Takimet i ngjajnë një rituali, përparimi është sporadik dhe jo thelbësor, dhe hyrja e Serbisë dhe fqinjëve të saj në BE nuk duket, shkruan shtypi gjerman pas takimit të Procesit të Berlinit në kryeqytetin e Gjermanisë.
Në një raport nga samiti i Procesit të Berlinit të hënën, e respektuara Frankfurter Allgemeine Zeitung thekson deklaratat e kancelarit gjerman Olaf Scholz dhe kryetares së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, se rruga e vendeve të Ballkanit Perëndimor drejt BE-së duhet të jetë i përshpejtuar.
“Bashkimi Evropian është i kompletuar vetëm me vendet e Ballkanit Perëndimor,” tha Scholz, ndërsa Von der Leyen pretendoi se zgjerimi i BE-së ishte “në krye të agjendës” në Bruksel.
“Pa dyshim”, shkruan gazeta e Frankfurtit, “padurimi vihet re në shfaqjet e Scholz-it dhe Von der Leyen pas takimit të Procesit të Berlinit”. Scholz tha se ai shpreson se ‘nuk do të duhen edhe dhjetë vjet’ derisa gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor të bëhen anëtarë të BE-së.
Kancelarja gjermane ka theksuar se dialogu ndërmjet Serbisë dhe Kosovës “nuk po përparon në mënyrë të kënaqshme”.
Në Berlin, raporton gazeta, u nënshkrua një plan veprimi për tregun e përbashkët, si dhe për shkëmbimin e studentëve. U ra dakord gjithashtu për një performancë të përbashkët në luftën kundër migrimit të paligjshëm dhe trajtimin e mbetjeve plastike.
Gazeta shkruan gjithashtu se në “qarqet qeveritare në Berlin” besohet se gjatë procesit të Berlinit janë arritur disa gjëra, si zyra e bashkëpunimit rinor RYCO dhe linjat e gjelbra për përpunim më të shpejtë doganor të mallrave.
Frustrimi i madh në Ballkan
Një tjetër e përditshme kryesore Zideutsche Zeitung raporton nën titullin “Scholz dëshiron të shkelë gazin” se kancelarja gjermane po shtyn për zgjerim më të shpejtë të BE-së. Teksti shton:
“Ideja e procesit të Berlinit është që të bëhet përparim në një nivel teknik si anëtarësimi në BE, edhe pse ka ende çështje të pazgjidhura statusi, për shembull ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.
Rheinische Post, një gazetë nga Dusseldorf, thotë se “zhgënjimi në shtetet e Ballkanit është i lartë – veçanërisht sepse Ukraina dhe Moldavia, në mes të agresionit rus, u bënë kandidatë për anëtarësim në BE në një kohë rekord”.
Pritje e përbashkët e vendeve të Ballkanit Perëndimor?
Ulf Brunbauer, i cili studion historinë e Ballkanit në Universitetin e Regensburgut, ka dhënë mendimin e tij në gazetën e Berlinit Tageskeitung.
Brunbauer thotë se për shumicën e vendeve konferenca të tilla janë thjesht një “praktikë e domosdoshme” për të tërhequr vëmendjen ndërkombëtare. Ai kritikon se BE-ja zbaton standarde të dyfishta – nga kandidatët ballkanas priten reforma në drejtim të më shumë demokracisë, ndërsa në mes të BE-së, në Hungari, nuk ka një demokraci të tillë.
“Pse ka një shkallë kaq të lartë pritshmërie ndaj Ballkanit Perëndimor, kur edhe anëtarët e BE-së po shkatërrojnë demokracinë?”, pyet profesori.
Tageskeitung thekson se kancelari Scholz avokon për pranimin e përbashkët të gjashtë shteteve të Ballkanit në BE, për të shmangur bllokadat e ndërsjella më vonë. Të tjerë, megjithatë, mbrojnë një pranim gradual, le të themi se vendet e rajonit pranohen fillimisht në tregun e përbashkët dhe jo menjëherë në anëtarësim të plotë.
Teksti shton se Scholz është veçanërisht i interesuar për litiumin serb, të cilin profesori Brunbauer e kritikon: “Olaf Scholz po eksporton pasojat negative të ndryshimeve klimatike në vendet gjysmë autokratike”. Ajo të kujton marrëveshjet gjermane të naftës me vende si Arabia Saudite”.
Padyshim, shton gazeta e Berlinit, Scholz nuk ka vënë theksin te litiumi të hënën, por projektet që mund të jenë më afër qytetarëve – heqja e tarifave të roaming në rajon apo njohja e diplomave.
“Meqë ra fjala, as BE-ja nuk është gati”
Gazeta e Këlnit, Stadt Anzeiger, vlerëson se në Berlin ka pasur “shkëndijat e dritës”, por problemet më të mëdha mbeten, si “konfliktet etnike, konfliktet kombëtare, korrupsioni, varfëria dhe rruga e refugjatëve nga Siria dhe Afrika përmes Ballkanit Perëndimor”.
Fakti që Scholz dhe Von der Leyen po përhapin optimizëm është një “ritual në këtë proces të dhimbshëm”, komenton gazeta, duke kujtuar se vendet e rajonit kanë pritur dy dekada për pranimin në BE. Dhe procesi i Berlinit ekziston për dhjetë vjet.
“Por përparimi është i ngadalshëm si një breshkë.” Përsëri dhe përsëri, vendet e Ballkanit Perëndimor refuzohen sepse standardi i tyre i jetesës është i ulët, gjendja e demokracisë është e diskutueshme dhe konfliktet kombëtare midis tyre janë shumë të ndërlikuara. Meqë ra fjala, as BE-ja nuk është gati”, shkruan gazeta e Këlnit.
Vlerësohet se, ndërkohë që parimi i vendimmarrjes unanime rregullon në Bruksel, askush nuk do të zgjerojë rrethin e anëtarëve nga 27 në 33, duke pranuar partnerë të rinj të ndërlikuar.
“Ka ende 3500 ushtarë të NATO-s në Kosovë – për mbrojtje nga Serbia”. Dhe jo të gjithë anëtarët e BE-së e njohën Kosovën. Pra, nuk mund të funksionojë nën çatinë e përbashkët të BE-së”.
Komenti përfundon me faktin se është ende mirë që perspektiva e anëtarësimit në BE është ende e hapur. “Sepse alternativa është që këto vende të ndjekin thirrjen e Rusisë”. Do të ishte një fatkeqësi për BE-në”.
Alternativa realiste?
Berlin Morgenpost shkruan, duke komentuar mbi “situatën shqetësuese” mbi të gjitha në Serbi, se historitë se perspektiva e anëtarësimit të plotë do t’i thërrasë shtetet e rajonit në një demokraci funksionale pa korrupsion janë të vjetruara dhe të dështuara.
“Është koha që të dyja palët të luajnë me letra të hapura”. Në vend që të punojnë për anëtarësimin e plotë, sikur të ndërtonin një pavijon as në qiell as në tokë, duhet të zhvillohen alternativa realiste. “Shteteve të Ballkanit duhet t’u ofrohet një partneritet i privilegjuar me pjesëmarrje në tregun e përbashkët, por pa të drejtë vote dhe pjesëmarrje të plotë politike në BE”.
Sipas gazetës së Berlinit, të dyja palët do të përfitonin diçka nga kjo. “Mbaja e procesit të zgjerimit, i cili pas dekadash nuk ka sjellë sukses, vetëm do të krijojë zhgënjim dhe do të dëmtojë besueshmërinë e BE,” shton teksti.
