Në një fushatë shitjesh për Hezbollahun dy vjet më parë, një linjë e re e pagesave Apollo dukej krejtësisht e përshtatshme për nevojat e një grupi me një rrjet të gjerë luftëtarësh paranojakë.
Pager AR924 ishte pak më i rëndë, por i fortë, i projektuar për t’i bërë ballë kushteve të fushëbetejës. Ai mburrej me një dizajn tajvanez të papërshkueshëm nga uji dhe një bateri të madhe që mund të funksiononte për muaj të tërë pa u karikuar.
Më e rëndësishmja, nuk kishte asnjë rrezik që inteligjenca izraelite të mund të gjurmonte këto pajisje. Udhëheqësit e Hezbollahut ishin aq të impresionuar sa blenë 5000 kopje dhe filluan t’i shpërndanin ato tek luftëtarët e nivelit të mesëm dhe personeli mbështetës në shkurt.
Mossad aktivizoi nga distanca shpërthimet e pager-it
Asnjë nga përdoruesit nuk dyshoi se ata mbanin një bombë izraelite të punuar me mjeshtëri. Edhe pasi mijëra pajisje shpërthyen në Liban dhe Siri, pak e kuptuan veçorinë e tyre më të keqe: një proces deshifrimi me dy faza që siguronte që shumica e përdoruesve të mbanin pagerin me të dyja duart kur ai shpërtheu.
Sipas zyrtarëve izraelitë, amerikanë dhe të Lindjes së Mesme, Mossad i aktivizoi nga distanca këto pajisje më 17 shtator, duke vrarë ose gjymtuar deri në 3,000 oficerë dhe anëtarë të Hezbollahut, kryesisht në role prapa, së bashku me një numër të panjohur civilësh.
Ky akt spiunazhi është një nga ndërhyrjet më të suksesshme dhe më të zgjuara të inteligjencës në historinë e fundit. Megjithatë, detajet kryesore të operacionit, duke përfshirë planifikimin dhe ekzekutimin e tij, dhe polemikat që ndezi në komunitetin e sigurisë së Izraelit dhe mes aleatëve, po dalin në dritë vetëm tani.
Sulmi me pager e inkurajoi Izraelin të shkonte një hap më tej dhe të vriste liderin e Hezbollahut
Kjo histori, duke përfshirë detaje të shumta të reja rreth operacionit, u përpilua nga intervistat me zyrtarë të sigurisë izraelite, arabë dhe amerikanë, politikanë dhe diplomatë të njohur me ngjarjet, si dhe zyrtarë libanezë dhe njerëz të afërt me Hezbollahun. Të gjithë folën në kushte anonimiteti për shkak të ndjeshmërisë së informacionit.
Ata përshkruan për New York Times një plan afatgjatë që e kishte origjinën nga selia e Mossad në Tel Aviv dhe përfshinte operativë dhe lehtësues të padashur në shumë vende.
Sipas një raporti të Washington Post, sulmi jo vetëm që shkatërroi udhëheqjen e Hezbollahut, por gjithashtu inkurajoi Izraelin të synonte dhe të vriste liderin e tij të lartë Hassan Nasrallah, duke rritur rrezikun e një lufte më të gjerë në Lindjen e Mesme.
Sulmi i Iranit me 180 raketa i bindi liderët politikë izraelitë se Hezbollahu mund të shtyhej në prag, i ndjeshëm ndaj shkatërrimit sistematik nga sulmet ajrore dhe më vonë ndoshta një pushtimi tokësor. Ndërsa shumë e kanë admiruar suksesin e komplotit, disa zyrtarë mbeten të shqetësuar për pasojat më të gjera të sulmit në një konflikt që vazhdon të zgjerohet.
Ideja për sulmin pager lindi në vitin 2022
Ideja për operacionin pager lindi në vitin 2022, sipas zyrtarëve izraelitë, të Lindjes së Mesme dhe SHBA-së të njohur me ngjarjet. Pjesë të planit filluan të bien së bashku më shumë se një vit përpara sulmit të Hamasit më 7 tetor, i cili e zhyti rajonin në luftë. Ishte një kohë e paqes relative në kufirin verior të Izraelit me Libanin të shkatërruar nga lufta.
