Picula: Qeveria në Serbi ka tendenca autoritare dhe antievropiane

Ai vlerësoi se qeveria në Serbi shpesh demonstron tendenca autoritare dhe antievropiane dhe se negociatat për anëtarësim nuk do të përfundojnë derisa të ndryshojnë marrëdhëniet që mbizotërojnë në skenën mediatike në Serbi.

I pyetur se cilat janë pengesat më të mëdha në rrugën e Serbisë drejt BE-së, duke qenë se ka tre vjet që asnjë kapitull negociatash nuk është hapur apo mbyllur, Picula tha se “nuk ka enigma”.

Lidhur me vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë, tha ai, një ditë më parë përfaqësuesi i lartë Jozep Borelj theksoi se Serbia me refuzimin e vendosjes së sanksioneve po rrezikon perspektivën e anëtarësimit të saj në BE.

“Në rrethanat aktuale gjeopolitike, duhet patjetër një lëvizje drejt përafrimit më të madh me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE-së. Mendoj se kjo është një çështje për të cilën do të insistojnë shumë vende anëtare”, tha raportuesi i sapoemëruar i Parlamentit Evropian.

Duke komentuar deklaratën e fundit të Ursula von der Leyen se Serbia “po shkon mirë” në rrugën evropiane, Picula vlerësoi se ishte një deklaratë “e sjellshme”.

E pyetur se sa po ngadalësohet rruga evropiane dhe fakti se, sipas raporteve të organizatave ndërkombëtare përkatëse, Serbia është ndër vendet më të korruptuara në Evropë dhe se sipas indeksit të shtetit ligjor, krahas Shqipërisë, është në fund të listës evropiane, Picula tha se një indeks i lartë i prevalencës së korrupsionit është një tregues i rëndësishëm i klimës së përgjithshme sociale dhe se ai përfaqëson një faktor frenues për aftësinë e komunitetit për të pranuar dhe zbatuar reformat e nevojshme në shumë fusha.

“Dhe raporti i fundit i KE-së thekson këtë problem dhe progres të kufizuar dhe thekson se Serbia duhet të zbatojë Planin e Veprimit.” “Lufta e suksesshme kundër veprimit gërryes të korrupsionit mbetet një nga sfidat më të mëdha politike të brendshme ku Serbia duhet të arrijë rezultate më të mira nëse dëshiron të përparojë në procesin e anëtarësimit,” vuri në dukje ai.

“Kam dëgjuar shpesh qëndrime të tilla. Fatkeqësisht, në dhjetë vitet e fundit ka pasur shumë raste kur institucionet e BE-së, por jo Parlamenti Evropian, nën maskën e ruajtjes së stabilitetit bazë politik, toleruan shembuj të dukshëm të stagnimit dhe madje edhe regresionit të tranzicionit demokratik në Ballkanin Perëndimor. “Shpesh i kam quajtur ata që në kuadrin e amullisë së përgjithshme të politikës së zgjerimit e praktikuan një qasje të tillë në Bruksel “kleri i stabilokracisë”, tha ai.

Sipas tij, akuzat për “një lloj” qasjeje koloniale nga BE-ja janë kualifikime të ekzagjeruara.

“Mund të verifikohet lehtësisht përmes veprimeve tona në PE në mandatet e fundit se sa herë dhe në çfarë raste kemi qëndruar rregullisht për vlerat demokratike në vendet kandidate”, tha ai.

“BE-ja ka vite që mbështet diversitetin dhe lirinë e mediave në Serbi, por situata nuk po ndryshon për mirë. Unë paralajmërova për këtë më parë. Besoj se kjo është një temë kardinale nga e cila varen shanset për ndryshime të përgjithshme në vend”, tha ai dhe tha se KE në raportin e fundit paralajmëroi se nuk ka pasur progres në miratimin e rekomandimeve të vitit të kaluar për lirinë e shprehjes.

“Unë nuk jam i sigurt nëse është e mundur që të përfundohen negociatat e anëtarësimit derisa marrëdhënie të tilla mbizotërojnë në skenën mediatike në Serbi,” theksoi Picula.

