“Kjo është vija e frontit më e rrezikshme. Rusia po sulmon fuqishëm. Ne nuk kemi qenë në gjendje të stabilizojmë frontin. Sa herë që vija e parë lëviz, lëvizim edhe ne,” thotë Oleksandr, kreu i njësisë mjekësore të brigadës së 25-të. ushtria ukrainase.
Gazetarët e BBC ishin pranë Pokrovsk, një qendër minerare rreth 60 km në veriperëndim të kryeqytetit të Donetsk Oblast. Mjekët thonë se kohët e fundit kanë trajtuar 50 ushtarë brenda një dite. Viktimat sillen për trajtim në këtë vend sekret pas muzgut, kur ka më pak mundësi për t’u sulmuar nga dronët e armatosur rusë.
Humbjet në Ukrainë janë të konsiderueshme
Forcat ukrainase pësuan humbje të konsiderueshme në betejën e ashpër për mbrojtjen e Pokrovsko. Vetëm pak muaj më parë, qyteti konsiderohej relativisht i sigurt. Këtu jetonin 60,000 njerëz dhe shpesh ushtarë nga vija e frontit vinin në qytet për të pushuar. Tani duket si një qytet fantazmë. Më shumë se tre të katërtat e popullsisë u larguan.
Që kur trupat ruse pushtuan qytetin Avdiyivka në shkurt, ato kanë vazhduar të përparojnë me shpejtësi nëpër rajonin e Donetsk. Në fillim të tetorit, Rusia pushtoi qytetin kyç të Vuhledar. Qeveria ukrainase pajtohet me ushtarët në terren se luftimet rreth Pokrovsk janë më intensivet.
Zjarri është aq i fortë sa që edhe vetë ushtarët ndonjëherë nuk e dinë se si janë plagosur
Në repartin mjekësor, dhjetë kilometra larg frontit, infermierja ushtarake Tanja mban dorën e Serhit, një ushtar me fashë të përgjakur në pjesën më të madhe të fytyrës dhe e çon në dhomën e ekzaminimit. Gjendja e tij është e rëndë”, thotë Tanja. Syri, kafka dhe truri i Sergios u plagosën nga copëzat. Mjekët i pastrojnë shpejt plagët dhe i injektojnë antibiotikë.
Së shpejti vijnë edhe pesë ushtarë të tjerë, për të cilët nuk dihet se si i kanë marrë plagët. Zjarri mund të jetë aq i ashpër dhe i papritur sa që plagët e tyre mund të jenë shkaktuar nga mortaja ose eksplozivët e hedhur nga dronët.
“Këtu është e rrezikshme. Është e vështirë mendërisht dhe fizikisht. Të gjithë jemi të lodhur, por po ia dalim,” thotë Jurij, komandanti i të gjitha njësive mjekësore të brigadës. Të gjithë ushtarët janë plagosur në orare të ndryshme të mëngjesit, por janë sjellë vetëm pasi ka rënë nata, sepse atëherë është më e sigurt. Vonesat e tilla mund të rrisin rrezikun e vdekjes dhe paaftësisë.
Privati Taras e fashoi krahun e tij për të ndaluar gjakderdhjen nga plaga e shrapnelit, por tani – më shumë se 10 orë pasi u plagos – krahu i tij duket i fryrë dhe i zbehtë dhe nuk ka ndjesi. Mjeku thotë se mund t’i duhet ta amputojë atë.
Në 24 orët e fundit janë sjellë dy ushtarë të vdekur.
Sveto tregon egërsinë e betejës për Pokrovsk, një qendër e rëndësishme trafiku. Hekurudha përdorej rregullisht për të evakuuar civilët nga qytetet në vijën e frontit në pjesë më të sigurta të Ukrainës dhe për të furnizuar ushtrinë.
Ukraina është e vetëdijshme për atë që është në rrezik këtu.
Kërcënimi i dronëve rusë është gjithmonë i pranishëm. Një dron qëndron përpara njësisë mjekësore. Kjo e bën jashtëzakonisht të vështirë evakuimin nga vija e frontit. Dritaret e ndërtesës janë të vendosura në mënyrë që dronët të mos mund të fluturojnë, por sapo dikush del nga dera, ata rrezikohen të goditen.
Kërcënimi i vazhdueshëm i dronëve
Dronët janë gjithashtu një kërcënim për qytetarët e mbetur të Pokrovsko.
“Ne i dëgjojmë vazhdimisht duke gumëzhitur, ata ndalojnë dhe shikojnë nëpër dritare,” thotë Viktorija Vasilevska (50), një nga banorët e mbetur. Por edhe ajo tani ka pranuar të evakuojë shtëpinë e saj në skajin lindor veçanërisht të rrezikshëm të qytetit.
Ajo u befasua me shpejtësinë e lëvizjes së frontit në perëndim drejt Pokrovsk: “Gjithçka ndodhi kaq shpejt. Kush e di se çfarë do të ndodhë këtu më pas. Po e humb durimin. Po përjetoj sulme paniku. Kam frikë nga nata.”
