Postimet, komentet, videoklipet, fotot, të dhënat e shumta personale që ndahen publikisht përmes Instagramit, Facebook-ut dhe aplikacioneve të tjera në pronësi të kompanisë Meta, që nga fundi i qershorit, nuk janë vetëm përmbajtje që ne ndajmë me miqtë.
Duke ndryshuar politikën e privatësisë, Objektivat mund të bëhen material për trajnimin e inteligjencës artificiale të zhvilluar nga kjo kompani amerikane, shkruan Radio Evropa e Lirë .
Gjithçka ndodhi pa njoftim e shpjegim dhe miliona përdorues në Ballkanin Perëndimor nuk u informuan as për “Politikën e Privatësisë” së re të Metës, e cila u publikua më 26 qershor.
Në një dokument të analizuar nga Radio Evropa e Lirë (RSE), kompania Meta thekson nisjen e një shërbimi të ri – aftësinë për të krijuar tekst, zë, imazhe dhe video përmes inteligjencës artificiale.
Meta mbledh përmbajtje të publikuara publikisht që përdoruesit ndajnë përmes platformave të kompanisë, kështu që shërbimi i ri që ofron përmes zhvillimit të inteligjencës artificiale do të bazohet në këtë praktikë.
Përdoruesit e Ballkanit Perëndimor nuk ishin të informuar për lajmin, ndërsa qytetarët e Bashkimit Evropian, kur hynin në platforma, morën një paralajmërim se politika po ndryshonte dhe më pas opsioni për të tërhequr të dhënat nga trajnimi i planifikuar i inteligjencës artificiale.
Kur gjithçka vihet në kontekst me ligjet lokale në rajon, Meta u detyrua të ofronte të njëjtin opsion për përdoruesit në Maqedoninë e Veriut, Kosovë, Serbi, Bosnje-Hercegovinë dhe Mal të Zi.
Zgjidhjet ligjore ekzistojnë në vendet e Ballkanit dhe më së shumti janë të harmonizuara me ato evropiane kur bëhet fjalë për përpunimin e të dhënave personale, tregon analiza e RSE.
Si një nga problemet më të mëdha ata shprehen se Meta nuk ka emëruar as përfaqësues në vendet e Ballkanit me të cilët institucionet do të bashkëpunonin.
Në të njëjtën kohë, Meta nuk iu përgjigj pyetjeve të Radios Evropa e Lirë për ndryshimet e politikës së privatësisë dhe efektet e tyre tek përdoruesit nga Serbia, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Bosnja dhe Hercegovina dhe Kosova.
Çfarë sjell politika e re e Metës?
Politika e privatësisë përfaqëson një lloj kontrate midis përdoruesve të platformës dhe kompanisë që ofron produkte dhe shërbime të ndryshme dixhitale.
Pjesa më e rëndësishme e këtij dokumenti është se çfarë të dhënash mbledh dhe si përpunohen nga platforma dixhitale. Meta po ndryshon politikën e saj pikërisht në këto fusha të rëndësishme.
Zhvillimi i inteligjencës artificiale përmendet për herë të parë si arsyeja e përpunimit të të dhënave të përdoruesve Meta, sipas një analize të Politikës së Privatësisë, e cila është e disponueshme për publikun përmes platformës së Metës në Facebook.
Konkretisht, në pjesën “Si dhe pse i përpunojmë të dhënat tuaja” të politikës së kompanisë Meta, nga njëra anë, renditet një sërë shërbimesh dhe produktesh që ofron, dhe nga ana tjetër, lloje të ndryshme të të dhënave të përdoruesit që ajo mbledh për këto qëllime.
Siç thuhet në dokument, ka të bëjë me përmbajtjen e publikuar publikisht që përdoruesit lënë në platforma të tilla si të dhënat e profilit, emri, emri i përdoruesit, fotografia e profilit, pastaj komentet në rrjetet sociale, si dhe përmbajtje video dhe audio që shpërndahen publikisht.
