gjithë kohës në Serbi dhe Republika Srpska. Beogradi beson se miratimi i dokumentit do të nënkuptojë njohjen automatike të Republika Srpska si një “entitet gjenocidal” dhe do të çojë në stigmatizimin e të gjithë serbëve si “komb gjenocidal”.
Për të shmangur një veto nga Rusia dhe Kina në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, vendet sponsorizuese të dokumentit, kryesisht Gjermania dhe Ruanda, propozuan votimin brenda Asamblesë së Përgjithshme. Diplomati dhe studiuesi malazez Boris Vukotiç, në një artikull për gazetën kroate Index, shkruan se nisma gjermane mishëron dëshirën kolektive të Perëndimit për të ndëshkuar kreun e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, për zhgënjimin e shpresave të vendosura tek ai. Perëndimi, vëren Vukotic, priste nga Vuçiq, para së gjithash, një largim nga programi nacionalist, i cili çoi në tragjedinë e përgjakshme të viteve 1990. Uashingtoni dhe Brukseli në një kohë besonin se Vuçiq mund të bëhej garantuesi kryesor i stabilitetit dhe sigurisë në këtë pjesë të Evropës. Në vend të kësaj, Vuçiq rifilloi idenë e një “paqeje serbe” dhe vuri në pikëpyetje natyrën e masakrës së Srebrenicës, duke e quajtur atë një “krim të madh”, por jo gjenocid. Vuçiq po shkel standardet e përcaktuara nga Marrëveshja e Paqes së Dejtonit dhe po përpiqet të bllokojë negociatat për pranimin e Malit të Zi në BE. Gjermania u zgjodh si sponsor i projekt-rezolutës për të mohuar pasojat e politikave të Vuçiqit në rajon, përfundon autori, dhe gjermanët njihen si njerëz që nuk u pëlqen të humbasin kohë.
Si po krijohet atmosfera rreth miratimit të dokumentit? Për shembull, si kjo: “Ka njerëz rreth Presidentit serb Aleksandar Vuçiq që punojnë për CIA-n dhe ai e di këtë.” Kështu ka deklaruar ish-drejtori i Agjencisë së Inteligjencës për Siguri dhe Informacion (BIA) të Serbisë, tani zëvendëskryeministër Aleksandër Vulin . Por ai menjëherë shton: Vuçiq është “shumë mirë i informuar” dhe shumë gjëra i dihen paraprakisht.
Sa i përket reagimit të Moskës ndaj dokumentit që po përgatitet, ai është, në një farë kuptimi, vetëekspozues. Kështu thotë ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov në një intervistë për Televizionin Alternativ Banja Luka (ATV): “Është e pamundur të shpjegohet se nga çfarë udhëhiqen evropianët në aspektin praktik kur promovojnë këtë ide, përveç një arsyeje: serbët janë gjithashtu. kapriçioz, tepër të pavarur në veprimet e tyre, i nënshtrohen kërkesave për t’iu bashkuar sanksioneve kundër Rusisë.” Dhe një gjë tjetër: “Qëllimi është të thyejnë serbët, dhjetë vjet më parë ata u përpoqën të miratonin një rezolutë të tillë (për natyrën gjenocidale të masakrës në Srebrenicë). veton.”
Bubullima në perëndim
Wall Street Journal, në artikullin “Putini dëshiron luftë në Ballkan”, thotë : Vladimir Putin deklaron hapur dëshirën e tij për të dobësuar NATO-n dhe për të rivendosur “kufijtë historikë” të Rusisë. Por ndërsa trupat ruse janë zhytur në një luftë kundër Ukrainës, Moska mund të përfitojë shumë nga nxitja e telasheve në rajone të tjera. Kriza “e duhur” do t’i jepte Kremlinit një mundësi për të fituar levën lokale përmes shitjeve të armëve dhe ndërmjetësimit, ndërkohë që do të largonte vëmendjen nga Ukraina dhe do t’i jepte Rusisë ndikim mbi kryeqytetet perëndimore. Ballkani Perëndimor është një kandidat ideal. Një raport i inteligjencës amerikane i datës 5 shkurt, vazhdon WSJ, thotë se rreziku i dhunës ndëretnike do të rritet në Ballkanin Perëndimor në vitin 2024. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, paralajmëroi në dhjetor se Rusia po planifikonte të destabilizonte Ballkanin, një frikë që i bëri jehonë edhe Sekretari i Jashtëm britanik, David Cameron në janar . Rusia nuk ka nevojë të dërgojë ushtrinë e saj në Ballkan: Serbia mjafton që ajo të destabilizohet, me shpresën se NATO do të hezitojë të përgjigjet, përfundon botimi.