Nga disa grupe milicësh të mbështetur nga Irani që posedojnë armë që synojnë Izraelin, Hezbollahu është deri tani më i fuqishmi.
Zyrtarët izraelitë kanë parë me shqetësim në rritje ndërsa grupi libanez siguron armë të reja në një arsenal tashmë të fuqishëm të aftë për të sulmuar qytetet izraelite me dhjetëra mijëra raketa të drejtuara me saktësi.
Mossad, agjencia e inteligjencës izraelite përgjegjëse për kundërshtimin e kërcënimeve të jashtme ndaj shtetit hebre, ka punuar për vite me radhë për të infiltruar grupin nëpërmjet mbikëqyrjes elektronike dhe informatorëve njerëzorë. Me kalimin e kohës, udhëheqësit e Hezbollahut mësuan të shqetësoheshin për cenueshmërinë e grupit të tyre ndaj mbikëqyrjes dhe hakerimit izraelit, nga frika se edhe celularët e zakonshëm mund të shndërroheshin në pajisje përgjimi dhe gjurmimi izraelite.
Kali i Trojës i Mossad-it
Kështu lindi ideja e krijimit të një lloj kali trojan për komunikim, thanë zyrtarët. Hezbollahu kërkoi rrjete elektronike të mbrojtura nga hakimi për të dërguar mesazhe dhe Mossad-i shpiku dy mashtrime për të nxitur grupin e milicisë të blinte pajisje që dukeshin të përsosura për këtë punë – pajisje të dizajnuara dhe të montuara në Izrael nga Mossad.
Mossad filloi të fuste stacione radio me kohë shpërthyese në Liban pothuajse dhjetë vjet më parë, në 2015. Radiot celulare me dy drejtime përmbanin bateri të mëdha, një pajisje shpërthyese të fshehur dhe një sistem transmetimi që i dha Izraelit akses të plotë në komunikimet e Hezbollahut.
Për vite me radhë, zyrtarët izraelitë janë kënaqur me përgjimin e Hezbollahut, thanë zyrtarët, ndërkohë që ruajnë aftësinë për t’i kthyer radiot në bomba në një krizë të ardhshme. Por më pas lindi një mundësi e re – një pager i vogël i pajisur me një eksploziv të fuqishëm.
Një zyrtar marketingu e bindi Hezbollahun të blinte pagerët fatalë
Për shkak se udhëheqësit e Hezbollahut ishin të kujdesshëm ndaj sabotimeve të mundshme, pajierët nuk mund të siguroheshin nga Izraeli, SHBA, apo ndonjë aleat tjetër izraelit. Në vitin 2023, grupi filloi të merrte oferta për të blerë pager-in e markës Tajvaneze Apollo, një markë e njohur globalisht pa lidhje me interesat izraelite apo hebraike. Kompania tajvaneze nuk kishte njohuri për planin, thanë zyrtarët.
Pika e shitjeve erdhi nga një zyrtar marketingu i besuar nga Hezbollah, i cili kishte lidhje me Apollon. Gruaja, identiteti dhe kombësia e së cilës zyrtarët nuk donin të zbulonin, ishte një ish-përfaqësuese e Lindjes së Mesme për një kompani tajvaneze, e cila filloi kompaninë e saj dhe ishte e licencuar për të shitur një linjë pagerash të markës Apollo. Në vitin 2023, ajo i ofroi Hezbollahut një nga produktet që shiste: AR924 i fortë dhe i besueshëm.
“Ajo ishte në kontakt me Hezbollahun dhe u shpjegoi atyre pse pageri më i madh me baterinë më të madhe është më i mirë se modeli origjinal,” tha një zyrtar izraelit i njohur me detajet e operacionit. Një nga pikat kryesore të shitjes së AR924 ishte se ai mund të ngarkohej me një kabllo. Dhe bateritë ishin më të qëndrueshme”, tha zyrtari.
