Rikthimi i Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë do t’i jepte krahë politikës “revanshiste” të Serbisë, shkruan Noje Zircher Zeitung. Kjo do të nënkuptonte një përpjekje për të lëvizur kufijtë në Ballkan dhe ndoshta një luftë të re, vlerëson gazeta.
“Po sikur të fitojë Donald Trump?” Kjo është pyetja në titullin e analizës së publikuar nga Noah Zircher Zeitung (NZZ). Dhe tashmë në nëntitull gazeta zvicerane ofron këtë përgjigje: “Lufta në Ballkan do të ishte më e mundshme se sa ka qenë për një kohë të gjatë”, transmeton Deutsche Welle.
Autori i analizës, gazetari Andreas Ernst, shkruan:
“Forcat nacionaliste në Serbi po shpresojnë për një mandat të dytë për Donald Trump. ‘Trampe, serbë!’ – admiruesit e tij kanë vendosur tashmë postera në qytete të ndryshme pas zgjedhjes së tij në 2017. Richard Grenell, ish i dërguari i Trump për Ballkanin, mbështet Beogradin. Qeveria po e shoqëron dhe po e mbulon me çmime. Dhe Jared Kushner, dhëndri i Trump, planifikon të ndërtojë një kompleks hotelesh në qendër të Beogradit. E gjithë kjo nxit dëshirën për të ndryshuar rendin e pasluftës në rajon të krijuar nga SHBA në favor të Serbisë”.
Më pas autori thekson se “rendi shtetëror në Ballkanin Perëndimor është rezultat i Pax Americana” dhe se “ishin SHBA-të që i dhanë fund ushtarakisht luftërave në Bosnje-Hercegovinë dhe Kosovë dhe vendosën një rend të ri”.
Megjithatë, siç shtohet, ai rend i krijuar nga ndërhyrjet amerikane nuk do të ishte i qëndrueshëm pa një aktor tjetër:
“Në vitin 2003, në të ashtuquajturin ‘premtim të Selanikut’, Bashkimi Evropian u premtoi vendeve të Ballkanit Perëndimor se në të ardhmen të gjitha do të bëhen anëtarë të Unionit. Me atë premtim, vendet morën një perspektivë për prosperitet dhe aktorët nacionalistë me plane revanshiste u margjinalizuan përkohësisht politikisht”.
Ata shtojnë:
“Pax America, plus perspektiva e anëtarësimit në BE, ishte një formulë për stabilitetin për rajonin. Por kjo formulë vlen sot vetëm në një masë të kufizuar”, thuhet në analizën e gazetës zvicerane.
Më pas autori shprehet se “revizionizmi serb mbështetet në dy premisa”.
“Gjeopolitikisht, që nga mesi i viteve 2010, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka udhëhequr me sukses një lloj ‘politikë të mos-angazhimit’ që qëllimisht tenton të ndërtohet sipas modelit jugosllav. (…) Ideologjikisht, termi ‘botë serbe’ ka disa vite që qarkullon. Ai bazohet në konceptin etno-kombëtar të shekullit të 19-të, dhe sipas tij, “çështja serbe” duhet të zgjidhet duke bashkuar të gjithë serbët në një vend”.
Shembulli i Azerbajxhanit është theksuar veçanërisht:
“Fakti që ai vend e ripushtoi Nagorno-Karabakun në vitin 2023 u bë një argument politik në Serbi. (…) Vuçiq vlerëson durimin strategjik të presidentit Ilham Aliyev. Në vitet 1990, Azerbajxhani ishte shumë i dobët për të rivendosur integritetin e tij territorial. Ndërkohë, Aliyev ngriti ekonominë, përmirësoi ushtrinë dhe priti një ndryshim në mjedisin gjeopolitik. Ai goditi vetëm ‘kur një rezultat tjetër u bë i mundur’. Politikani serb i opozitës Vuk Jeremiç pajtohet me të: “Rrethanat ndërkombëtare po ndryshojnë,” thotë ai. Është e qartë për të gjithë se kjo do të thotë Kosovë”, shkruan Noje Zircher Zeitung.
Fragmentimi i BE-së?
Më pas autori i kthehet Trumpit dhe deklaron se nuk do të prishë rendin e brishtë në Ballkanin Perëndimor dhe kjo vetëm sepse ai rajon nuk është prioriteti i tij.
“Në këtë aspekt, shpresat dhe frika serbe e fqinjëve të tyre janë të ekzagjeruara”, thonë mediat gjermane, përcjellë Deutsche Welle.
Por, shtohet, “Trump do të dobësojë boshtin transatlantik”, dhe për Ballkanin Perëndimor, “është vendimtare nëse kursi i Trump do të forcojë apo do të dobësojë Bashkimin Europian si një aktor gjeopolitik”.
Varet nga situata e brendshme në BE, shkruan autori.
“Zgjedhjet evropiane mund të kenë shkaktuar tendenca të krahut të djathtë, por qendra politike e hodhi poshtë atë sulm. Megjithatë, ka marrëdhënie më të rëndësishme mes vendeve anëtare dhe organizimit të tyre të brendshëm dhe në këtë drejtim perspektivat janë shqetësuese”, thuhet në analizë, duke kujtuar suksesin e “Aleancës Kombëtare Nacionaliste” në Francë dhe faktin se në Gjermani në pushtet koalicioni “mund të veprojë vetëm në një masë të kufizuar”.
Presioni ekonomik apo politik nga jashtë do të çojë në fragmentimin e Unionit dhe jo në konsolidimin e tij”, shkruan gazeta zvicerane. “Rezultati mund të jetë rinacionalizimi i politikës, i kombinuar me formimin e koalicioneve të disa vendeve. Sa i përket marrëdhënieve me Rusinë, për shembull, Austria, Hungaria, Sllovakia dhe ndoshta Bullgaria mund të ndjekin rrugën e tyre. Nëse Liga Kombëtare merr pushtetin në Francë, ai kurs qetësimi ndoshta do të merrte një nxitje nga Parisi”.
“Serbia Revanshiste”
Autori arrin në përfundimin se e gjithë kjo “do të hapte hapësirë në Ballkanin Perëndimor që mund të shfrytëzohej nga Serbia revanshiste. Në agjendë do të ishte riintegrimi i veriut të Kosovës të banuar nga serbët, si dhe shkëputja e Republikës Srpska nga Bosnja dhe Hercegovina me synimin e bashkimit me Serbinë. Këto synime do të mbështeteshin nga Rusia, e cila mund të rriste ndikimin e saj në Evropë. Në të njëjtën kohë, pafuqia e Bashkimit Evropian do të bëhej e dukshme”.
Kjo është arsyeja pse, siç u tha, “çështja nëse Trump po destabilizon Ballkanin Perëndimor duhet të riformulohet: a po destabilizon Evropën njeriu në Shtëpinë e Bardhë dhe në këtë mënyrë hap hapësirë për konflikte në Ballkan?”
“Ky rrezik është shumë real duke pasur parasysh situatën e pasigurt në BE”, vlerëson analiza e gazetës zvicerane Noah Zircher Zeitung.
Ai përfundon:
“Nuk ka gjasa që Evropa të mund të mbajë Pax America pa Amerikën.”