Meta mbledh gjithashtu të dhëna për përmbajtjen që përdoruesit i kushtojnë vëmendje, d.m.th. mbledh të dhëna për mënyrën se si reagohet ndaj përmbajtjeve të ndryshme, kohën e përdorimit dhe shpeshtësinë e ndërveprimeve në rrjetet individuale të kontrolluara nga Meta.
Lista nuk ndalet me kaq, ajo përmend gjithashtu “mesazhet që dërgoni dhe merrni, duke përfshirë përmbajtjen e tyre, në përputhje me ligjet në fuqi”, si dhe të dhëna për pajisjet nga të cilat aksesohet Facebook ose Instagram.
Objektivi ka informacion shumë të ndjeshëm
“Nëse shikojmë Metën, e veçanta në këtë rast është se ata kanë akses në platforma, si WhatsApp, Instagram dhe Facebook, të cilat kanë mijëra miliona, në fakt miliarda përdorues dhe profile, ku gjenden informacione të ndjeshme. tha në një intervistë për Radion Evropa e Lirë avokati Felix Mikolasch.
Mikolaš është avokat i organizatës dhe studios ligjore NOYB (Non Of Your Business) me qendër në Austri, e cila ishte një nga më aktivet në ngritjen e padive dhe letrave për të ndaluar idetë e Metës në nivel BE.
Ai shton se, ndryshe nga kompanitë e tjera që zhvillojnë inteligjencën artificiale (AI), ka shumë informacione që Meta mund të përdorë që platformat e tjera nuk mund t’i mbledhin nga interneti dhe kjo e bën këtë rast më problematik sesa kur bëhet fjalë për zhvillimin e modeleve të tjera të AI. .
Megjithatë, ai thekson se ende nuk janë dokumentuar rastet e keqpërdorimit të të dhënave personale përmes modelit të UA.
Duke komentuar politikën e privatësisë, Mikolaš thekson se dy gjëra janë kryesore – që kompania nuk kërkoi pëlqimin e përdoruesit që të dhënat e tyre të përdoren për trajnimin e inteligjencës artificiale, por gjithashtu se modeli i inteligjencës artificiale që zhvillon nuk përshkruhet në detaje. .
“Ne mund t’i përdorim këto të dhëna për çdo qëllim, nuk e dimë saktësisht se për çfarë do t’i përdorim ato, ne thjesht do t’i përdorim ato në përgjithësi për teknologjinë AI.” Prandaj nuk u jep asnjë informacion përdoruesve”, thotë Mikolaš dhe shton se kompania duhet të jetë më transparente.
Ballkani i habitur pa asnjë mundësi për të dalë nga trajnimi i AI
Ndërsa organizatat dhe ekspertët në BE luftuan për t’i trajtuar më me kujdes qytetarët e Unionit Meta, rajoni mbeti në një lloj errësire.
Radio Evropa e Lirë nuk mundi të gjente përdorues të platformave të Metës nga Ballkani Perëndimor të cilët ishin njoftuar për ndryshimin e politikës së privatësisë.
Meta nuk iu përgjigj pyetjeve të RSE se si i informoi përdoruesit nga Serbia, Bosnja dhe Hercegovina, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Kosova për lajmet në mbledhjen e të dhënave.
Ekspertja për të drejtat digjitale dhe mbrojtjen e të dhënave personale, Ana Toskiq Cvetinoviq nga organizata “Partnerët e Serbisë”, thekson se Ballkani Perëndimor në këtë rast u gjend në një lloj zone gri.
“I gjithë rajoni ynë është në një pozicion specifik, i cili është në Evropë, pjesë e procesit të integrimit në BE, rregulloret tona janë kryesisht të harmonizuara me rregulloret e BE-së, por mekanizmat që kemi në dispozicion nuk janë aq efikas sa ato që ekzistojnë në raport me qytetarët e BE-së. “, deklaron Toskiq.
Ajo thekson se në fund të korrikut organizata “Partnerët e Serbisë” i ka dorëzuar Komisionerit për Mbrojtjen e të Dhënave Personale nismën për nisjen e procedimit ndaj kompanisë Meta për shkelje të ligjit në Serbi.