Hezbollahu çmontoi pajierët dhe rrezatoi disa prej tyre. Ata nuk e zbuluan kurthin
Doli se prodhimi i pajisjeve ishte nënkontraktuar dhe zyrtari i marketingut nuk kishte njohuri për operacionin dhe nuk ishte në dijeni se pagerët ishin montuar fizikisht në Izrael nën mbikëqyrjen e Mossad, thanë zyrtarët. Pejgerët e Mossad, që peshonin më pak se 100 gram, përfshinin një veçori unike: një paketë baterie që fshihte një sasi të vogël eksplozivi të fortë.
Komponenti i bombës ishte fshehur me aq kujdes sa ishte praktikisht e pamundur të zbulohej, edhe nëse pajisja ishte çmontuar, thanë zyrtarët. Ata besojnë se Hezbollahu ka çmontuar disa nga pagesat dhe ndoshta edhe i ka bërë ato me rreze X.
Aftësia për të hyrë në distancë në pajisjet ishte gjithashtu e padukshme. Një sinjal inteligjence mund të bëjë që mijëra pajisje të shpërthejnë menjëherë. Por, për të siguruar dëmtim maksimal, shpërthimi mund të shkaktohet gjithashtu nga një proces i veçantë me dy hapa që kërkohet për të parë mesazhet e sigurta që ishin të koduara.
“Duhet të shtypeshin dy butona për të lexuar mesazhin”, tha zyrtari. Në praktikë, kjo nënkuptonte përdorimin e të dy duarve.
Në shpërthim, përdoruesit pothuajse me siguri “do të kishin të dy duart e plagosur”, tha zyrtari dhe “nuk do të ishin në gjendje të luftonin”.
Netanyahu e zbuloi këtë mundësi më 12 shtator
Shumica e zyrtarëve të lartë të zgjedhur në Izrael nuk ishin në dijeni të këtij potenciali deri më 12 shtator. Më pas, kryeministri Benjamin Netanyahu thirri këshilltarët e tij të inteligjencës në një takim për të diskutuar veprimet e mundshme kundër Hezbollahut, thanë zyrtarët izraelitë.
Sipas një përmbledhjeje të takimit, të prodhuar nga zyrtarë të njohur me ngjarjen, zyrtarët e Mossad zbuluan për herë të parë se cili ishte një nga operacionet më sekrete të agjencisë. Deri atëherë, izraelitët kishin vendosur pagera me kohë në duart dhe xhepat e mijëra operativëve të Hezbollahut.
Zyrtarët e inteligjencës diskutuan gjithashtu një shqetësim të gjatë: ndërsa kriza u përshkallëzua në Libanin jugor, ekzistonte një rrezik në rritje që të zbuloheshin eksplozivët. Vitet e planifikimit të kujdesshëm dhe mashtrimit mund të zbehen shpejt.
Një debat intensiv shpërtheu në të gjithë institucionet e sigurisë izraelite. Të gjithë, duke përfshirë Netanyahun, e kuptuan se mijëra pagers eksplozivë mund t’i shkaktonin dëme të paprecedentë Hezbollahut, por gjithashtu mund të provokonin një përgjigje të ashpër, duke përfshirë hakmarrjen masive me raketa nga udhëheqësit e mbijetuar të Hezbollahut, me mundësinë që Irani t’i bashkohet konfliktit.
“Ishte e qartë se kishte disa rreziqe”, tha zyrtari izraelit. Disa, duke përfshirë zyrtarë të lartë të Forcave të Mbrojtjes të Izraelit, paralajmëruan për mundësinë e një përshkallëzimi në shkallë të plotë, edhe pse ushtarët izraelitë vazhduan operacionet kundër Hamasit në Gaza. Por të tjerët, kryesisht Mossad, panë një mundësi për të thyer status quo-në me “diçka më intensive”.
SHBA nuk ishte në dijeni të operacionit
SHBA, aleati më i afërt i Izraelit, nuk ishte i informuar për pajgerët apo diskutimin nëse do t’i aktivizonte ato, thanë zyrtarët amerikanë.