Për të shmangur një veto nga Rusia dhe Kina në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, vendet sponsorizuese të dokumentit, kryesisht Gjermania dhe Ruanda, propozuan votimin brenda Asamblesë së Përgjithshme. Diplomati dhe studiuesi malazez Boris Vukotiç, në një artikull për gazetën kroate Index, shkruan se nisma gjermane mishëron dëshirën kolektive të Perëndimit për të ndëshkuar kreun e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, për zhgënjimin e shpresave të vendosura tek ai. Perëndimi, vëren Vukotic, priste nga Vuçiq, para së gjithash, një largim nga programi nacionalist, i cili çoi në tragjedinë e përgjakshme të viteve 1990. Uashingtoni dhe Brukseli në një kohë besonin se Vuçiq mund të bëhej garantuesi kryesor i stabilitetit dhe sigurisë në këtë pjesë të Evropës. Në vend të kësaj, Vuçiq rifilloi idenë e një “paqeje serbe” dhe vuri në pikëpyetje natyrën e masakrës së Srebrenicës, duke e quajtur atë një “krim të madh”, por jo gjenocid. Vuçiq po shkel standardet e përcaktuara nga Marrëveshja e Paqes së Dejtonit dhe po përpiqet të bllokojë negociatat për pranimin e Malit të Zi në BE. Gjermania u zgjodh si sponsor i projekt-rezolutës për të mohuar pasojat e politikave të Vuçiqit në rajon, përfundon autori, dhe gjermanët njihen si njerëz që nuk u pëlqen të humbasin kohë.
Bubullima në perëndim
Wall Street Journal, në artikullin “Putini dëshiron luftë në Ballkan”, thotë : Vladimir Putin deklaron hapur dëshirën e tij për të dobësuar NATO-n dhe për të rivendosur “kufijtë historikë” të Rusisë. Por ndërsa trupat ruse janë zhytur në një luftë kundër Ukrainës, Moska mund të përfitojë shumë nga nxitja e telasheve në rajone të tjera. Kriza “e duhur” do t’i jepte Kremlinit një mundësi për të fituar levën lokale përmes shitjeve të armëve dhe ndërmjetësimit, ndërkohë që do të largonte vëmendjen nga Ukraina dhe do t’i jepte Rusisë ndikim mbi kryeqytetet perëndimore. Ballkani Perëndimor është një kandidat ideal. Një raport i inteligjencës amerikane i datës 5 shkurt, vazhdon WSJ, thotë se rreziku i dhunës ndëretnike do të rritet në Ballkanin Perëndimor në vitin 2024. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, paralajmëroi në dhjetor se Rusia po planifikonte të destabilizonte Ballkanin, një frikë që i bëri jehonë edhe Sekretari i Jashtëm britanik, David Cameron në janar . Rusia nuk ka nevojë të dërgojë ushtrinë e saj në Ballkan: Serbia mjafton që ajo të destabilizohet, me shpresën se NATO do të hezitojë të përgjigjet, përfundon botimi.
Ka edhe disa mendime praktike. Radoslaw Sikorski , ministri i jashtëm i Polonisë, tha troç : “Unë jam në favor të krijimit të një brigade të rëndë të BE-së që do të lejonte një përgjigje të menjëhershme, në mënyrë që ne të mos kërkojmë nga SHBA-ja të sigurojë burimet e saj në rast të ndonjë emergjence në lagje.”
Po pjesa tjetër e Ballkanit?
