Udhëheqësit e Evropës po takohen në dy samite – dhe kjo është pikërisht tek admiruesi i Trump-it Viktor Orbán: Komuniteti Politik Evropian të enjten dhe BE-ja të premten. Si do të pozicionohet Evropa pas fitores së Trump?
Evropa duhet të bëhet më e pavarur dhe më elastike, pavarësisht se kush e sundon Shtëpinë e Bardhë në Uashington. Kështu paralajmëroi presidenti i Këshillit të BE-së, Charles Michel, në korrik në një intervistë për DW gjatë takimit të katërt të Komunitetit Politik Evropian (EPC) në Britaninë e Madhe. Tani, menjëherë pas zgjedhjeve presidenciale në SHBA, 47 anëtarë të EPZ-së po mblidhen për samitin e pestë në Budapest.
Pyetja në qendër të vëmendjes: si duhet të reagojë Evropa ndaj fitores zgjedhore të Donald Trump? Çfarë do të thotë fitorja e republikanëve për mbështetjen e Ukrainës, garancitë e sigurisë së NATO-s dhe mbrojtjen e Evropës kundër kërcënimit rus?
Në letrën e ftesës për takimin në Hungari, Charles Michel thekson se krizat botërore “kërcënojnë paqen, stabilitetin dhe prosperitetin në rajonin tonë”. Përveç sulmit rus ndaj Ukrainës, dhunës në Lindjen e Mesme dhe konfliktit në Afrikë, është edhe dobësimi i ekonomisë botërore dhe presioni në rritje i migracionit, thotë Michel, përcjell DW .
Kryeministri hungarez Orban në rritje
Një nga nikoqirët e samitit evropian, kryeministri hungarez Viktor Orbán, aktualisht kryeson Këshillin e Bashkimit Evropian. Deri më tani, ai ishte i vetmi mbështetës i bindur i Trumpit në mesin e liderëve të shteteve dhe qeverive të BE-së. Orbán e quajti kthimin e presidentit të paparashikueshëm të SHBA në pushtet “një fitore për botën”.
Këtë verë, pasi Hungaria mori presidencën gjashtëmujore të Këshillit të BE-së, Orbán zemëroi shumë nga kolegët e tij. Së pari, ai shkoi në një “mision paqeje” të vetëshpallur në Kiev, Moskë, Pekin dhe Mar-a-Lago (rezidenca e Trumpit në Florida), dhe më pas ai deklaroi se Donald Trump mund t’i jepte fund luftës së Rusisë kundër Ukrainës brenda pak ditësh. . Orbán e vlerësoi veten si i vetmi lider në Evropë që dëshiron paqe. Si përgjigje, BE filloi një lloj bojkoti diplomatik. Në mbledhjet e presidencës hungareze të BE-së morën pjesë vetëm ministra të rrallë dhe asnjë komisioner i BE-së.
Trump si mysafir virtual?
Por kjo nuk është e gjitha: Viktor Orbán po përgatit më shumë provokime për samitin e dyfishtë në Budapest. Ai dyshohet se dëshiron të organizojë një video-bisedë me presidentin e rizgjedhur Trump, në mënyrë që ai të marrë pjesë virtualisht në takimin e evropianëve. Diplomatët e BE-së e kundërshtuan me forcë këtë gjatë përgatitjeve për samitin. Orban më pas kërcënoi se do të anulonte intervistën e planifikuar me video me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky. Për momentin, nuk është e qartë nëse Zelensky do të vijë personalisht në Budapest.
Presidenti ukrainas dëshiron të bindë anëtarët e komunitetit politik evropian dhe Bashkimit Evropian se ata duhet të ndihmojnë më shumë vendin e tij nëse SHBA tërhiqet nga janari fondet dhe furnizimet për Ukrainën në mbrojtjen e saj kundër Rusisë. Kjo tërheqje u njoftua nga Donald Trump. Kancelari gjerman Olaf Scholz tha në reagimin e parë: “Tani gjërat do të shkojnë krejtësisht ndryshe të gjitha kanalet do të përdoren për të vendosur shpejt një marrëdhënie të mirë pune me administratën e re Trump”.
