Po hyjmë në pjesën e fundit para zgjedhjeve në SHBA. Kjo do të thotë se për vendet me prioritet më të ulët të botës, siç është Ballkani, do të ketë një periudhë kushtesh të këqija deri më 20 janar.
As Kamala Harris dhe as Donald Trump nuk ka të ngjarë të thonë asgjë për rajonin para 5 nëntorit, sipas Daniel Server, një profesor amerikan në Universitetin Johns Hopkins në paqe.
Edhe pas ditës së inaugurimit, do të kalojë pak kohë që administrata e re të fokusohet në Ballkan.
Pikëpamjet e Harrisit për Ballkanin me sa duket janë të panjohura.
Por ajo ka kaluar një karrierë duke ndjekur kriminelët dhe duke mbrojtur të drejta të barabarta. Kjo ndoshta ju tregon diçka për qëndrimin e saj ndaj korrupsionit dhe etno-nacionalizmit.
Trump, nga ana tjetër, është një racist i bardhë i korruptuar që u përpoq të ndante Kosovën derisa ishte në Shtëpinë e Bardhë.
Nëse zgjidhet, ai pa dyshim do të autorizojë Richard Grenell ose dyfishin e tij që të provojë sërish në Kosovë dhe Bosnje. Serbia ka ndikim tek Trump.
Jared Kushner po kërkonte mundësi investimi atje.
Administrata Biden gabimisht u fokusua në krijimin e Asociacionit të Komunave Serbe në Kosovë.
Në Bosnje, ajo me të drejtë u përpoq të zhgënjente politikanët etno-nacionalistë, por ia doli kryesisht me boshnjakët.
Këto prioritete dënuan politikën ballkanike të Bidenit me humbje strategjike. Veprimet e administratës së Biden, shkruan Server, kanë larguar kosovarët dhe boshnjakët, miqtë më të mirë të Amerikës në rajon.
Duke supozuar se Harris është zgjedhur, këto mendime synojnë të zvogëlojnë ndikimin e nacionalizmit etnik.
Ato gjithashtu do të rrisnin funksionalitetin e qeverisjes në Kosovën ende të brishtë, si dhe në Bosnje dhe Hercegovinë.
Disa ide
– Konsultohuni me kryeministrin e Kosovës, Kurti, për një plan të përbashkët për vendosjen e sovranitetit dhe integritetit të padyshimtë territorial të vendit të tij.
Kjo do të thotë t’i jepet fund frikësimit të Beogradit ndaj serbëve që t’i bashkohen institucioneve të sigurisë së Kosovës dhe një njohje më të gjerë ndërkombëtare.
– Të miratohet si qëndrim zyrtar i SHBA-së mbështetjen e kushtëzuar të OJQ-së Asociacioni i Komunave me shumicë serbe.
Këtë asociacion duhet ta formojnë vetë komunat në përputhje me Kushtetutën e Kosovës.
Kushtet duhet të përfshijnë edhe përmbushjen e obligimeve nga Beogradi që dalin nga marrëveshja me të cilën Prishtina është pajtuar me Asociacionin.
– Thuaji Beogradit publikisht se duhet të marrë përgjegjësinë për ngjarjet e vitit të kaluar në Banjska.
– Filloni të kritikoni publikisht korrupsionin dhe autokracinë në rritje në Beograd; ndaloni rezistencën e ambientalistëve serbë që kundërshtojnë fabrikën e litiumit në Rio Tinto.
– Të përfundojë ndërhyrjen e përfaqësuesit të lartë të Bosnjës për ndryshimin e vendimit të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut në rastin Kovaçeviq.
Vendimi i Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut premton një hap të madh në reduktimin e kontrollit etniko-nacionalist të institucioneve shtetërore në Bosnje dhe Hercegovinë.
– Fillimi i kallëzimeve penale në SHBA kundër përkrahësve kryesorë serbë dhe kroatë të ndarjes etno-kombëtare në Bosnje (Milorad Dodik dhe Dragan Çoviq).
Dështimi i tre viteve të përpjekjeve të gabuara diplomatike nga SHBA dhe BE sugjeron që nevojitet një kthesë dramatike, thekson Server, duke shtuar se rezistenca do të jetë e fortë.
Presidenti serb Vuçiq është i përkushtuar ndaj qëllimit të “botës serbe” për të sunduar serbët në vendet fqinje.
Ai ia doli në Mal të Zi. Qeveria në Podgoricë është nën kontrollin e Serbisë.
Në Bosnje dhe Kosovë, vetëm ndarja de facto mund ta kënaqë Serbinë.
Beogradi do t’i rezistojë të gjitha lëvizjeve të përmendura, si dhe përfaqësuesve të tyre në vendet fqinje.
Beogradi rrezikon të bjerë në mënyrë të pakthyeshme nën ndikimin e Rusisë dhe Kinës.
SHBA-ja duhet ta kundërshtojë atë ndikim me shkopinj si dhe me karota. Qasja e qetësimit vetëm me karrota dështoi. Rezultati, thotë Server, është se amerikanët do të jenë shumë më efektivë në të gjitha këto nëse BE-ja dhe Britania veprojnë së bashku.
Mbretëria e Bashkuar ka të ngjarë të ndjekë një drejtim të fortë të SHBA. BE-ja mund të mos e ndjekë menjëherë, por detyra për këtë interval lame duck është të përfshijë Brukselin, përfundon profesori amerikan.
