Regjimi i Putinit do të shembet pa paralajmërim, thotë një disident rus i liruar së fundmi nga gulag.
Vladimir Kara-Murza dhe gruaja e tij Evgenia folën për Guardian për kohën e tij në një burg siberian dhe pretenduan se e vërteta për Rusinë do të dilte në shesh.
Kara-Murza u burgos në një qeli burgu siberian pothuajse identike me atë në Rrethin Arktik ku lideri i opozitës Alexei Navalny u gjet i vdekur.
Paralelet mes të dyjave janë të dukshme.
Perspektiva për të ishte aq e zymtë dhe lajmet nga Rusia dhe Ukraina aq dëshpëruese, saqë pakkush prisnin që ai të mbijetonte dhe të gjente lirinë.
Gjashtë javë më parë ai ishte në një gulag siberian. Sot, ai është një burrë i lirë në një udhëtim në Londër me gruan e tij dhe djalin e tyre nëntë vjeçar Danielin, ku mbërriti si pjesë e shkëmbimit më të madh të të burgosurve midis Rusisë dhe Perëndimit që nga Lufta e Ftohtë.
“Unë qaj gjatë gjithë kohës. Dhe i bëj të tjerët të qajnë. Unë thjesht kam një ndikim të tillë te njerëzit”, u tha Evgenia Kara-Murza gazetarëve të Guardian.
“Kishte kaq shumë trauma emocionale. Dua të them, për të mos përmendur faktin që Vladimiri ishte i burgosur në ato kushte të tmerrshme dhe në izolim në Siberinë Perëndimore, por më duhej të merresha edhe me njerëz që nuk mund ta kuptonin vërtet këtë. Është kaq e vështirë për një person që jeton në një vend normal demokratik të kuptojë se çfarë është represioni politik në shekullin e 21-të. “Ata thjesht nuk mund ta kuptonin atë,” thotë ajo.
Është e vështirë për njerëzit nga Perëndimi të kuptojnë se çfarë do të thotë gulag. Ndërsa Kara-Murza përshkroi përvojën e tij, ishte si të kthehej pas në kohë.
“Unë jam një historian dhe një nga fushat e mia kryesore të studimit kanë qenë gjithmonë disidentët sovjetikë.” Kam bërë filma për të. Unë kam shkruar gjerësisht për të. Kam njohur shumë nga ata njerëz. Dhe shpesh thuhet se çdo historian nënndërgjegjeshëm ëndërron të përjetojë personalisht fushën e studimit të tij. Nëse kjo është e vërtetë, e dini, dëshira ime është realizuar. Ndjeva sikur po jetoja brenda atyre librave sepse është e mahnitshme dhe tronditëse dhe sinqerisht, shumë e trishtueshme se si, dekada më vonë, asgjë nuk ka ndryshuar. Edhe detajet më të vogla se si duket qelia e burgut, si organizohet shëtitja, si ju flasin gardianët, si funksionon transporti i burgut, gjithçka është njësoj”.
Njohuritë për sistemin, të marra nga kujtimet sovjetike, e lejuan atë të lundronte në atë mjedis.
“I dija rregullat”. Këto burgje siberiane janë famëkeqe edhe për standardet ruse për shkak të rregullave për gjithçka, për çdo minutë të çdo dite, por e dija gjithashtu se kisha të drejtë për ato libra, për bibliotekën e burgut, kështu që ata duhej t’i jepnin mua.” tha ai.
Për mikun e tij të ngushtë, Bill Browder, një biznesmen dhe luftëtar kundër korrupsionit, i cili loboi pa u lodhur për lirimin e Kara-Murza, ishte “një mirësi e vërtetë”.
“Isha i sigurt se do të vdiste në burg. Kara-Murza mendoi të njëjtën gjë.
Historia sesi, teksa avioni po zbriste në pistën e aeroportit Vnukovo, agjenti i FSB-së pranë tij i tha të shikonte nga dritarja, sepse do të ishte hera e fundit që do të shihte vendin e tij.
“Unë vetëm qesha në fytyrën e tij dhe i thashë: “O njeri, unë jam historian”. Unë nuk mendoj vetëm, nuk besoj vetëm, e di që do të kthehem në shtëpi dhe shumë më shpejt se sa mendoni ju”, tha Kara-Murza.
Shumica e njerëzve që ai takoi në sistemin rus të burgjeve – “oficerët e policisë, oficerët e burgjeve, gjyqtarët, prokurorët, ata nuk besojnë në asgjë”. Shumica prej tyre nuk janë sadistë patologjikë, thotë ai, thjesht po bënin punën e tyre. “Por me Alpha Group, njësinë speciale të FSB-së që na ndoqi, pashë urrejtje ideologjike”. Ata besojnë në të gjitha këto, dhe kjo është edhe më e frikshme”.
Njohuria e Kara-Murza për historinë përforcon sigurinë e tij se regjimi i Putinit do të bjerë – shpejt dhe pa paralajmërim.
Kështu ndodhin gjërat në Rusi”. Si Perandoria Romake në fillim të shekullit të 20-të dhe regjimi sovjetik në fund të shekullit të 20-të u shembën në tre ditë. Nuk është një metaforë, fjalë për fjalë të dyja rrugët u shembën në tre ditë.” Ai beson me pasion se shansi më i mirë për një Rusi të lirë dhe demokratike, si dhe paqen në Evropë, qëndron në disfatën e Rusisë në Ukrainë.
“Lufta e humbur e agresionit” ishte shtytësi më i madh i ndryshimit politik në vend, thotë ai. Megjithatë, ai beson se jo vetëm populli rus duhet të marrë përgjegjësi kolektive, por edhe liderët perëndimorë, të cilët “për vite me radhë blenë gaz nga Putini, e ftuan atë në samite ndërkombëtare, hapën qilima të kuq”.
Ai thotë se beson se e vërteta do të dalë në shesh.
“Këta njerëz mbajnë shënime të sakta.” Kur të vijë fundi – dhe do të vijë – arkivat do të hapen, ne do të dimë gjithçka për Trumpin, Marine Le Pen dhe djemtë tuaj britanikë”, tha Kara-Murza për gazetarin e Guardian.
