Presidenti rus, Vladimir Putin, ka vënë në mënyrë të përsëritur shpatën bërthamore këtë vit, duke i kujtuar Rusisë se ka arsenalin më të madh bërthamor në botë dhe duke u përpjekur të shkëpusë Perëndimin nga rritja e mbështetjes për Ukrainën. Ai urdhëroi ushtrinë e tij të zhvillonte stërvitje me armë bërthamore në fushën e betejës me aleatin e saj Bjellorusinë.
Ai njoftoi se Rusia do të fillonte prodhimin e raketave me rreze të mesme veprimi, të cilat ishin të ndaluara nga traktati tashmë i çmontuar SHBA-Sovjetik i vitit 1987. Dhe muajin e kaluar ai uli pragun për çlirimin e arsenalit të tij duke rishikuar doktrinën bërthamore të vendit.
Putini po mbështetet në ato mijëra koka luftarake dhe qindra raketa kundër avantazhit të madh të NATO-s në armët konvencionale për të dekurajuar atë që ai e sheh si kërcënim për sovranitetin dhe integritetin territorial të Rusisë, shkruan Associated Press.
Federata e Shkencëtarëve Amerikanë vlerësoi këtë vit se Rusia posedon gjithsej 5,580 koka bërthamore të vendosura dhe jo të vendosura, ndërsa SHBA ka 5,044 së bashku, të dy vendet zotërojnë rreth 88% të armëve bërthamore në botë.
Shumica kanë të bëjnë me armë strategjike ose ndërkontinentale. Ashtu si SHBA, Rusia ka një treshe bërthamore të raketave balistike ndërkontinentale me bazë tokësore (ICBM), bombardues me rreze të gjatë dhe nëndetëse të armatosura me ICBM.
Putin ka punuar për të përmirësuar arsenalin e tij bërthamor për një çerek shekulli
Që kur Putin erdhi në pushtet në vitin 2000, Kremlini ka punuar për të përmirësuar komponentët sovjetikë të treshes duke vendosur qindra raketa të reja, duke vënë në punë nëndetëse të reja bërthamore dhe duke modernizuar bombarduesit e armatosur bërthamor. Shtytja e Rusisë për të rindërtuar forcat e saj bërthamore ka ndihmuar që SHBA të nisë një modernizim të kushtueshëm të arsenalit të saj.
Rusia ka ripajisur forcat e saj raketore strategjike me bazë tokësore me ICBM të lëvizshme Yars dhe kohët e fundit filloi vendosjen e ICBM-ve të rënda me bazë siloje Sarmat – të përcaktuara në Perëndim si raketa Satan II – për të zëvendësuar gradualisht rreth 40 raketa sovjetike R-36M.
Sarmat ka pasur vetëm një provë të njohur të suksesshme dhe një shpërthim masiv thuhet se ka ndodhur gjatë një testi të dështuar muajin e kaluar.
Marina ka porositur shtatë nëndetëse të reja të klasit Borei me energji bërthamore, secila me 16 raketa me majë bërthamore Bulava dhe ka në plan të ndërtojë pesë të tjera. Këto nëndetëse synojnë të formojnë thelbin e komponentit detar të treshes së bashku me disa nëndetëse bërthamore të epokës sovjetike që janë ende aktive.
Rusia ende mbështetet në bombarduesit strategjikë sovjetikë Tu-95 dhe Tu-160, të cilët mbajnë raketa lundrimi me majë bërthamore. Moska ka rifilluar prodhimin e avionit supersonik Tu-160, i cili u ndërpre pas rënies së Bashkimit Sovjetik në 1991, me qëllimin e ndërtimit të disa dhjetëra avionëve të modernizuar.
SHBA vlerëson se Rusia ka midis 1,000 dhe 2,000 koka bërthamore jostrategjike ose taktike të destinuara për përdorim në fushën e betejës, të cilat zakonisht janë shumë më pak shkatërruese sesa kokat strategjike që mund të shkatërrojnë qytete të tëra.
Raketa me precizion të lartë
Rusia ka raketa Iskander me precizion të lartë të lëshuar nga toka me një rreze veprimi deri në 500 kilometra, të cilat mund të pajisen ose me një kokë luftarake konvencionale ose bërthamore.
Forcat Ajrore kanë një flotë avionësh luftarakë MiG-31 me raketën hipersonike Kinzhal, të cilat mund të pajisen me një kokë bërthamore ose konvencionale. Rusia ka përdorur shpesh versionet konvencionale të Iskander dhe Kinzhal kundër Ukrainës.
Rusia dhe Bjellorusia zhvilluan stërvitje të armëve bërthamore për të trajnuar trupat e tyre në maj, menjëherë pasi Putin filloi mandatin e tij të pestë.
