Politika e presidentit serb Aleksandar Vuçiq, e cila përfshin balancimin midis Lindjes dhe Perëndimit, uljes në dy, dhe disa do të thoshin në katër karrige, po godet qartë një mur. Mendimi i bashkëbiseduesve të Nova-s është se pas ngjarjeve të fundit, karrigia në Moskë mund të jetë e para që “të bjerë”.
“Çfarëdo që të përgjigjeni, do të sulmoheni. Nga njëra anë, nëse thua se je krenar që armatos Ukrainën, ata do të thonë ‘Putin, a e ke parë se çfarë po të bëjnë. Putini po e shkatërron atë nga brenda’. Nëse thoni se nuk është e vërtetë, do të thonë – a e keni parë miq perëndimorë, me çfarë shërbëtori të Putinit keni të bëni? telefonoi për të mohuar shkrimin e gazetës “Nova” dhe informacionin se presidenti rus Vladimir Putin refuzon të flasë me të për shitjen e armëve serbe në Ukrainë.
Ky citim i presidentit Vuçiq pasqyron politikën e jashtme që ai ka bërë në emër të Serbisë prej vitesh.
Balancimi. Midis Rusisë, Amerikës, Bashkimit Evropian dhe Kinës… Shkurt, do të thotë – thuaju atyre çfarë duan të dëgjojnë dhe siguroji se jeni një partner besnik.
Megjithatë, situata e fundit me shitjen e armëve serbe në Ukrainë mund të jetë lehtësisht shkas për shembjen e marrëdhënieve “vëllazërore” serbo-ruse.
Për këtë është i bindur Sreçko Gjukiq, ish-diplomat dhe ish-ambasador serb në Bjellorusi. Ai në një prononcim për gazetën “Nova” thotë se mesa duket njëra prej karrigeve ku Vuçiq është ulur së shpejti do të bjerë.
“Më në fund luajti kartën perëndimore”
“Mendoj se sipas të gjitha standardeve që i kemi, Vuçiq më në fund ka luajtur kartën perëndimore, pra kartën e SHBA-së. Në mbështetje të kësaj keni deklarata jo vetëm nga njerëz të koalicionit në pushtet, por edhe nga ambasadorë të huaj, njerëz të Departamentit të Shtetit… Të gjithë duken se janë shumë të kënaqur me politikën e Vuçiqit dhe e mbështesin atë, që do të thotë se kjo Politika ka arritur në Perëndim dhe se ai patjetër po i largohet Rusisë”, shprehet Gjukiq dhe shpjegon më tej:
“Politika e Vuçiqit është fitimprurëse, është një politikë që sjell para, atij i intereson vetëm ajo politikë. Në këtë kontekst, ai sheh se nuk do të marrë asgjë nga Rusia. Gazi paguhet me çmime evropiane, eksportet tona në Rusi janë ndalur praktikisht. Shpenzimet janë të mëdha, transporti kërkon shumë kohë… Praktikisht e humbëm atë treg. Nga ana tjetër, eksportet e armëve në Serbi sjellin fitime të mëdha, kjo nuk i shkon aspak Rusisë dhe epilogu është se karrigia në Moskë rrëshqet dhe lëkundet. Duket se ajo do të bjerë e para”.
Si funksionoi e gjitha?
Së fundmi në Beograd ishte zëvendës shefi i diplomacisë ruse, Aleksandar Gruško.
Siç mësoi Nova nga kreu i qeverisë, biseda mes Grushkos dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq nuk ka shkuar mirë . Problemi u ngrit për eksportin e armëve serbe në Ukrainë. I ftuari nga Rusia nuk e pranoi argumentin se Serbia nuk ka ndikim se ku do të përfundojnë armët e saj pas shitjes së tyre. Grushkos nuk i ka pëlqyer as fakti që vizita e tij në Beograd ka shkuar pa mbulim adekuat mediatik, gjë që Beogradi zyrtar e ka shpjeguar me faktin se ishin nën presion të madh nga Perëndimi.
Si justifikim shërbeu vizita e fundit e delegacionit ukrainas, të kryesuar nga bashkëshortja e presidentit të Ukrainës, Olena Zelenskyi, e cila gjithashtu u pasqyrua me modesti në media.
Nova-s iu tha gjithashtu se marrëdhëniet mes Moskës dhe Beogradit janë mjaft të acaruara dhe se edhe Vladimir Putin refuzoi një bisedë telefonike me Vuçiqin.
Këtë e mohoi presidenti i Serbisë në një konferencë të jashtëzakonshme për media, duke thënë se mund të flasë me kolegun rus kur të dojë.
Analisti i politikës së jashtme, Boshko Jakshiq, i tha Nova-s se prej vitesh përflitet se Vuçiq nuk do të mund të ulet në dy ose katër karrige për shumë kohë.
Nuk e besojnë as në Lindje as në Perëndim
“Kjo taktikë e tij balancuese çoi në faktin se atij nuk i besohet as në Lindje, as në Perëndim. Përshtypja ime është se marrëdhënia e ardhshme nuk varet aq shumë nga ai, por nga partnerët e tij dhe sa të gatshëm janë ata për të toleruar të gjitha”, thotë Jakshiq.
Megjithatë, situata aktuale, pavarësisht humbjes së besimit, funksionon në duart e Vuçiqit. Sa kohë nuk dihet.
“Perëndimi nuk dëshiron t’ia lë Serbinë Rusisë. Moska, nga ana tjetër, nuk dëshiron të heqë dorë nga një aleat i rrallë në Ballkanin Perëndimor. Prandaj nuk mendoj se do të ketë dënime më të rënda nga asnjëra palë në të ardhmen e afërt”, përfundon Jakshiq.
Kur Vuçiq “balancon”
Kur flitet për politikën balancuese të Vuçiqit, duhen përmendur disa fjali.
Serbia është kandidate për anëtarësim në Bashkimin Evropian dhe që nga viti 2019 nuk ka hapur asnjë kapitull. Një nga arsyet është se ne nuk ishim dakord me politikën e jashtme të BE-së dhe vendosëm sanksione ndaj Rusisë për shkak të luftës në Ukrainë.
Presidenti i Serbisë thotë se ne kurrë nuk do ta njohim Kosovën, dhe nga ana tjetër pranuam gjithçka që Perëndimi kërkoi nga ne. Dorëzuam ushtrinë, policinë, gjyqësorin… Kosova mori kodin e shtetit, dinari u hoq në Kosovë e Metohi, kryetarët e komunave në veri janë shqiptarë, dhe me marrëveshjen në Ohër pranuam hyrjen e Kosovës. për të gjitha organizatat ndërkombëtare.
Ne mbrojmë bashkëpunimin dhe miqësinë e mirë me Amerikën dhe në të njëjtën kohë kultivojmë marrëdhënie “vëllazërore” me Kinën dhe presidentin kinez Xi Jinping.