I pyetur se pse Komisioni Evropian nuk iu përgjigj Rezolutës së Parlamentit Evropian për parregullsitë në zgjedhjet e dhjetorit në Serbi në 2023, Picila tha se shumica pro-evropiane në PE në mandatin e fundit nuk kishte “disa marrëdhënie të veçanta partneriteti” me Komisioneri në largim për Zgjerimin (Oliver Varhelji).

“Ai proverbialisht i vendosi treguesit ekonomikë mbi respektimin e standardeve demokratike kur bëhet fjalë për kriteret për vlerësimin e situatës në vendet kandidate.” Shpresoj shumë që qëndrimi i Komisioneres së re për Zgjerim (Marta Kos) ndaj respektimit të vlerave themelore të BE-së do të jetë dukshëm i ndryshëm”, tha ai.

I pyetur nëse beson se deri në fushatën e ardhshme zgjedhore, qeveria në Serbi do t’i përmbushë rekomandimet e OSBE/ODIHR-it dhe se procesi i ardhshëm zgjedhor do të jetë demokratik dhe i rregullt, Picula tha se do të ishte shumë e rëndësishme të bëhet përparim në këtë drejtim. Çështje, sepse, siç tha ai, zgjedhjet demokratike që zhvillohen sipas rregullave të pranuara nga rivalët më të rëndësishëm politikë “janë thelbi i një shoqërie të bazuar në demokraci”.

“Përndryshe, frustrimet sociale vetëm mund të rriten dhe të bllokojnë komunikimin normal politik dhe ta bëjnë të vështirë arritjen e konsensusit të nevojshëm për miratimin e disa reformave kyçe të nevojshme për të përfunduar negociatat me BE,” vuri në dukje ai.

Picula nuk i është përgjigjur pyetjes se si e vlerëson ai se presidenti Aleksandar Vuçiq, i cili sipas kundërshtarëve të tij politikë, e sundon Serbinë në mënyrë autokratike, ka mbështetjen personale dhe politike të pothuajse të gjithë liderëve më të rëndësishëm evropianë, si Emmanuel Macron, Olaf Scholz. Ursula von der Leyen…

“Duke pasur parasysh detyrën që kryej në emër të PE-së, nuk do të hyja në analizën e perceptimeve personale dhe të fushës së interesave dypalëshe në skenën politike. Sigurisht, marrëdhënie të tilla luajnë një rol të rëndësishëm, por në rastin e fundit, përfundimi i negociatave të anëtarësimit të çdo vendi kandidat kërkon ende konsensusin e të gjitha vendeve anëtare. Ne duhet të ndërtojmë ura bashkëpunimi fjalë për fjalë me të gjithë në BE, dhe jo vetëm me disa, nëse duam të sigurojmë përparim në rrugën evropiane”, tha ai.

I pyetur nëse BE-ja beson se Serbia ka një qeveri jodemokratike dhe autoritare, siç pretendojnë opozita serbe dhe shumë deputetë evropianë, Picula tha se qeveria në Serbi shpesh demonstron tendenca autoritare dhe antievropiane.

“Qeveria në Serbi shpesh demonstron tendenca autoritare dhe antievropiane dhe këtë e kemi bërë të qartë në një sërë raportesh dhe rezolutash në PE. Rezoluta e përmendur tashmë për zgjedhjet e fundit parlamentare është shembull i reagimit tonë të shpejtë”, tha ai.

I pyetur nëse, si njohës i mirë i situatës politike në Ballkanin Perëndimor, ai beson se është në interesin e qeverisë aktuale që Serbia të bëhet anëtare e BE-së, Picula tha se nuk ka dyshim se qeveria ka një kuptim i qartë i rëndësisë së BE-së dhe Perëndimit politik për Serbinë.

Pyetja e dytë është se sa e gatshme është të pranojë të gjitha kriteret pa të cilat nuk ka anëtarësim në BE. BE-ja nuk është vetëm një treg i përbashkët, por edhe një komunitet vlerash dhe një komunitet i ndarjes së rreziqeve të ndryshme. Nuk mjafton vetëm nxjerrja e përfitimeve financiare nga BE, por edhe vlerat demokratike, të cilat janë parakusht për anëtarësim. Në BE pranohen jo vetëm ekonomitë e qëndrueshme, por edhe shoqëritë demokratike të konsoliduara. Dhe në këtë fushë, Beogradi zyrtar ka ende shumë për të bërë për të konfirmuar atë që deklaron zyrtarisht”, theksoi raportuesi i Parlamentit Evropian.