Viktorija thotë se ka pak para dhe se diku tjetër do t’i duhet ta fillojë jetën nga e para. Ai nuk mund të qëndrojë më në Pokrovsk: “Unë dua që lufta të përfundojë. Duhet të fillojmë negociatat. Nuk ka mbetur asgjë në zonën që Rusia pushtoi gjithsesi. Gjithçka është shkatërruar dhe i gjithë populli ka ikur”.
Morali është shumë i dëmtuar
Gazetarët e BBC-së dëshmojnë për moralin e dëmtuar rëndë të shumicës së njerëzve me të cilët folën. Ky, thonë ata, është numri i më shumë se dy viteve e gjysmë të luftës së vështirë. Shumica e Pokrovsko tani është pa energji elektrike dhe ujë.
Në shkollë, njerëzit qëndrojnë në radhë me bombola të zbrazëta në pritje për t’u mbushur në rubinet. Na thonë se para disa ditësh punonin katër çezma dhe tani është në dispozicion vetëm një. Gjurmët e shkatërrimit duken në rrugë, por qyteti ende nuk është bombarduar si vendet e tjera ku u zhvilluan luftime të ashpra.
Larisa (69) blen thasë me patate në një nga tezgat e pakta ushqimore të hapura ende në tregun qendror të mbyllur ndryshe: “Jam e tmerruar. Nuk mund të jetoj pa qetësues. Me pensionin tim të vogël, nuk mund të përballoj qiranë askund. Përndryshe, qeveria do të më çonte diku dhe do të më strehonte për një kohë.
Flet edhe 77-vjeçari Raisa: “Nuk mund të shkosh askund pa para. Kështu që ne ulemi në shtëpitë tona dhe shpresojmë që kjo të përfundojë”. Larisa beson se është koha për negociata me Rusinë, gjë që deri vonë ishte e paimagjinueshme për shumicën e njerëzve në Ukrainë. Por këtu, pranë vijës së frontit, e thonë shumë.
“Shumë nga djemtë tanë po vdesin, nuk ka fund për këtë”
“Shumë nga djemtë tanë po vdesin, shumë prej tyre janë të plagosur. Ata po sakrifikojnë jetën e tyre dhe nuk ka fund”, thotë Raisa.
Nga një dyshek në dyshemenë e një furgoni evakuimi, 80-vjeçari Nadja nuk ka simpati për forcat ruse që avancojnë: “Dreq këtë luftë! Unë do të vdes! Pse Putini do më shumë tokë? A nuk ka pasur mjafton që ka vrarë kaq shumë njerëz”.
Nadja nuk mund të ecë. Ajo u tërhoq zvarrë nëpër shtëpi, duke u mbështetur në ndihmën e fqinjëve. Mbetën vetëm disa prej tyre, por nën kërcënimin e vazhdueshëm të bombardimeve, ajo vendosi të largohej edhe pse nuk e dinte se ku po shkonte. Por ka edhe nga ata që ende nuk janë larguar nga qyteti. Mes tyre janë edhe banorë të zonës që po punojnë për riparimin e infrastrukturës së dëmtuar nga lufta.
“Unë jetoj në një nga rrugët më afër vijës së frontit. Gjithçka rreth shtëpisë sime u dogj. Fqinjët e mi vdiqën pasi shtëpia e tyre u granatua. Nuk mendoj se është e drejtë të braktisim njerëzit tanë. Duhet të luftojmë derisa të fitojmë dhe derisa Rusia të dënohet për krimet e saj”, thotë Vitalij ndërsa ai dhe kolegët e tij përpiqen të riparojnë rrjetin elektrik.
“Ky territor nuk vlen për jetë njerëzish”
Vendosmërinë e tij nuk e ka 20-vjeçari Roman, i cili po riparon një shtëpi të dëmtuar nga predha: “Unë nuk mendoj se territori për të cilin po luftojmë ia vlen jetën njerëzore. Shumë nga ushtarët tanë vdiqën, të rinj që mund të kishin kishin një të ardhme, gra dhe fëmijë, por ata duhej të shkonin në vijën e parë”.
Në agim të një mëngjesi, reporterët e BBC-së po udhëtonin për në një fushë beteje jashtë qytetit. Fushat me luledielli të thara vijnë përgjatë rrugës. Nuk ka pothuajse asnjë mbulesë, kështu që ata ngasin shumë shpejt për t’u mbrojtur nga sulmet me dron rus. Shpërthime të forta dëgjohen teksa afrohen në vijën e frontit.
Rënia e Pokrovsk hap hyrjen e rusëve në rajonin e Dnipros
Në pozicionin ukrainas, Vadim lëshon një top të epokës sovjetike. Arma lëshon një tingull shurdhues dhe largon pluhurin dhe gjethet e thara nga toka. Vadim pastaj vrapon në një bunker nëntokësor, duke u mbrojtur nga zjarri i kthimit rus dhe duke pritur për koordinatat për sulmin e radhës.
“Rusia ka më shumë fuqi punëtore dhe armë. Dhe i dërgon njerëzit e saj në fushën e betejës sikur të ishin mish topash”, thotë Vadim. Ai është i vetëdijshëm se rënia e Pokrovsko hap hyrjen në rajonin e Dnipros, i cili është vetëm 32 kilometra larg: “Po, jemi të lodhur dhe shumë kanë vdekur e janë plagosur, por duhet të luftojmë përndryshe pasojat do të jenë katastrofike”.
