Shkruan: Agim Bajrami
Si llogaritet Fuqia(pasuria/kapitali )kombëtare e një kombi…shteti?
Sipas kritereve të Bankës Botërore ,fuqia kombëtare e një vendi vlerësohet nga katër kategori:
1.) Aftësia e fuqisë njerëzore
2.) Pasuritë(kapitali) natyrore
3.) Bruto Produkti Vendor apo kombëtar (BPV)
4.) Kapitali kombëtar i diasporës.
1.) Kapitali (aftësia) i fuqisë njeëzore.Si vlerësohet?
Një kombë vkerësohet ,varësisht nga, çfarë aftësie të fuqisë njerëzore ka ,nga përbërja e shoqërisë për nga cilësia arsimore,edukimi shoqërore ,krativiteti,
orientimi pozitiv,angazhimi në bruto produktin vendor,disiplina,përgjegjësia dhe dashuria për punë ,dhe ndaj shoqërisë,motivi për dobishmeri të përgjithshme ,mosha,gjinia,
barazia brenda shoqërisë,angazhimi dhe shpërndarja e aftësive individuale në detyra dhe role të përgjegjësive shoqërore sipas aftësive individuale,prirja për të bërë të mirën, sjellja pozitive,menaxhimi dhe lidershipi i aftë dhe i duhur moden.
2.) Pasuria natyrore.
Sipas një raporti të vitit 1982 të Jugosllavisë, vetëm Trepça ka pasuri nëntokësore, diku deri në tre trilon Dollar , pa llogaritur pasurinë e thëngjillit e që është një thesar i pa llogaritshëm ,dhe që Kosova flenë dhe shtrihet në këtë kapital nëntokësor të qymyrit.Dhe krahasuar me përllogaritjet e BAnkës Botërore në vitin 2015,Shqipëria ka kapitalin e përgjithshëm kombëtar rreth 150milard dollar, e cila është e pa krahasueshme me Kosovën,dhe për këtë Serbia bënë luftë te administroj Kosovën , duke pasur për bazë pasuritë e saja, e jo për minoritetin serb të Kosovës.
3.)Bruto produkti vendor(BPV)
Kosova ,sipas raporteve zyrtare ,sot ka një BPV rreth dhjetë miliard euro e që llogaritet me fuqi kombëtare më të varfër në botë, a flenë në arin e zi dhe pasuritë nëntokësore, pa e llogaritur energjin e disponueshme.
Dhe pse , llogaritet Kosova si më e varfëra, pasi ka pauri natyrore e që llogaritet ndër të parat në botë…Me siguri,nga mungesa e aftësisë njerëzore dhe kapaciteit të duhur arsimor në shfrytëzimin e pasurive të disponueshme natyrore…Krahaso ,aftësin dhe angazhimin hebre qoftë në vendin e origjinës apo në diasporë….
4.) Kapitali kombëtar i diasporës.
Kosova ,njihet me një diasporë të madhe në Evropë dhe më gjërë ,por me një kapacitet të aftësisë intelektuale jo të mjaftueshme për kontributin e tyre në vendin e origjinës, dhe vendin në të cilin jetojnë.
Në përgjithësi diaspora kosovare,është e orientuar në të ardhurat e konsumit personal e familjar, se sa në inovacione të përgjitshme, apo investime kapitale si në vendin e origjinës apo në vendin ku qëndrojnë.
Kryesisht diaspora kosovare, është e vetëkënaqur në mbulimin e ekzistencës të nevojave themelore ,ku tek ta , nuk disponon motivi ambicioz i angazhimit për dobishmerin e përgjithshme shoqërore, qoftë në vendin e qëndrimit apo të origjinës.
KONKLUDIMI:
Kosova ,disponon me pauri të mëdha natyrore në përpjestim me sipërfaqen e saj të hapësirës territoriale.Por i mungojnë aftësit e resulseve njerëzore, qoft brenda vendi dhe diasporë , për përdorimin e pasurive(burimeve) natyrore vendore, për të mirëqenien e përgjithshme shoqërore.
Dhe për rrjedhojë, sot Kosova nga të gjitha raportet e statistikave botërore mbetet më e varfura në rajon dhe më gjërë ,edhe për kundër të burimeve e pasurive të disponueshme në Kosovë.