BE po përgatitet për tarifat amerikane
Olaf Scholz dhe shumë liderë të tjerë evropianë uruan Donald Trump për fitoren e tij dhe shpallën vazhdimin e partneritetit me SHBA-në si diçka të natyrshme dhe të dëshirueshme. Përveç atyre frazave diplomatike rituale, BE-ja nga ana tjetër po përgatit një përgjigje ekonomike ndaj “Trump 2.0”.
Komisioni Evropian dhe vendet anëtare të BE-së kanë përgatitur kundërmasa në mbledhjet sekrete të grupeve të punës nëse presidenti i rizgjedhur me të vërtetë vendos tarifa masive për produktet nga Evropa. Instituti Ekonomik IFO nga Mynihu ka frikë se ekonomia gjermane mund të pësojë një dëm prej 33 miliardë eurosh për shkak të tarifave të Trump. SHBA është tregu më i madh i eksportit për kompanitë gjermane.
BE-ja dëshiron bashkëpunim ekonomik
Udhëheqësit e 27 vendeve të BE-së takohen për një samit jozyrtar të premten, një ditë pas samitit të komunitetit politik evropian. Tema e vetme: si ta bëjmë ekonominë e BE-së më konkurruese në krahasim me SHBA-në dhe Kinën?
Ish-kryeministri italian dhe ish-kreu i Bankës Qendrore Evropiane, Mario Draghi, ka hartuar një dokument strategjik që parashikon qindra miliarda euro investime në ekonomi. Ku t’i gjeni këto fonde është një temë e debatit të ashpër. Huazimet e reja të përbashkëta të BE-së duket se përjashtohen si një mundësi.
Udhëheqësit e Bashkimit Evropian janë veçanërisht të shqetësuar për Gjermaninë aktualisht të dobët, një vend në prag të recesionit që mund të tërheqë pjesën tjetër të Evropës në një krizë ekonomike. Kriza politike në Berlin pas rënies së koalicionit qeverisës dhe fakti që presidenti francez Emmanuel Macron është dobësuar së brendshmi e bëjnë udhëheqjen informale gjermano-franceze dhe iniciativat brenda BE-së shumë më të dobëta sesa duhet. Rrethet nacionaliste të krahut të djathtë rreth hungarezit Viktor Orbán ose kryeministrit italian të krahut të djathtë Giorgio Meloni tani mund të hyjnë në atë hapësirë.
Pothuajse të gjitha vendet evropiane, Turqia dhe vendet e Kaukazit të Veriut i përkasin komunitetit politik evropian, i themeluar dy vjet më parë pas sulmit rus në Ukrainë. Rusia dhe aleati i saj i ngushtë Bjellorusia janë të përjashtuar shprehimisht. Vatikani, i cili drejtohet nga Papa, nuk merr pjesë me dëshirën e tij.
Takimi i atij lloji të koalicionit anti-Putin EPZ, në Hungari, ndoshta do të rrisë tensionin e bisedimeve. Kryeministri hungarez Viktor Orbán ndryshon shumë nga pjesa tjetër e Evropës në pikëpamjet e tij politike dhe metodat diplomatike. Bashkimi Evropian qorton qeverinë e Orbanit për minimin e shtetit ligjor. Hungaria aktualisht merr pak fonde nga buxheti i BE-së, pasi nuk respekton vendimet e Gjykatës Evropiane të Drejtësisë dhe shkel traktate të ndryshme të BE-së.
Në takimin e EPZ-së temë do të jenë konfliktet e përhershme mes Armenisë dhe Azerbajxhanit, si dhe Serbisë dhe Kosovës. Përveç kësaj, shtrohet pyetja se si të trajtohet rezultati zgjedhor në Gjeorgji, një vend kandidat për anëtarësim në BE, ku një parti pro-ruse duket se ka fituar zgjedhjet parlamentare. BE-ja nuk ka marrë ende një qëndrim të qartë nëse do ta njohë fitoren e kryeministrit Irakli Kobachids apo do të mbështesë Presidenten Salome Zourabishvili, e cila po flet për parregullsi zgjedhore. Me një lehtësim të madh, shumica në komunitetin politik europian mori lajmin për fitoren e presidentes së Moldavisë, Maja Sandu. Ajo njoftoi se pavarësisht rezistencës së opozitës proruse, ajo do të vazhdojë ta udhëheqë vendin e saj drejt Bashkimit Evropian.