Netanyahu autorizoi aktivizimin e pajisjeve ndërsa ato ende mund të shkaktonin dëme maksimale. Gjatë javës në vijim, Mossad filloi përgatitjet për të shpërthyer si pagerët ashtu edhe pajisjet radio që ishin tashmë në qarkullim.
Ndërkohë, në Jerusalem dhe Tel Aviv, diskutimi për fushatën kundër Hezbollahut është zgjeruar për të përfshirë një tjetër objektiv të rëndësishëm – Nasrallah.
Mossad e dinte vendndodhjen e liderit të Hezbollahut në Liban për vite me radhë dhe monitoroi nga afër lëvizjet e tij, thanë zyrtarët.
Megjithatë, izraelitët nuk sulmuan, të sigurt se vrasja do të çonte në luftë me grupin, dhe ndoshta me Iranin.
Diplomatët amerikanë i kanë bërë presion Nasrallahut për të rënë dakord për një armëpushim me Izraelin, duke shpresuar për një marrëveshje që mund të çojë në tërheqjen e luftëtarëve të Hezbollahut nga bazat libaneze jugore që kanë kërcënuar qytetarët izraelitë në komunitetet pranë kufirit.
Zyrtarët e lartë izraelitë thanë se mbështesnin propozimin e armëpushimit, por Nasrallah refuzoi të jepte pëlqimin e tij, duke këmbëngulur për një armëpushim në Gaza, thanë zyrtarët e SHBA dhe Lindjes së Mesme. Disa zyrtarë të lartë politikë dhe ushtarakë në Izrael mbetën të pasigurt për shënjestrimin e Nasrallahut, nga frika e pasojave.
Momenti kur anëtarët e Hezbollahut morën një mesazh në pagers
Më 17 shtator, ndërsa debati në qarqet më të larta të sigurisë kombëtare të Izraelit në lidhje me atë nëse do të sulmohej lideri i Hezbollahut ishte ende i ndezur, mijëra pejderë të markës Apollo ranë ose dridheshin njëkohësisht në të gjithë Libanin dhe Sirinë. Një fjali e shkurtër në arabisht u shfaq në ekran: “Ke marrë një mesazh të koduar”.
Operativët e Hezbollahut ndoqën me përkushtim udhëzimet për të verifikuar mesazhet e koduara, duke shtypur dy butona. Në shtëpi dhe dyqane, në makina dhe në trotuare, shpërthimet u morën krahët, duart dhe gishtat. Më pak se një minutë më vonë, mijëra pager të tjerë shpërthyen me një komandë në distancë, pavarësisht nëse përdoruesi e ka prekur ndonjëherë pajisjen e tyre.
Të nesërmen, më 18 shtator, qindra radio shpërthyen në të njëjtën mënyrë, duke vrarë dhe gjymtuar përdorues dhe kalimtarë.
Ishte e para në një seri goditjesh që synonin zemrën e një prej armiqve më të ashpër të Izraelit. Teksa Hezbollahu dështonte, Izraeli goditi sërish, duke synuar selinë, arsenalet dhe qendrat logjistike të grupit me bomba 900 kilogramësh.
Seria më e madhe e sulmeve ajrore ndodhi më 27 shtator, 10 ditë pasi pajierët shpërthyen. Sulmi, duke synuar një qendër komandimi të gërmuar në Bejrut, u urdhërua nga Netanyahu ndërsa po udhëtonte për në Nju Jork për një fjalim në Kombet e Bashkuara, në të cilin, duke iu drejtuar Hezbollahut, ai deklaroi: “Mjaft është mjaft”.
Ne nuk do të pranojmë një ushtri terroriste në kufirin tonë verior, të aftë për të kryer një tjetër masakër të stilit të 7 tetorit, tha Netanyahu në një fjalim.
Të nesërmen, më 28 shtator, Hezbollahu konfirmoi atë që shumica e botës e dinte tashmë: Nasrallah, udhëheqësi i zjarrtë i grupit dhe armiku i betuar i Izraelit, kishte vdekur.
