Shtetet anëtare të NATO-s njoftuan sot se kanë filluar lëvizjen e avionëve luftarakë F-16 në Ukrainë, ndërsa liderët e tyre në Uashington përpiqen të kapërcejnë pasiguritë politike të samitit të tyre historik.
F-16, nga Danimarka dhe Holanda, “do të fluturojnë në qiellin e Ukrainës këtë verë për të siguruar që Ukraina mund të vazhdojë të mbrohet në mënyrë efektive kundër agresionit rus”, tha Sekretari i Shtetit i SHBA, Anthony Blinken.
Shtëpia e Bardhë saktësoi se Belgjika dhe Norvegjia janë zotuar të ofrojnë armë të tjera.
Pasi kanë festuar 75 vjetorin e aleancës ushtarake perëndimore mbrëmjen e kaluar, liderët e vendeve të asaj aleance duhet të takohen në kuadër të Këshillit të Atlantikut të Veriut, organit më të lartë politik të NATO-s, për të diskutuar kushtet e rritjes së mbështetjes për Ukrainën. përballë breshërive në rritje të raketave ruse.
Presidenti amerikan Joseph Biden konfirmoi të martën në mbrëmje se aleatët do t’i japin Ukrainës edhe pesë sisteme shtesë të mbrojtjes kundërajrore, duke përfshirë katër bateri të tipit Patriot, raketat tokë-ajër të të cilave janë veçanërisht efektive në kapjen e raketave balistike ruse.
Këto sisteme kërkohen me zë të lartë nga presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky, i cili është gjithashtu në Uashington. Ai falënderoi aleatët të martën për një “deklaratë të fortë” mbështetjeje, duke u kërkuar atyre që të mos e humbin kujdesin e tyre ndërsa presin rezultatet e zgjedhjeve të nëntorit në Shtetet e Bashkuara.
Gjermania, Holanda, Rumania dhe Italia gjithashtu duhet të kontribuojnë.
“Është koha për të dalë nga hijet, për të marrë vendime të prera, për të punuar, për të vepruar dhe për të mos pritur nëntorin apo ndonjë muaj tjetër”, tha presidenti ukrainas të martën në një fjalim në Institutin Ronald Reagan në Uashington.
“Rusia nuk do të fitojë”, premtoi fuqishëm Biden (81) në një fjalim të shumëpritur pasi u ngritën dyshime (katër muaj para zgjedhjeve presidenciale në SHBA) për aftësinë e tij për të “mbrojtur ngjyrat e kampit demokratik”.
Rusia kohët e fundit ka shtuar sulmet me raketa në Ukrainë, duke përfshirë shkatërrimin e spitalit më të madh të fëmijëve në vend në Kiev. Raketat ruse kanë shkatërruar gjysmën e kapacitetit të prodhimit të energjisë në Ukrainë.
Aleatët janë zotuar të ofrojnë raketa të tjera Patriot ose ekuivalente “këtë vit” dhe “dhjetëra” sisteme taktike të mbrojtjes ajrore “në muajt e ardhshëm”, tha presidenti amerikan.
Më shumë se dy vjet që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, kjo mbështetje “nuk merret si e mirëqenë”, kujtoi Sekretari i Përgjithshëm në largim i NATO-s, Jens Stoltenberg, të martën mbrëma gjatë kremtimit të përvjetorit të Aleancës Atlantike në auditoriumin Andrew W. Mellon, ku u nënshkrua. 75 vjet më parë, Traktati i Atlantikut themeloi organizatën me të njëjtin emër.
“Nuk ka opsione të lira me një Rusi agresive si fqinj”, tha ai, duke kujtuar se “kostoja më e madhe dhe rreziku më i madh do të ishte që Rusia të fitonte në Ukrainë”.
Krerët e shteteve dhe qeverive mbërritën në kryeqytetin amerikan të martën, me përjashtim të presidentit francez Emmanuel Macron, i cili nuk pritet deri më sot. Ai do të përpiqet të ripohojë vendin e tij në skenën ndërkombëtare, por partnerët e Francës janë të shqetësuar për dobësimin e tij në zgjedhjet e fundit parlamentare, si dhe në ato evropiane para kësaj.
Samiti në Uashington është në një atmosferë pasigurie politike në Shtetet e Bashkuara, ku presidenti Biden ka shumë punë për të bërë për të shtypur “rebelimin” e ligjvënësve të tij demokratë, të cilët po i bëjnë thirrje atij të largohet nga gara për një mandat të dytë në Nëntor kundër Donald Trump.
Hija e atij ish-presidenti republikan, i cili ishte shpesh kritik ndaj NATO-s dhe komentet e të cilit dukej se dobësonin parimin e ndihmës reciproke të parashikuar në nenin 5 të traktatit të asaj organizate, qëndron mbi samit.
“Unë pres që, pavarësisht nga rezultati i zgjedhjeve, Shtetet e Bashkuara do të mbeten një aleat i fortë dhe besnik në NATO”, tha Stoltenberg sot.
Donald Trump nuk u përmbajt të komentonte këtë samit, duke siguruar të martën se pa të “ndoshta nuk do të kishte më NATO”. Ai e konsideron veten përgjegjës për detyrimin e evropianëve që të shpenzojnë më shumë për mbrojtjen e tyre.
Krahas mbledhjes së Këshillit të Atlantikut të Veriut, sonte ka darka speciale për liderët dhe për ministrat e Punëve të Jashtme dhe të Mbrojtjes.
Kryeministri hungarez Viktor Orbán, i cili është kryetar i BE-së, do të ketë mundësinë të shprehë pakënaqësinë e tij pasi vizitat e tij në Moskë dhe Pekin u pritën shumë keq, veçanërisht në Uashington.
Presidenti ukrainas është planifikuar të takohet me disa nga zyrtarët përpara se të marrë pjesë në Këshillin NATO-Ukrainë të enjten, ditën e fundit të samitit.
Ukraina donte një ftesë zyrtare për t’u anëtarësuar në NATO, por do të duhet të presë përballë kundërshtimit nga disa vende, përfshirë SHBA-në.
Nga ana tjetër, ai duhet të mirëpresë faktin se tani ka një premtim se pranimi i Ukrainës në NATO është “i pakthyeshëm”, tha një diplomat, duke specifikuar megjithatë se do të shtohen disa kushte.