Doktrina MAD
Për dekada, Moska dhe Uashingtoni janë mbështetur në parandalimin bërthamor nën konceptin e Shkatërrimit të Siguruar Reciprok – MAD shkurt – bazuar në supozimin se hakmarrja e fortë do të dekurajonte secilën palë nga fillimi i një sulmi.
Doktrina bërthamore e Rusisë e miratuar në vitin 2020 parashikonte përdorimin e armëve të tilla përfundimtare në përgjigje të një sulmi bërthamor ose konvencional që kërcënon “ekzistencën e shtetit rus”.
Skifteritë e Moskës e kritikuan dokumentin si të paqartë, duke i bërë thirrje Putinit ta shtrëngonte atë. Në shtator, Putin paralajmëroi SHBA-në dhe NATO-n se lejimi i Ukrainës të përdorë armë perëndimore me rreze më të gjatë për sulme thellë brenda Rusisë, do të thotë se vendi i tij ishte në luftë me NATO-n.
Ai e përforcoi mesazhin e tij duke shpallur një version të ri të doktrinës bërthamore, e cila e konsideron një sulm konvencional ndaj Rusisë nga një komb jo-bërthamor i mbështetur nga një fuqi bërthamore si një sulm të përbashkët ndaj vendit të tij – një paralajmërim i qartë për SHBA-në dhe aleatët e tjerë ukrainas. .
Putin deklaroi gjithashtu se dokumenti i rishikuar parashikon përdorimin e armëve bërthamore në rast të një sulmi masiv ajror, duke lënë derën e hapur për një përgjigje të mundshme bërthamore ndaj çdo sulmi ajror.
Pakti i fundit i kontrollit të armëve skadon në vitin 2026
START i ri, traktati i 2010 SHBA-Rusi për reduktimin e armëve, pakti i fundit i mbetur i kontrollit të armëve midis Moskës dhe Uashingtonit që skadon në vitin 2026, e kufizon çdo vend në jo më shumë se 1550 koka bërthamore të vendosura dhe 700 raketa dhe bombardues të vendosura. Në shkurt 2023, Putini pezulloi pjesëmarrjen e Rusisë në New START, por premtoi se Rusia do t’i përmbahej kufizimeve.
Në korrik, Putin njoftoi se Rusia do të fillonte prodhimin e raketave me rreze të mesme veprimi, të ndaluara nga Traktati INF tashmë i çmontuar SHBA-Sovjetik. Pakti i vitit 1987 ndalonte raketat me rreze veprimi nga 500 deri në 5500 kilometra. Ai tha se Moska do t’i përgjigjet njëlloj vendosjes së planifikuar të raketave amerikane me rreze të mesme veprimi në Gjermani.
Pavarësisht tensioneve, Uashingtoni i kërkoi Moskës të vazhdojë dialogun për kontrollin e armëve bërthamore. Putin e hodhi poshtë ofertën, duke thënë se negociata të tilla janë të kota, ndërsa SHBA haptazi kërkon t’i shkaktojë Rusisë një disfatë strategjike në Ukrainë.
Putin tha se Rusia mund të vazhdojë testimin e armëve bërthamore nëse e bën edhe SHBA-ja, duke i dhënë fund një ndalimi global që ka qenë në fuqi që nga rënia e BRSS. Zëvendësministri i Jashtëm rus, Sergei Ryabkov, tha se vendi i testimit bërthamor në arkipelagun Arktik të Novaya Zemlya është gati për të vazhduar testet.
Putin njoftoi armë të reja në 2018
Në vitin 2018, Putin njoftoi armë të reja që supozohet se do ta bëjnë të padobishme çdo mbrojtje raketore amerikane. Kjo i referohet mjetit rrëshqitës hipersonik Avangard, i cili mund të fluturojë 27 herë më shpejt se zëri dhe të kryejë manovra të mprehta për të shmangur mburojat e raketave të armikut. Njësitë e para të tilla janë tashmë aktive.
Ai përmendi gjithashtu dronin nënujor Poseidon me armë bërthamore dhe me energji atomike, i projektuar për të shpërthyer pranë bregut dhe për të shkaktuar një cunami radioaktiv. Thuhet se testimi i Poseidonit po i afrohet fundit.
Një raketë lundrimi me fuqi atomike, një koncept që daton që nga Lufta e Ftohtë, është gjithashtu në zhvillim e sipër. Kjo raketë, e quajtur Burevestnik ose Petrel, ka ngjallur skepticizëm midis ekspertëve, të cilët përmendin pengesat teknologjike dhe shqetësimet për sigurinë nga rrezatimi. Gjatë testimit në vitin 2019, shpërthimi i Burevestnik në terrenin e stërvitjes detare në Detin e Bardhë vrau pesë inxhinierë dhe dy ushtarë.