Të njëjtën iniciativë ka bërë të ditur edhe organizata SHARE, e cila merret me mbrojtjen e të drejtave dixhitale.
Ajo shton se kompania Meta kishte detyrimin ligjor të informonte qytetarët për “politikën” e re, e cila ishte thelbësore, jo teknike.
Kush i mbron të drejtat dixhitale të qytetarëve në Ballkanin Perëndimor?
Ligjet ekzistojnë, por janë të vështira për t’u zbatuar, sipas disa organeve të pavarura për mbrojtjen e të dhënave personale në Ballkanin Perëndimor.
Në asnjë nga pesë vendet Meta nuk ka një përfaqësues të caktuar dhe për momentin autoritetet e mbrojtjes së të dhënave nuk po insistojnë për këtë nëpërmjet një nisme të përbashkët.
Zyra e Komisionerit për Mbrojtjen e të Dhënave në Serbi bën të ditur se në periudhën e ardhshme do të kontaktojnë kompaninë “Meta” në lidhje me ndryshimin e politikës së privatësisë.
Ana Toskiq Cvetinoviq nga “Partner Serbia” beson se Komisioneri duhet ta kishte informuar publikun se çfarë sjellin ndryshimet në politikën e privatësisë së Metës.
“Komisioneri duhet të kishte vënë në dijeni qytetarët për një ndryshim të tillë, por duke qenë se kjo nuk është bërë tani, ndaj kompanisë Meta duhet të niset procedimi për të përcaktuar paligjshmëritë e mundshme në përpunimin e të dhënave”, thekson ajo.
Zyra e Komisionerit sqaron se nisja e procedimit ndaj kompanisë Meta ka qenë e vështirë për shkak se kjo kompani nuk ka një përfaqësues në vendin tonë, gjë që është një detyrim sipas ligjit për mbrojtjen e të dhënave personale.
“Pa praninë e përfaqësuesve të këtyre kompanive, qytetarët tanë nuk mund të ushtrojnë plotësisht të drejtën e tyre për mbrojtjen e të dhënave personale dhe as të ushtrojnë të drejtat individuale në mënyrë të thjeshtë”, thuhet në zyrën e Komisionerit.
Ligjet janë të harmonizuara me ato evropiane, por disa dispozita mbeten të pazbatueshme, sqaron Zyra e Komisionerit në Serbi dhe thonë se pikërisht këtë e tregon shembulli me ndryshimet në politikën e Metës.
I njëjti problem është theksuar edhe në Maqedoninë e Veriut.
Sipas ligjit vendor, ata që përpunojnë të dhëna personale duhet të caktojnë një përfaqësues të autorizuar në Maqedoninë e Veriut, gjë që nuk është rasti me Metën, thekson Agjencia për Mbrojtjen e të Dhënave Personale në këtë vend.
Agjencia për Mbrojtjen e të Dhënave Personale e Malit të Zi, e cila zbaton Ligjin për Mbrojtjen e të Dhënave Personale në këtë vend, thekson se do të harmonizohet me praktikën evropiane.
“Ne po ndjekim nga afër se si do të zhvillohet çështja në nivel të BE-së, do të ndjekim pikëpamjet e organeve të pavarura në rajon, do të përcaktohemi sipas standardeve më të mira të ligjit evropian”, shpjegon Muhamed Gjokaj, anëtar i Këshillit të Agjencia në Mal të Zi.
Në Kosovë, me mbrojtjen e të dhënave personale merret Agjencia e Informimit dhe Privatësisë, e cila si institucion i pavarur raporton për punën e saj në Kuvendin e Kosovës.
Radio Evropa e Lirë iu drejtua kësaj Agjencie me një pyetje se a janë në dijeni të vendimit të Metës për ndryshimin e politikës së privatësisë, nëse po shqyrtohet kjo çështje dhe si mund të mbrohen të drejtat dhe të dhënat personale të qytetarëve të Kosovës. Megjithatë, asnjë përgjigje nuk erdhi.