“Sa i përket marrëdhënieve me Kosovën, dialogu ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës është nën patronazhin e BE-së, pjesë e së cilës duan të jenë Serbia dhe Kosova. Ai proces duhet të përmbyllet me një marrëveshje që ndër të tjera do të mundësojë dhe jo të bllokojë anëtarësimin në BE për të dyja vendet”, tha ai.

I pyetur se çfarë, pas nënshkrimit dhe zbatimit të Marrëveshjes së Brukselit dhe pranimit të planit franko-gjerman dhe aneksit të Ohrit, BE-ja ende pret nga Beogradi për zgjidhjen e çështjes së Kosovës, Picula tha se Serbia duhet të inicojë dhe të përfundojë procesin e përcaktimit përgjegjësia e të gjithë të përfshirëve në ngjarjet në Banjskë.

“Unë kam qenë në mesin e atyre që mirëpritën planin franko-gjerman dhe aneksin e Ohrit si rivitalizimin e procesit të Brukselit. Fatkeqësisht, në vend që të hynim në një fazë më të lartë të negocimit të një marrëveshjeje përfundimtare, ne patëm një sërë krizash të reja dhe një përshkallëzim të dhunës. Krahas obligimeve të njohura, por edhe zbatimit të tyre, Serbia duhet të inicojë dhe të përfundojë procesin e përcaktimit të përgjegjësisë së të gjithë të përfshirëve në ngjarjet e Banjskës dhe të punojë për qetësimin e përhershëm të tensioneve në veri të Kosovës. Për suksesin e dialogut, autoritetet në Prishtinë, natyrisht, mbajnë pjesën e tyre të përgjegjësisë”, tha ai.

I pyetur nëse Kosova mund të bëhet anëtare e BE-së nëse fillimisht nuk bëhet anëtare e Kombeve të Bashkuara (OKB), Picula tha se kjo varet nga shumë faktorë.

I pyetur nëse frika nga forcimi i ndikimit të Rusisë dhe Kinës do ta shtyjë Brukselin të përshpejtojë zgjerimin e BE-së në vendet e Ballkanit Perëndimor, ai tha se pushtimi rus i Ukrainës dhe “rritja e dukshme e ndikimit të Kinës autoritare. në zonat e kontinentit që nuk janë ende pjesë e BE-së kanë ndikuar tashmë në horizontet gjeopolitike të zgjerimit të bllokut dhe në forcimin e të ashtuquajturave. kulturat strategjike”.

“Pas 24 shkurtit 2022, kjo u reflektua në përshpejtimin, dhënien e statusit kandidat, fillimin e disa negociatave të anëtarësimit dhe rivitalizimin e procesit të zgjerimit. Megjithatë, kjo nuk duhet të nënkuptojë uljen e kritereve për anëtarësim të plotë. Përgjegjësia parësore për suksesin e procesit duhet të jetë kryesisht tek vendet kandidate”, beson ai.

Picula tha se nuk e di nëse ndonjë vend i ri do të pranohet në BE deri në fund të mandatit të Komisionit të ri Evropian.

“Por mendoj se është realiste të pritet që në pesë vitet e ardhshme negociatat e anëtarësimit të përfundojnë me të paktën një dhe ndoshta më shumë vende në dhomën e pritjes.” Jemi tashmë në periudhën më të gjatë në historinë e BE-së që nga zgjerimi i saj për herë të fundit në një vend apo grup të ri vendesh. Për shumë arsye, do të ishte mirë që pas 15 vitesh dhe anëtarësimit të Kroacisë, BE-ja të zgjerohej në Ballkanin Perëndimor. Është një zonë që ka një vend natyror në BE. Nuk dua të marr me mend se kush mund të jetë, sepse në këtë proces nuk ka konkurrencë me të tjerët, por me veten time. Dhe ne pamë favoritët që u penguan dhe ata që, pavarësisht situatës së palakmueshme, bënë përparim të mirë”, tha ai.

I pyetur nëse dhe në çfarë mënyre do ta ndihmojë Serbinë të përshpejtojë rrugën drejt anëtarësimit në BE, Picula tha se do të ishte i lumtur nëse Serbia do të dilte nga stagnimi aktual në rrugën e saj drejt anëtarësimit në BE.