As sot nuk është e qartë se çfarë ka ndodhur më 24 shtator 2023 në fshatin Banjskë në veri të Kosovës dhe Metohisë, e as cili ishte qëllimi i atyre që udhëhiqeshin nga Milan Radoiçiq, i cili atëherë ishte ende nënkryetar aktual i Listës Serbe, shkruan Danas.
Konflikti u karakterizua menjëherë nga kryeministri i Kosovës Albin Kurti si një sulm terrorist.
Dita kaloi me mungesë informacioni të verifikuar dhe publiku mësoi se çfarë po ndodhte në fshatin Zveçan të Banjskës më së shumti përmes deklaratave të zyrtarëve të Prishtinës dhe mbishkrimeve të mediave në shqip, të cilat shkruanin gjithashtu se pjesëtarët e formacionit paraushtarak rus “Wagner” morën pjesë në konflikt, të djathtët serbë si Mladen Obradović (Obraz), Radomir Počuča, Pavle Bihalij (Leviathan). Kështu që Poçuça, për shembull, u detyrua të mohonte se ishte vrarë në konflikt.
Siç thanë ata, një grup personash të maskuar të armatosur depërtuan me një automjet të blinduar përmes portës së mbyllur të manastirit dhe hynë në vetë manastirin ndërsa në të ndodheshin besimtaret nga Novi Sadi. Në të njëjtën ditë, Sveçla akuzoi Kishën Ortodokse Serbe për përfshirje në sulm.
Fakti që ka humbur jetën pjesëtari i Policisë së Kosovës, Afrim Bunjaku, nuk është kontestuar nga askush, por edhe mënyra se si ka vdekur ka qenë “ndryshe” në krahasim me burimin.
Policia e Kosovës ka pohuar se Bunjaku u vra kur policët u qëlluan nga lokacione të shumta, së bashku me granata dore dhe granata, pasi njësitet policore vërejtën barrikada në urë, në formën e dy kamionëve të mëdhenj të parkuar pa targa.
Pa kontestuar se ka pasur barrikadë, presidenti ka paraqitur informacionin se kamionët kanë qenë të ngarkuar me eksploziv dhe se Bunjaku ka hasur në një tel që ka aktivizuar eksplozivin dhe kështu ka humbur jetën.
Mbetet e paqartë edhe pse është ndërtuar barrikada në atë lokacion, përkatësisht kë menduan se po bllokonin pikërisht anëtarët e grupit të armatosur, pasi nuk është, siç ishte rasti me barrikadat e mëparshme, një rrugë e rëndësishme rajonale.
Në shkëmbimin sporadik njëditor të zjarrit mbetën të vrarë tre anëtarë të grupit të armatosur, gjashtë u arrestuan. Disa prej tyre, tha ai pas Beogradit, u qëlluan brutalisht nga një distancë e afërt kur ishin plagosur tashmë pa pasur mundësi të bënin rezistencë.
Që nga dita e sulmit, fotografitë nga vendi i ngjarjes, të realizuara me dron, kanë ardhur nga Prishtina. Rreth manastirit u panë njerëz të armatosur, dhe njëri prej tyre, me diçka që i ngjante një kapele në kokë, u identifikua si Milan Radoiçiq. U publikuan edhe video, siç u tha, nga kampi stërvitor në Kopaonik që përdorej nga, siç e quanin, grupi kriminal i Radoiçiqit.
Pak ditë pas vetë konfliktit, më 29 shtator, spekulimet se ai ishte kreu i grupit të armatosur dhe se ai mori pjesë në konflikt u konfirmuan nga vetë Radoiçiq. Pa dyshim, jo në prokurori, por në Qendrën Mediale të Beogradit përmes një letre të lexuar nga avokati i tij, Goran Petronijeviq.
Radoiçiq, i cili tashmë kishte dhënë dorëheqje nga posti i nënkryetarit të Listës Serbe, ka konfirmuar se i ka bërë të gjitha përgatitjet logjistike për “të siguruar rezistencën e popullit serb ndaj terrorit të Kurtit”. Ai tha se nuk i ka njoftuar as autoritetet në Serbi, as strukturat politike lokale në veri të Republikës së Kosovës.