RSE ka kërkuar përgjigje edhe nga Institucioni i Avokatit të Popullit (IO) të Kosovës, nga i cili deklarojnë se nuk e kanë shqyrtuar çështjen e përpunimit të të dhënave personale për qëllime të zhvillimit të inteligjencës artificiale nga kompania Meta.
“Kur IAP konsideron se është shkelur e drejta e privatësisë, ka mandat ta shqyrtojë atë nga këndvështrimi i të drejtave të njeriut”, kanë thënë ata në përgjigjet e tyre me shkrim për Radion Evropa e Lirë.
Agjencia për Mbrojtjen e të Dhënave Personale e Bosnjë-Hercegovinës nuk iu përgjigj pyetjes së RSE-së për ndryshimet e sjella nga politika e re Meta deri në publikimin e tekstit.
Kjo Agjenci ka kërkuar vazhdimisht miratimin e një ligji të ri për të dhënat personale në BeH që do të harmonizohej me GDPR dhe Konventën 108, të cilën shteti e ka nënshkruar.
Ligji ekzistues, vlerësoi më parë Agjencia, nuk është i mjaftueshëm për të zgjidhur të gjitha problemet që kanë lindur për shkak të zhvillimit të teknologjive të informacionit, proceseve të dixhitalizimit, përdorimit masiv të mbikëqyrjes video dhe audio, me inteligjencën artificiale.
Modeli i AI i Metës në ndërprerje në BE
Kompania Meta njoftoi në mes të qershorit se do të ndalojë trajnimin e modeleve të inteligjencës artificiale duke përdorur të dhëna publike nga qytetarët e Bashkimit Evropian.
Kjo lëvizje e kompanisë është përshëndetur nga Komisioni për Mbrojtjen e të Dhënave në Dublin, duke thënë në një deklaratë se vendimi pasoi diskutime intensive mes këtij organi dhe kompanisë.
Meta është i regjistruar në Irlandë, ndaj me ligj është autoriteti kompetent për mbrojtjen e të dhënave personale në këtë vend.
“Nuk kemi asgjë për të shtuar më tej, procesi është ende në vazhdim”, tha Komisioni në Dublin në përgjigje të një sërë pyetjesh nga Radio Evropa e Lirë në lidhje me planet e Metës për të trajnuar një model të inteligjencës artificiale duke përdorur të dhëna nga përdoruesit e platformave që zotëron.
Trajnimi për të dhënat personale u ndal edhe në Brazil
Njoftimet e kompanisë Meta se modeli i inteligjencës artificiale do të trajnohet me ndihmën e përmbajtjeve nga platformat Facebook dhe Instagram u ndërprenë në fillim të korrikut edhe në Brazil.
Ky vend i Amerikës Latine është një nga përdoruesit më të mëdhenj të platformave të Metës.
Në fillim të korrikut, Autoriteti Kombëtar i Brazilit për Mbrojtjen e të Dhënave Personale (ANPD) e detyroi Metën të ndalonte përpunimin e të dhënave personale për trajnimin e inteligjencës artificiale. Një masë e përkohshme u miratua duke urdhëruar Mattin të përjashtonte të dhënat personale nga materialet e trajnimit të inteligjencës artificiale.
Nëse nuk zbaton vendimin, kompania do të gjobitet me 50 mijë dollarë në ditë.
Sipas të dhënave të disponueshme publikisht, vendimi i rregullatorit brazilian nga fillimi i korrikut të këtij viti ka mbetur i pandryshuar.
Kompania Meta e vlerësoi këtë vendim si ndalues të zhvillimit të inteligjencës artificiale në Brazil.
Megjithatë, trajnimi i inteligjencës artificiale për përmbajtje nga platformat në pronësi të Metës nuk është ndalur në të gjitha anët e botës.
Disa vende më të vogla në Amerikën Latine, si Argjentina, ndajnë një fat të ngjashëm me vendet e Ballkanit. Ekspertët në këtë rajon mendojnë se arsyeja për këtë është mungesa e një kuadri ligjor.
Të dhënat e përdoruesve të US Meta do të përdoren gjithashtu për të trajnuar modelet e AI, pasi ligjet janë më pak strikte se në Evropë.