Autoritetet qipriote i kanë hequr shtetësinë miliarderit dhe pronarit të grupit të kompanive Mercury, Igor Kesaev, raporton gazeta Phileleftheros.
Kesaev zotëron distributorin më të madh rus të duhanit Megapolis, zinxhirin e shitjeve me pakicë të supermarketeve Dixie dhe kompaninë Mercury Development. Sipas Forbes, pasuria e Kesaev është 5.5 miliardë dollarë, ai zë vendin e 29-të në renditje. Pas pushtimit rus të Ukrainës, BE vendosi sanksione kundër biznesmenit për shkak të lidhjeve të fondacionit të tij Monolit me qeverinë ruse. Mori një pasaportë nga Republika e Qipros në maj 2012 në këmbim të investimit.
Përveç Kesaev, autoritetet e ishullit privuan pasaportën e biznesmenit ukrainas Konstantin Grigorishin.
Programi i Pasaportës së Artë ju lejon të merrni nënshtetësinë në këmbim të investimit. Për shembull, në Qipro, kjo kërkonte investimin e 2.5 milionë eurove në ekonomi. Sipas autoriteteve të ishullit, falë programit, nga viti 2007 deri në vitin 2020 vendi arriti të tërheqë 9.7 miliardë euro.
Pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, Bashkimi Evropian kërkoi që të gjitha shtetet që janë anëtare të unionit ose që aspirojnë për këtë status të ndalojnë lëshimin e pasaportave ose lejeve të qëndrimit për investime, si dhe t’u heqin shtetësinë personave të sanksionuar të lidhur me Kremlinin.
Në prill, Qiproja hoqi 21 “pasaporta të arta” nga oligarkët rusë. Ndër të tjera, miliarderët Alexander Ponomarenko, Vadim Moshkovich, Mikhail Gutseriev dhe Alexey Kuzmichev mbetën pa një shtetësi të dytë.
Malta pezulloi programin e saj të “pasaportës së artë” për banorët e Rusisë dhe Bjellorusisë në mars. Shqyrtimi i aplikacioneve të dorëzuara tashmë është ndërprerë “deri në njoftimin e mëtejshëm”. Në të njëjtën kohë, Malta mbetet i vetmi vend i BE-së që ende siguron shtetësi në këmbim të investimeve. Në këtë drejtim, në fund të shtatorit, BE ngriti një padi kundër republikës. Ata shpjeguan se dhënia e shtetësisë së BE-së në këmbim të investimeve pa lidhje reale me këtë vend është e papajtueshme me parimet e bashkimit.
Në fund të janarit, Associated Press shkroi se bankat e Qipros mbyllën llogaritë e 82% të klientëve nga Federata Ruse në periudhën 2014-2022. Vëllimi i depozitave që qytetarët dhe kompanitë ruse mbajnë në bankat qipriote ra katërfish gjatë të njëjtës periudhë (me 76%). Në total, 126 mijë llogari u mbyllën në sistemin bankar të republikës ishullore, kryesisht klientë të lidhur me Rusinë, dhe 60 mijë individëve dhe personave juridikë iu refuzuan shërbimet bankare. Vëllimi i fondeve të “dëbuara” nga Qiproja nga autoritetet vlerësohet në 43.5 miliardë euro.
Lidhjet e ngushta të Qipros me kapitalin rus janë histori, tha presidenti i Republikës Nikos Christodoulides në një fjalim në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës (PACE) të martën. “Unë e pranoj se janë bërë gabime,” tha ai, duke komentuar akuzat se paratë e dyshimta me origjinë ruse ishin pastruar në Qipro për vite me radhë. Një gabim, sipas Christodoulides, ishte programi i “pasaportës së artë”, përmes të cilit u dha shtetësia qipriote për investime në ekonominë e republikës.
Autoritetet qipriote nisën një hetim mbi praninë e Rusisë në ishull në pranverë, duke hapur gjithsej 29 raste pasi SHBA dhe MB vendosën sanksione në prill ndaj 13 firmave dhe individëve që u zbulua se fshehin pasuritë e oligarkëve. Midis tyre ishin Roman Abramovich dhe Alisher Usmanov.