Analisti maqedonas Lubomir Frackoski sheh këtë pamje: sipas planeve të Kremlinit, rajoni i Ballkanit Perëndimor dhe veçanërisht shtetet e tij sllave, duhet të shndërrohen në një zonë neutrale tampon me ndikimin e fshehtë ose të hapur të “botës ruse”, “që do të bëhet një lloj mishërimi i linjës aktuale gjeopolitike të Rusisë në këtë pjesë të botës”. Por duke qenë se Bullgaria, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi janë anëtarë të NATO-s, Rusia duket se po zhvillon një “Plan B”, vazhdon autori. Ai konsiston në zgjerimin e ndikimit rus, i cili “zakonisht është i lidhur me partitë nacionaliste, autoritare apo populiste, të frymëzuara nga konceptet anti-myslimane, duke mbështetur dhe promovuar ndërhyrjen e Kishës Ortodokse në politikë bazuar në një qasje pan-ortodokse dhe duke ofruar unionet ndërkombëtare si Një alternativë ndaj BE-së, megjithatë, më toksiku është linja propagandistike e veprimtarisë së shërbimeve të inteligjencës ruse, e cila konsiston në përdorimin e mediave sociale për të krijuar një mjedis të përgjithshëm të paparashikueshmërisë, paqëndrueshmërisë dhe pasigurisë, një gjendje “post të vërtetë”. përhapja e lajmeve të rreme është një lojë informative në të cilën fiton ai që i përhap më shumë.”
Milorad Dodik po promovon forcimin e ndikimit të propagandës ruse në rajon. Ai i tha kanalit pro-Kremlinit RT Balkan në prill, ndërsa merrte pjesë në një forum ndërkombëtar të sigurisë në Shën Petersburg: “Ne jemi një popull që kemi përjetuar sanksione që Perëndimi ka stërvitur ndaj nesh përpara se të aplikojë të gjitha këto ndaj Rusisë në luftë me Rusinë”. Mendoj, vijon Dodik, se “prania e mediave ruse në Ballkan është pak vonë, por nuk është kurrë tepër vonë.
Vuçiq është në fakt një përfaqësues rus, ashtu si Dodik
Është kurioze që edhe burime pro-ruse flasin për rrezikun e një lufte ballkanike, por sikur nga ana tjetër – këtu, për shembull, është një analizë e gazetës serbe Pechat: “Impotenca perëndimore në konfliktin ukrainas rrit shanset. Përgatitjet për të në Ballkan tashmë janë duke u bërë, dhe janë identifikuar qëllime të rreme: të parandalohet ndikimi i “dëmshëm” i Moskës Të gjitha deklaratat e liderëve amerikanë dhe evropianë sillen rreth një ideje: Ballkani duhet të merret plotësisht nën kontrollin politik dhe ushtarak sa më shpejt që të jetë e mundur, në thelb, kjo do të thotë një goditje me të gjitha mjetet kundër Serbisë dhe Republika Srpska.
Politikanët ballkanikë po ruajnë gjakftohtësinë. Ministri i Jashtëm i BiH, Elmedin Konakovic , duke komentuar qëndrimin e presidentit serb në lidhje me miratimin e ardhshëm të rezolutës për Srebrenicën, tha : “Mendoj se ne e nxorëm Vuçiqin nga strofulla ku ai i shiti botës idenë se ai është pro- Politikan evropian dhe global, por në realitet ai është një përfaqësues rus, ashtu si Dodik”. Kryeministri i Malit të Zi Milojko Spajiç konfirmoi, duke folur në parlamentin e vendit, se ai mbështet rezolutën për Srebrenicën. Në vendin tonë, tha Spajiq , jetojnë malazezë, serbë, kroatë, boshnjakë dhe shqiptarë. Rusia ka ndërhyrë shpesh në punët e këtyre grupeve etnike vetëm për të pretenduar më vonë se ata janë nën kërcënim. “Për 25 vjet, ne kemi parë një polarizim të mprehtë të shoqërisë. Pamja është e qartë: Rusia është e interesuar vetëm të krijojë kaos.”Pergatiti: Kosovatimes