Petronijeviq, i pyetur se në çfarë do të bazohet mbrojtja e Radoiçiqit, është përgjigjur se mendon se nuk ka arsye për mbrojtjen. Pas kësaj, ai vetë ka shkuar në MPB për të dhënë deklaratë dhe më pas është dërguar në mbajtje më 3 tetor, ku i është mbajtur 48 orë paraburgim. Aktualisht ai ndodhet me kusht dhe prokuroria nuk e akuzon, siç mund të pritej, për organizim të formacionit paraushtarak, por për prishje të rendit dhe qetësisë publike.
Me atë rast, prokuroria tha se falë bashkëpunimit ndërkombëtar me SHBA-në dhe BE-në dhe të tjerët, kanë mundur të sigurojnë “prova që ndihmuan në ngritjen e kësaj aktakuze të fortë”, dhe shtoi se janë sekuestruar më shumë se 1266 armë dhe pajisje të tjera.
Sipas dokumentit prej 158 faqesh të siguruar nga Radio Evropa e Lirë, Milan Radoiçiq akuzohet për lehtësimin dhe financimin e terrorizmit dhe pastrimin e parave, ndërsa Radule Stevic dhe personi juridik RAD DOO akuzohen vetëm për pastrim parash.
Në aktakuzë thuhet se ky grup, duke ushtruar dhunë dhe duke përdorur armë të rënda, ka tentuar të “ndajë pjesën veriore të territorit të Republikës së Kosovës, gjegjësisht komunat e banuara me shumicë serbe, dhe t’i aneksojë në territorin e Republikës. të Serbisë”.
Për Radoiçiqin me kërkesë të Kosovës përmes UNMIK-ut është lëshuar edhe urdhër-arrest ndërkombëtar i Interpolit dhe Kurti e ka kushtëzuar vazhdimin e dialogut të Brukselit me Beogradin me dorëzimin e Milan Radoiçiqit tek autoritetet gjyqësore të Kosovës.
Pasojat e Banjskës
Duke iu drejtuar ditës së konfliktit në Banjskë, Vuçiq deklaroi se Radoiçiq e konsideron veten luftëtar të lirisë. Ai shtoi se vitin e fundit kishte informacione se njerëzit po përgatiteshin për rezistencë dhe se ishte paralajmëruar për këtë që nga barrikadat në veri të Kosovës në vitin 2022 dhe kriza që lindi për shkak të synimit të Prishtinës për të hequr targat e lëshuara nga Ministria e Brendshme e Serbisë në veri të Kosovës.
Ai i quajti anëtarët e grupit të Radoiçiqit “familjarë” dhe “baballarët” nga veriu i Kosovës, duke thënë se për të ata nuk do të jenë kurrë terroristë, por se 30 persona nuk mund të pushtojnë asgjë.
Edhe për serbët nga veriu i Kosovës , të paktën për ata që ditët e pas konfliktit dolën në rrugë dhe ndezën qirinj për “luftëtarët e lirisë” të rënë, fqinjët e tyre që humbën jetën nën komandën e Radoiçiqit. nuk janë terroristë.
Për Prishtinën, ky konflikt, veçanërisht fakti që Radoiçiq luajti një rol komandues, shërbeu vetëm për të konfirmuar pretendimet e tyre të kahershme se ka grupe kriminale në veri të mbështetur nga Beogradi dhe se nënkryetari i Listës Serbe është lojtar kryesor në këtë.
Prandaj konsiderohet se Banjska ishte “gozhda në arkivol” e rezistencës serbe ndaj masave represive të Prishtinës, duke qenë se ende mund të dëgjohet nga zyrtarët e Prishtinës se grupi i Radoiçiqit është ende aktiv.
Deri në Banjska, presioni perëndimor drejtohej kryesisht ndaj Prishtinës, Beogradi ishte një aktor konstruktiv në dialog dhe Qeverisë së Albin Kurtit iu kërkua të formonte Asociacionin e Komunave Serbe, i cili ishte pritur për më shumë se një dekadë.
Kjo është arsyeja pse është ende e paqartë pse ka ndodhur konflikti në atë kohë, por edhe nëse anëtarët e grupit të Radoiqit kanë pasur qëllim të shkëputen nga veriu i Kosovës, pse kanë pasur me vete karta identiteti dhe besnikëri nga barnatoret “Lilly” , të cilat u gjetën përreth manastirit pas konfliktit.
